Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012

Ανάσα





FOUR MORE YEARS














 It's not easy to achieve an intricately functioning democracy
in a nation of fifty states and three hundred million folks.

Florida still counting. Again.







 “For, in the final analysis, our most basic common link is that we all inhabit this small planet.
We all breathe the same air. We all cherish our children’s future. And we are all mortal.”
JFK, June 10, 1963




















35 σχόλια:

  1. Όντως σχεδόν όλος ο πλανήτης αναστέναξε ανακουφισμένος στην είδηση της νίκης του. Ας ελπίσουμε τότε σε κάτι καλύτερο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητή μου Roadartist, νομίζω ότι μπορώ να εγγυηθώ κάτι καλύτερο από ότι θα είχαμε με τον παλιό μου κυβερνήτη τον Ρόμνι :-) Το αν θα πάμε καλύτερα από εκεί που είμαστε ήδη, κι ο Ομπάμα θα μας έλεγε ότι εξαρτάται από όλους μας... Τουλάχιστον είναι ένας από τους όλους εμάς :-)

      Διαγραφή
  2. Άλλαξε κάτι;

    Άλλαξε η Βουλή; η Γερουσία; ο Λευκός οίκος;

    Κι εγώ Ομπάμα θα ψήφιζα αλλά όταν θα φτάσει το χρέος των ΗΠΑ στα 20τρις, τότε να σε δω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βασικά μέχρι το τέλος του '12 να σε δώ...fiscal cliff λέγεται και καλά έκανες και έγραψες για "ανάσα". Πάρε την τώρα όσο έχεις καιρό γιατί το recovery ήταν λογιστική φούσκα. Τι να σου κάνω που ο Ρόμνι είναι για τα πανηγύρια...

      Διαγραφή
    2. Δόξα στο Μεγάλο Πνεύμα των μεγάλων πεδιάδων, δεν άλλαξε τίποτα! Η προτεινόμενη αλλαγή θα είχε φέρει τους αναπόφευκτους φόβους σου πολύ κοντύτερα (παράδοξο αλλά αληθινό)! Άντε, και σε τέσσερα χρόνια να ψηφίσεις Μπάιντεν, ή Κλιντον, να σε χαρώ! Μόνο μην πας στην Φλώριδα! αρκετά βάσανα έχουνε με τις εκλογές τους already!

      Σωστά μιλάς για τον παλιό μου κυβερνήτη ;-) Για το fiscal cliff είμαι λίγο αισιόδοξος όταν συνυπολογίσει κανείς τα συγκοινωνούντα δοχεία της υφηλίου και το ότι η αίσθηση ευθύνης και στους μεν και στους δε, στην συγκεκριμένη περίπτωση, μαζί με την αίσθηση των επόμενων εκλογών, μπορεί να έχει ενδιαφέρουσες πτυχές τις οποίες δεν βλέπουμε ακόμα.

      Διαγραφή
    3. "Δόξα στο Μεγάλο Πνεύμα των μεγάλων πεδιάδων, δεν άλλαξε τίποτα!"

      ενώ ξοδεύτηκαν 2 δις δολλάρια για προεκλογικές κονκάρδες!

      Αυτοί οι ρεπουμπλικανοί δε μπορούν να βρουν εναν υποψήφιο της προκοπής ρε παιδί μου. Χρόνια σε κρίση αυτό το κόμμα. Ίσως είναι ώρα να συγχωνευθούν ή να αντικατασταθούν από τους libertarians

      Διαγραφή
    4. Όπως κάθε εγγεγραμμένος δημοκρατικός, σαν κι εμένα, θα πιστοποιήσει: έχεις δίκιο! οι Ρεπουμπλικάνοι δεν μπορούν χρόνια τώρα να βρουν έναν υποψήφιο της προκοπής και απλά βάζουν τον καλύτερο από ανάμεσά τους. Θα ήταν πράγματι σωστό να αντικατασταθούν από τους Libertarians ώστε να μπορούμε να κινηθούμε με τις καθημερινές μας εργασίες χωρίς φόβο κάθε τέσσερα χρόνια ότι κινδυνεύει ο Λευκός Οίκος! :-Ρ

      Δύο δις για κονκάρδες!?! Δηλαδή κάπου 10 δολάρια η κονκάρδα!? Πόσο τις πουλούσανε?

      Διαγραφή
    5. 2 δις δολλαρια ανακοινωθηκε η συνολικη προεκλογικη δαπανη των δυο κομματων.

      Το πρόβλημα με τους ρεπουμπλικανους είναι πως ενω στην οικονομια οι θεσεις τους ειναι καλες στα υπολοιπα θεματα λενε άρες μαρες κουκουναρες. Οι libertarians ειναι φιλελευθεροι σε ολα.

      Με την πλεον ανθρωποκεντρικη ιδεολογία μπορούν και πρεπει σιγα σιγα να αντικαταστήσουν αυτό το μισαλλόδοξο, ρατσιστικό πουριτανιστικό προφίλ των ρεπουμπλικανών.

      Διαγραφή
    6. Το ήξερα! Το ήξερα! (για τα δύο δις) :-)

      Το πρόβλημα του να είσαι οτιδήποτε "σε όλα" (πχ., φιλελεύθεροι σε όλα -και, libertarian δεν σημαίνει ακριβώς την έννοια που καταλαβαίνουμε στα Ελληνικά με την λέξη "φιλελεύθερος"), τότε, πάλι σε κάποιο άκρο βρίσκεται κανείς, και "φιλελεύθερο" να είναι.

      Το ζουμί των ρεπουμπλικάνων, στην Ευρωπαϊκή νοοτροπία μεταφράζεται σε Θάτσερ ή Μερκελ, ή κάτι τέτοιο, μόνο που το Αμερικανικό σύνταγμα και νοοτροπία δεν τους επιτρέπει, μέσω της σοφίας του, αποδιδόμενη στην νεαρή του ηλικία, να τα κάνουν γεις μαδιάμ. Για τα υπόλοιπα περί αυτών έχεις δίκιο, το έχουν τραβήξει μακριά το πουριτανικό γαϊτανάκι τουMayflower, και η δεξιότερη έκφραση αυτού είναι το Tea Party, αλλά, από την άλλη μεριά, η συμβίωση του πουριτανισμού με το αντίθετό του δεν είναι και κακό πράγμα όταν εξασκείται ανάμεσα σε 50 "κράτη" πολιτείες και όλους τους λαούς της γης...

      Διαγραφή
    7. Η ορολογία είναι πολύ μπερδεμένη λόγω της Αριστεράς.

      Οι libertarians είναι οι liberals του 19ου αιώνα. Οι λεγόμενοι και ως αναρχοκαπιταλιστές.Από την άλλη η Αριστερά μίλησε για κοινωνικό φιλελευθερισμό και ιστορικά πήρε το όνομα liberal. Γι αυτό όταν εδώ λέμε κάποιον liberal εννοούμε ότι είναι κεντροαριστερός.

      Ο νέο-φιλελευθερισμός είναι μία φάση του εφαρμοσμένου φιλελευθερισμού με τις ιδέες της σχολής του Σικάγο και της Αυστριακής σχολής. Πολιτική που εφαρμόστηκε επί Θάτσερ και Ρήγκαν και πάλι όμως στα πλαίσια των Συντηρητικών. Εκεί ακριβώς είναι ο παραλογιμός.

      Δε μπορείς να είσαι και συντηρητικός και φιλελεύθερος.

      Τέλος το πως αντιλαμβανόμαστε τους όρους αυτούς στην Ελλάδα είναι μία άλλη πονεμένη ιστορία κυρίως της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς σε όλη τη Μεταπολίτευση η οποία κατάφερε να επιβάλει στη συνείδηση του κόσμου το αδιανόητο: Αριστερά = Ανθρωποκεντρισμός.

      Διαγραφή
    8. Πράγματι μπερδεμένο. Και όχι ακριβώς από Liberals του 19ου. Άλλο Liberal και άλλο Libertarian. Οι Βρετανοί Liberal του 19ου αιώνα (και σημερινό Liberal Party) είναι το παλαιότερο, μετονομασμένο κόμμα των Whig, συν τους Tory ακολουθούντες τον Robert Peel, συν ριζοσπάστες ελευθέρου εμπορίου. Αυτό στην Βρετανία. Στις ΗΠΑ, το κόμμα Whig (1830-1850) καμία σχέση δεν είχε με τους Βρετανούς Whig -η ίδια λέξη προερχόταν από εντελώς διαφορετικές ρίζες. Αλλά όλα τα παραπάνω δεν έχουν σχέση με το σημερινό κόμμα στις ΗΠΑ που λέγεται Libertarian (απ' ευθείας μετάφραση: "Ελευθεριακό" -δηλαδή, όχι ακριβώς φιλελεύθερο, όσο αποζητούν ελευθερίες -υπάρχει ριζική διαφορά).

      Το Libertarian Party ιδρύθηκε 11 Δεκεμβρίου, 1971, εστιάζοντας σε εναντίωση στον πόλεμο του Βιετνάμ, και στην αποχώρηση του νομίσματος από το στάνταρντ του χρυσού (που είχε γίνει από 1920-1945 και 1945-1971). Δεν προέρχεται από κανένα προηγούμενο σχήμα ή κύμα. Ο Ντέηβιντ Μπάντνόυ, παρουσιαστής ραδιοφώνου στην Βοστώνη ήταν Libertarian και τον παρακολουθούσα συνέχεια. Ήταν υπέροχος άνθρωπος και συζητητής και πέθανε από AIDS. Είχαμε λίγη αλληλογραφία email...

      Σήμερα: "As Libertarians, we seek a world of liberty; a world in which all individuals are sovereign over their own lives and no one is forced to sacrifice his or her values for the benefit of others."

      Η αρχές τους είναι, βασικά, "We, the members of the Libertarian Party, challenge the cult of the omnipotent state and defend the rights of the individual."

      Η εμφάσεις είναι σε ατομικές ελευθερίες σε προσωπικά και οικονομικά ζητήματα, εναντίων της διεθνούς συμμετοχής της χώρας (απομονωτισμός) ελεύθερο εμπόριο και μετανάστευση/μετακίνηση. Συνταγματικός ευνουχισμός της κυβέρνησης: "Whenever any form of government becomes destructive of individual liberty, it is the right of the people to alter or to abolish it, and to agree to such new governance as to them shall seem most likely to protect their liberty." και... "Our silence about any other particular government law, regulation, ordinance, directive, edict, control, regulatory agency, activity, or machination should not be construed to imply approval."

      Είναι το τρίτο κόμμα στις ΗΠΑ, και κατά την γνώμη μου είναι από τα κόμματα που πρέπει να υπάρχουν για να ακούγονται, αλλά ποτέ να μην πλησιάσουν κοντύτερα από χιλιόμετρο σε οποιαδήποτε εξουσία...
      :-)

      Διαγραφή
    9. Συμφωνώ απόλυτα, φυσικά, μαζί σου με την τελευταία σου παράγραφο στο πως κατανοούνται αυτές οι έννοιες στην Ελλάδα...

      Διαγραφή
    10. "εναντίων της διεθνούς συμμετοχής της χώρας (απομονωτισμός) ελεύθερο εμπόριο και μετανάστευση/μετακίνηση."

      αυτό δεν το κατάλαβα...

      Διαγραφή
    11. Συγγνώμη, έγραφα γρήγορα! Πριν τον Δεύτερο Π.Πόλεμο η Αμερική προτμούσε isolationism, να μην μπλέκεται και πολύ διεθνώς με άλλες χώρες, και μετά φυσικά έγινε το αντίθετο. Το κόμμα αυτό προτιμά λιγότερη ανάμειξη με την διεθνή κοινότητα -άλλωστε στις ριζες του κόμματος βρίσκεται η αντίθεση στον πόλεμο του Βιετνάμ και κατ' επέκταση σε οποιαδήποτε επέμβαση εκτός των ΗΠΑ. Πιστεύουν σε εντελώς ελεύθερο εμπόριο, ελεύθερο από οποιαδήποτε κρατική επίβλεψη/επιτήρηση. Πρεσβεύουν ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων μέσα στις ΗΠΑ ώστε η μετακίνηση εργατικού δυναμικού να είναι εύκολη και να βοηθά το εμπόριο, με το να μπορεί το εργατικό δυναμικό να βρίσκεται εκεί που θα χρησιμοποιηθεί καλύτερα και προς όφεος του εμπορίου και του ατόμου, οικονομικά.

      Διαγραφή
    12. είπα κι εγώ...γιατί έβγαινε το ακριβώς αντίθετο συμπεράσμα ! :)))

      Διαγραφή
    13. Αυτό κατάλαβα διαβάζοντας τι έγραψα πριν :-) Αλλά διορθώθηκε ελπίζω! Τώρα ειμαι στο κομπιούτερ του πεθερού μου στην πόλη χωρίς Ελληνική ορθογραφία οπότε ότι γραφω τώρα θα με αφήσει στην ίδια τάξη σίγουρα από ορθογραφία! Θα βρίσκομαι στο "γραφείο" μου σε καμιά δυό ώρες :-)

      Διαγραφή
  3. Για όσους δεν κατάλαβαν περί fiscal cliff του Λάκωνα, στις ΗΠΑ υπάρχει νόμος ότι το κράτος δεν μπορεί να δανειστεί πάνω από ένα "Χ" ποσό (με μαθηματικές εξαρτήσεις σε παραγωγή, ΑΕΠ, χρέος, κλπ), και δεν μπορεί η κυβέρνηση να δανειστεί δολάριο πάνω από αυτό. Όπως κάνουμε στην Ελλάδα, ε;;;; Ά όχι! στην Ελλάδα δεν το κάνουμε! αλλιώς δεν θα είχαμε χρεοκοπήσει! Τέσπάν' όταν φτάσει ο δανεισμός στο "Χ", ή πρέπει η κυβέρνηση να αλλάξει νομοθετικά, μεταξύ Προέδρου, Κογκρέσου και Γερουσίας, το "Χ" σε υψηλότερο αριθμό (αυτό που στην Ελλάδα κάνανε νομοθετώντας στις τουαλέτες ης Βουλής καθώς χέζανε αυτά που είχαν φάει για μεσημέρι), ή να αναγκαστεί η κυβέρνηση να μείνει με τα υπάρχοντα δανεικά που θα εξεβίαζε την μείωση εξόδων, όπως θα γινόταν σε εμάς αν παίρναμε λίγα μέτρα μόνοι μας τα τελευταία 10 χρόνια. Δηλαδή το fiscal cliff είναι η στιγμή που η κυβέρνηση των ΗΑ πρέπει να αποφασίσει να δανειστεί περισσότερα ή να πάρει μέτρα. Και, ότι κα να κάνει από τα δύο, το αποτέλεσμα ντόμινο στην υφήλιο θα είναι πολύ αισθητό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Είχα πιάσει συζήτηση πρόσφατα με έναν Σουηδό κουρέα για το θέμα των αμερικανικών εκλογών. Λίγο σουρεάλ σκηνικό.
    Από τα σχόλια, θα σταθώ στο δικό σου σχόλιο Δημήτρη σχετικά με το libertarian party, που όντως είναι χρήσιμο να ακούγεται, όπως σχεδόν όλες οι απόψεις, αλλά σχετικά επικίνδυνο να βρεθεί κοντά στην εξουσία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν θα το έλεγα το σύστημα τόσο "σουρεάλ", όσο, πάρα πολύ σοφά ανεπτυγμένο και πολύπλοκο, στον πλαίσιο 50 διοικητικά ανεξάρτητων πολιτειών, αλλά την ίδια στιγμή απλούστατο ως προς τα οφέλη του. Το Libertarian Party είναι πράγματι από εκείνα τα σκεπτικά που πρπέπει πάντα να ακούγονται και να προβληματίζουν και να επηρεάζουν, αλλά, αν βρισκόταν σε θέση ισχύος θα γινόταν της μουρλής... Ενώ ο "αέρας" του μυρίζει φιλελεύθερος, η ουσία των θέσεών του είναι συντηριτικότατη... Κάτι σαν Tea Party για "αριστερίζοντες". Καλό σου απόγευμα neropistolero!

      Διαγραφή
    2. "η ουσία των θέσεών του είναι συντηριτικότατη" δώσε μου ένα παράδειγμα τέτοιας θέσης.

      Διαγραφή
    3. Δώσ'μου δυό ώρες να πάω πίσω σπίτι γιατί αυτή η απάντηση θα έιναι μεγάλη :-)

      Διαγραφή
    4. Το σουρεάλ πήγαινε στην εικόνα εγώ να μιλάω με Σουηδό κουρέα για τις αμερικάνικες εκλογές. :)

      Διαγραφή
    5. Πάντως, αγαπητέ μου Neropistolero, ο Αυτοκράτωρ της Αυστρίας φοβόταν να επιτρέψει στον Μότσαρτ να μελοποιήσει τον Κουρέα της Σεβίλλης γιατί μετέφερε τις αξίες της Γαλλικής Επανάστασης!
      :-))))

      Διαγραφή
    6. "να μελοποιήσει τον Κουρέα της Σεβίλλης"

      μιλάς για το σήκουελ του Κουρέα, το Γάμο του Φίγκαρο. :)

      Διαγραφή
  5. Πολύ καλή ερώτηση αγαπητέ μου Λάκωνα. Για να δείξω προς τον δρόμο τον οποίον θα ακολουθήσει η προσπάθεια απάντησης, πρώτα ας σκεφτούμε γιατί λέμε Statue of Liberty και όχι Statue of Freedom. Έπειτα ας αναλογιστούμε τι διαφορά υπάρχει νοηματικά στο πνεύμα του ομιλούντος δια μέσου των καταστάσεων από τις οποίες ομιλεί, όταν λέει "Give me liberty or give me death!" (New England, present New Hampshire, 1776) και "Ελευθέρια ή θάνατος!" (Ελλάδα 1821).

    Ας αρχίσουμε προσδιορίζοντας τους όρους μας: "Συντηρητισμός" εννοείται, πλατειά, στην Ευρώπη, σαν "Δεξιά", καπιταλισμός, κλπ. Ο νους πηγαίνει κατ' ευθείαν στο πολιτικό φάσμα και οικονομικές θεωρίες. Η πραγματική έννοια όμως του συντηρητισμού είναι η προτίμηση σε μη-αλλαγή, στην συντήρηση υφισταμένων αξιών και συνεπαγομένων συστημάτων (τα οποία τυχαίνει ιστορικά να είναι ταυτόσημα της καταπίεσης των κατωτέρων στρωμάτων). Το αντίθετο είναι το να είναι κανείς "προοδευτικός" με το να προτιμά την εξέλιξη των συστημάτων και των αξιών. Σε αυτούς τους δύο όρους, ας προσθέσουμε εις έκαστον το αν μια συγκεκριμένη συζήτηση εννοεί ατομικές αξίες/συστήματα, ή ομαδικά/κοινωνικά. Οι όροι ισχύουν και για τις δύο περιπτώσεις, ατομικά ή κοινωνικά, με διαφορετικές προεκτάσεις σε κάθε περίπτωση.

    Επίσης πρέπει να εξετάσουμε την παρανόηση που συχνά γίνεται και στα Αγγλικά, αλλά ιδιαίτερα στην μετάφραση από τα Αγγλικά, των λέξεων "Liberal" και "Libertarian". Μιά πρόχειρη απόδοση της διαφοράς είναι ότι ο liberal είναι προσφιλής προς ιδέες που απελευθερώνουν από το κατεστημένο, ενώ ο libertarian θέλει να είναι ελεύθερος να διαλέξει για τον εαυτό του ότι θέλει (τελεία και παύλα) χωρίς κανένα σύστημα να του επιβάλει μία κατάσταση επεμβαίνοντος κράτους.

    Ας προσθέσουμε στο σκηνικό της σκέψης και το εξής: Η Ελληνική Επανάσταση έγινε για να αποκτηθεί Ελευθερία από τους Οθωμανούς οι οποίοι διοικητικά, πολιτικά, οικονομικά, θρησκευτικά και κοινωνικά κρατούσαν τους Έλληνες σε μία υποδούλωση/σκλαβιά. Η Αμερικανική επανάσταση έγινε επειδή οι αποικιακοί (colonials) έπρεπε να λογοδοτούν σε μία κυβέρνηση απομακρυσμένη από μήνες επικοινωνίας (πέρα από έναν ωκεανό) η οποία απαιτούσε πλήρη φορολογία χωρίς να επιτρέπει αντιπροσώπευση στην Βουλή των κοινοτήτων.

    Αν ενώσουμε τις τελείες των παραπάνω, για να μην γίνω κουραστικός με περεταίρω προ-εξηγήσεις, και προσθέσουμε τις διαφορές γλώσσας και κουλτούρας, και μετά διαβάσουμε το καταστατικό του Libertarian Party και την ιστορία του, όπως και τις πηγές που το γέννησαν το 1971, θα δούμε ότι στην καρδιά του δεν βρίσκεται φιλελευθερισμός αλλά αποστροφή επεμβαίνοντος κράτους, επιλογή πλήρους ελευθερίας της αγοράς (αγνός καπιταλισμός), πλήρης αποστροφή για κοινωνικές παροχές περίθαλψης κλπ., και μια ανακύκλωση των αξιών του 1770-1790 με εστίαση στην ελευθερία (liberty, όχι freedom) του ατόμου από κάθε κρατική επέμβαση. Αυτό δεν είναι αναρχία όπως την καταλαβαίνουμε σήμερα, αλλά επιλογή της αρχής του ατόμου, όπου πολλά άτομα συμπράττουν μέσω των ιδίων αξιών μεταξύ τους.

    Το Libertarian Party πρεσβεύει στο σύνολό της μια θεωρία όπου, αν και μπορεί να εκληφθεί αρχικά ως φιλελεύθερη, δεν βλέπει προς στον φιλελευθερισμό αλλά προς την προσήλωση σε ανεξαρτησία που ξεκινά από ατομικό επίπεδο, στο πνεύμα των αποίκων που απαίτησαν ιδία εξάρτηση -αυτό συνεπάγεται και αυτά που είπαμε παραπάνω, και στην αγνή απόδοση του τι είναι συντηρητισμός, μπορεί, δύο, τρία σκαλοπάτια πιο κάτω, η/και με εφέ ντόμινο, να καταλήξει σε συντηρητισμό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν μπερδεύεται η έννοια liberal με libertarian.

    Υπάρχουν κι άλλα που θα γράψω, αλλά τώρα είμαστε καλεσμένοι έξω για βραδινό. Θα επιστρέψω σε δυό τρείς ώρες να συνεχίσω και να γράψω συγκεκριμένα για το Libertarian Party, αλλά αν θέλεις εν των μεταξύ πες μου μια-δύα θέσεις τους να δούμε αν με ντόμινο εφέ, δύο τρεις πράξεις παρακάτω, πηγαίνουν στον συντηρητισμό. Επιστρέφω δριμύτερος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. 2η παράγραφος: "Το αντίθετο είναι το να είναι κανείς "προοδευτικός" με το να προτιμά την εξέλιξη των συστημάτων και των αξιών."

    προς ποια κατεύθυνση; προς αυτήν που διορθώνει τα "κακώς κείμενα"; Και ποιος τα καθορίζει αυτά;

    3η παράγραφος: Δηλαδή αν κατάλαβα καλά ενώ ο libertarian απαιτεί την κατάργηση όλων των κατεστημένων, ο liberal προτιμά τη μετάβαση από το ένα κατεστημένο, στο άλλο το πιο "προοδευτικό"...

    Η διαφορά μεταξύ freedom και liberty και η σύγκριση των δύο εννοιών σε σχέση με τις επαναστάσεις του 19ου αιώνα έχει αναλυθεί στο τελευταίο μου κείμενο στο blog.

    Παραμένω στην άποψη ότι η πλέον προοδευτική-επαναστατική αντίληψη της ελευθερίας είναι η Ελευθερία του ατόμου (liberty) και δε βρίσκω τίποτα το συντηρητικό σε αυτό.

    Είναι άλλο θέμα αν οι ιδέες των libertarians είναι εφαρμόσιμες και άλλο αν είναι συντηρητικές.

    Στην προτελευταία παράγραφο γράφεις: "μια θεωρία όπου [...] δεν βλέπει προς στον φιλελευθερισμό αλλά προς την προσήλωση σε ανεξαρτησία που ξεκινά από ατομικό επίπεδο"

    Υπάρχει φιλελευθερισμός με "εξαρτώμενα" άτομα ; Υπάρχουν "ανεξάρτητα" άτομα σε μία μη φιλελεύθερη κοινωνία;

    Αν η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις είναι όχι, τότε δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ libertarian και φιλελευθερισμού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ως προς το τελευταίο σχόλιο σου: Αν είχαμε 100-200 χρόνια κομμουνισμό και μετά ερχόντουσαν μια-δυό γενιές να θέλουν καπιταλισμό και ελευθερία λόγου, εκείνοι που θα ήθελαν να παραμείνει ο κομμουνισμός θα ήταν οι συντηρητικοί :-) Δεν διαφωνούμε πουθενά, βασικά, αλλά, σε ακαδημαϊκό επίπεδο προτείνω απλά να διυλίζουμε και να ορίζουμε επακριβώς την έννοια των όρων. Ο συντηρητισμός, σαν έννοια, δεν ταυτίζεται με ένα συγκεκριμένο σύστημα, αλλά με το υπάρχον σύστημα. Το αν είναι κακώς κείμενο, ή όχι, είναι εντελώς υποκειμενικό, εφ' όσον οποιοσδήποτε μπορεί να φέρει benefit of the doubt σε συζήτηση για το αν είναι κακώς ή καλώς κείμενο κάτι. Τελικά είναι θέμα πλειοψηφίας. Οι Αμερικανοί θα σου πουν ότι το Obmamacare είναι αντιαμερικανικό. Και ξέρεις κάτι; έχουν δίκιο. Εγώ συμφωνώ με το Obamacare, και νομίζω ότι έκανε λίγα και χρειάζονται περισσότερο, αλλά συμφωνώ εν γνώση του γεγονότος ότι είναι ενάντια στις μέχρι τώρα αξίες. Αυτό με κάνει προοδευτικό; Με κάνει Liberal, ή Libertarian;

    Στο τελευταίο σου κείμενο ανέλυσες θαυμάσια το θέμα Ελευθερίας και Νόμου, και τα γεννοφάσκια της Αμερικανικής σκέψης . Υπέροχα. Με είχε ενθουσιάσει. Η περιοχή που ανέλυσες όμως δεν είχε ιδιαίτερα εξετάσει την λεπτή διαφορά, στα Αμερικανικά Αγγλικά και Αγγλοσαξονική κουλτούρα, και τις διαφορές μεταξύ των εννοιών Liberty και Freedom. "I am at liberty to...", "I take the Liberty to...", και, "I am/am not Free", "I have/have no Freedom". The nuances are important. Αλλά δεν χρειαζόταν να το κάνεις σε εκείνο το συγκεκριμένο κείμενο. Στεκόταν ατόφιο και στερεά.

    Συνεχίζοντας την αρχική μου απάντηση,

    Λοιπόν. Δεν αρκεί να θέλει κανείς το "σωστό" αποτέλεσμα. Πρέπει να το θέλει για τους "σωστούς" λόγους. Οι περισσότεροι ήταν εναντίων του πολέμου στο Βιετνάμ. Πολλοί από αυτούς, συμπεριλαμβανομένων των Libertarians από το 1971, ήταν εναντίων του πολέμου και επειδή "δεν είχαμε δουλειά στην νοτιοανατολική Ασία". Είναι σωστό να είσαι εναντίων οποιουδήποτε πολέμου. Είναι σωστό ότι ο τρόπος με τον οποίον οι ΗΠΑ πολεμούσαν τον συγκεκριμένο πόλεμο στο Βιετνάμ ήταν λάθος τρόπος που δεν εξασφάλιζε στρατηγική νίκη. Αλλά, όμως, είχαμε δουλειά στην Νοτιοανατολική Ασία. Όχι όπως το αντιμετωπίσαμε, αλλά, είχαμε δουλειά: Η Πόλη δεν έπεσε επειδή την πολιόρκησε ο Μεχμέτ ο Β'. Η Πόλη έπεσε επειδή ο Μεχμέτ ο Β' ήταν ελεύθερος να φτάσει μέχρι απ' έξω για να την πολιορκήσει. Αν στην Πόλη υπήρχε Libertarian κόμμα να πει στον Ηράκλειο ότι δεν είχε δουλειά να πάει στην Περσία, ή να πει στον Βασίλειο τον Β' ότι δεν είχε δουλειά στα Βαλκάνια, η πόλη θα είχε πέσει πολύ πριν την βρει μόνη της χωρίς εδάφη ο Μεχμέτ ο Β'.

    Ο αγνός καπιταλισμός, όπου δεν υπάρχει έλεγχος και περιοριστικοί νόμοι από την κυβέρνηση επίσης σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανενός είδους περίθαλψη, Medicare, συντάξεις, social security, εκτός από το ότι χτίζεις με πληρωμές μόνος σου, ιδιωτικά, στην ζωή σου.

    Για να πάμε κατ' ευθείαν στο τέλος, πηδώντας την αρχή και την μέση του θέματος, οι αρχές των Libertarian θα πολώσουν την Αμερικανική κοινωνία σε ομάδες που συμφωνούν μεταξύ τους, και έτσι αντί να έχουμε μια μεικτή κοινωνία κάτω από την ομπρέλα του συντάγματος το οποίο εκφράζεται σε συνολικό κοινωνικό επίπεδο από το κράτος, θα έχουμε πολλές ομάδες που θα συνταχθούν και γεωγραφικά, όπου οι αρχές του Libertarianism θα ισχύουν επιτρέποντας την κάθε ομάδα ομοϊδεατών να λειτουργεί στο εσωτερικό της, παρουσιάζοντας το πρόβλημα του πως θα λειτουργήσουν όλες οι ομάδες σαν συνολικό κράτος υπό την ομπρέλα ευνουχισμένων κυβερνήσεων σε πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "Ο συντηρητισμός, σαν έννοια, δεν ταυτίζεται με ένα συγκεκριμένο σύστημα, αλλά με το υπάρχον σύστημα. "

      Αν το υπάρχον σύστημα έχει ένα government spending της τάξης του 25% του ΑΕΠ, δεν καταλαβαίνω γιατί οι libertarians είναι συντηρητικοί. Το goverment spending εκτοξεύθηκε την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ κυρίως εξ' αιτίας των τριών μεγάλων πολέμων, που διεξήχθησαν με "πιστωτική κάρτα".

      Και ρωτάω:

      Το 25% θα είναι συντήρηση αν παραμείνει 25%;
      Θα είναι πρόοδος αν φτάσει στο 50% ή αν πέσει στο 10%;

      Κατά τη γνώμη μου προοδευτική είναι αυτή η επιλογή που έχει βάση λογικά επιχείρηματα και ιστορικά στατιστικά δεδομένα.

      Ιστορικά λοιπόν δε γνωρίζω ένα παράδειγμα χώρας με 60% του ΑΕΠ που ευημέρησε σε στέρεη (και όχι δανεική) οικονομική βάση. Εδώ η Σουηδία ευημερεί από την κρίση του 90 ακριβώς επειδή έχει μειώσει (και έχει φτάσει τα επίπεδα ΗΠΑ) τις κρατικές της δαπάνες.

      Η πρώτη μέρα του libertarian στο Λευκό Οίκο δε θα είναι να κλείσει το κράτος. Το κόμμα θα έρθει με δημοκρατικές διαδικασίες να εφαρμόσει το πρόγραμμά του το οποίο όπως όλοι καταλαβαίνουμε θα είναι να αποκλιμακώσει σταδιακά την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία. Αυτό όχι μόνο δεν είναι απλή υπόθεση, κατά τη γνώμη μου είναι σχεδόν αδύνατη και απαιτεί πολύ προσπάθεια και συγκρούσεις.

      Ρωτάω λοιπόν και πάλι που είναι η συντήρηση....

      Η έννοια της κοινωνικής παροχής δέχομαι ότι έχει τις καλύτερες των προθέσεων. Όμως όταν η κοινωνική παροχή (ένεκα δικαίωμα) γίνεται με δανεικά λεφτά, τότε δεν είναι παροχή αλλά υποδούλωση. Αυτό γινόταν στην Ελλάδα και αυτό θέλει η Αριστερά να συνεχίσει να γίνεται. Η ιστορία διδάσκει ξεκάθαρα πως ο πλούτος δεν παράγεται με κεντρικό σχεδιασμό, ενώ οι παροχές υγείας και παιδείας είναι πανάκριβες ώστε μία σοσιαλιστική οικονομία δεν μπορεί να τις υποστηρίξει.

      Που βρίσκεται λοιπόν η πρόοδος;

      Αν το σύστημα υγείας είναι προβληματικό στις ΗΠΑ (που πράγματι είναι) πρέπει να πείσει ο Πρόεδρος
      1.γιατί αυτό αποτελεί πρόβλημα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης
      2.γιατί η παρέμβαση του κράτους θα το καλυτερέψει και δε θα χειροτερέψει το σύστημα.

      Εδώ ακριβώς η Ιστορία μας απαντά ξεκάθαρα ότι το κράτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό, παρά το ότι και εγώ πιστεύω πως Υγεία, Παιδεία, Δικαιοσύνη δεν μπορούν να αφεθούν στην ελεύθερη αγορά.

      Διαγραφή
  8. Επιστρέφοντας στο τελευταίο σου σχόλιο, συμφωνώ ότι "Είναι άλλο θέμα αν οι ιδέες των libertarians είναι εφαρμόσιμες και άλλο αν είναι συντηρητικές." Έχοντας προσδιορίσει παρά πάνω, κατά την αντίληψή μου, τον συντηρητισμό, απομένει το αν οι ιδέες είναι εφαρμόσιμες. Είναι;

    Ρωτάς: "Υπάρχει φιλελευθερισμός με εξαρτώμενα άτομα ; Υπάρχουν ανεξάρτητα άτομα σε μία μη φιλελεύθερη κοινωνία;"
    Η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις κατά την γνώμη μου είναι "Ναι!" Υπάρχει, και υπάρχουν. Γι αυτό άλλωστε πιστεύω ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ Libertarian και Φιλελευθερισμού, και τραβώ την προσοχή στο ότι έγραψες την μια λέξη Αγγλικά και την άλλη Ελληνικά, το οποίο is asking for trouble :-) Πως τις εννοείς;

    "Αν η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις είναι όχι, τότε δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ libertarian και φιλελευθερισμού"
    Θες να πεις μεταξύ libertarian και liberal, ή ελευθεριακού και φιλελεύθερου;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "Η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις κατά την γνώμη μου είναι "Ναι!" "

      Που ; Δώσε μου ένα παράδειγμα κοινωνίας που είχε οικονομικό φιλελευθερισμό για χρόνια και δεν κατέληξε σε Δημοκρατία, ή μία χώρα με το κράτος να παρεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα αρκετά ενεργά χωρίς να παραβιάζει τις προσωπικές ελευθερίες των πολιτών του.

      Διαγραφή
  9. Αγαπητέ μου Λάκωνα.

    Έκανα το τεστ να δω αν είμαι Libertarian, το οποίο βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Libertarian Party
    http://www.lp.org

    Θα μπορούσα να βγω
    1. Left (liberal)
    2. Right (conservative)
    3. Statist (big government)
    4. Centrist
    ή
    5. Libertarian.

    Το έκανα το τεστ όσο πιο ειλικρινά μπορούσα, και με έβγαλε 80% Left (Liberal)

    Κάντο και συ και πες μου:
    http://www.theadvocates.org/quiz

    Κοίτα πλάκα:
    Θεωρούν ότι άλλο Liberal και άλλο Libertarian
    :-)


    Political Philosophies

    Left (Liberal)
    Liberals usually embrace freedom of choice in personal matters, but tend to support significant government control of the economy. They generally support a government-funded "safety net" to help the disadvantaged, and advocate strict regulation of business. Liberals tend to favor environmental regulations, defend civil liberties and free expression, support government action to promote equality, and tolerate diverse lifestyles.

    Libertarian
    Libertarians support maximum liberty in both personal and economic matters. They advocate a much smaller government; one that is limited to protecting individuals from coercion and violence. Libertarians tend to embrace individual responsibility, oppose government bureaucracy and taxes, promote private charity, tolerate diverse lifestyles, support the free market, and defend civil liberties.

    Centrist
    Centrist prefer a "middle ground" regarding government control of the economy and personal behavior. Depending on the issue, they sometimes favor government intervention and sometimes support individual freedom of choice. Centrists pride themselves on keeping an open mind, tend to oppose "political extremes," and emphasize what they describe as "practical" solutions to problems.

    Right (Conservative)
    Conservatives tend to favor economic freedom, but frequently support laws to restrict personal behavior that violates "traditional values." They oppose excessive government control of business, while endorsing government action to defend morality and the traditional family structure. Conservatives usually support a strong military, oppose bureaucracy and high taxes, favor a free-market economy, and endorse strong law enforcement.

    Statists (Big Government)
    Statists want government to have a great deal of power over the economy and individual behavior. They frequently doubt whether economic liberty and individual freedom are practical options in today's world. Statists tend to distrust the free market, support high taxes and centralized planning of the economy, oppose diverse lifestyles, and question the importance of civil liberties.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "Θεωρούν ότι άλλο Liberal και άλλο Libertarian"

      Ε ΑΥΤΟ ΛΕΜΕ!

      Ο liberal στις ΗΠΑ είναι ο αριστερός!

      Ο libertarian είναι ο αναρχοκαπιταλιστής. Φιλελεύθερος - Ελευθεριακός.

      Εγώ βγήκα ψιλό-libertarian.


      "Liberals usually embrace freedom of choice in personal matters, but tend to support significant government control of the economy." :
      Και εγώ θα ήθελα το διπλό πιτόγυρο με τζατζίκι να έχει μόνο 1 θερμίδα.

      Οι Hayek, Von Misese, Friedman έχουν καταδείξει από τη δεκαετία του '70 ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί.

      Η Ιστορία διδάσκει πως η οικονομική ελευθερία είναι αναγκαία (όχι ικανή) συνθήκη της κοινωνικής ελευθερίας.

      Διαγραφή
  10. 1. Έγραψα ότι "Ενώ ο αέρας του μυρίζει φιλελεύθερος, η ουσία των θέσεών του είναι συντηρητικότατη", επειδή θέλουν, δίνοντας απόλυτη ελευθερία, να επιστρέψουν, να συντηρήσουν, τις μεθόδους και αξίες του 18ου αιώνα (ή πιο πίσω, της Μεσοποταμίας;), όσον αφορά τον αναρχοκαπιταλισμό. Επίσης, αν για να πέσει στο 10% εξαθλιώσει όλους εκείνους από τα χαμηλότερα στρώματα που δεν θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν την ελευθεριακή λογική της απόλυτης δαρβινικής επικράτησης, για μένα αυτό δεν είναι πρόοδος αλλά πισωγύρισμα. Υποκειμενικό :-)

    Προοδευτικό είναι να πρωτοτυπήσει κανείς βοηθώντας όλους σε μια κοινωνία, από την κοινωνία, για την κοινωνία, και το λέω προοδευτικό γιατί ακόμα πουθενά δεν έχει πραγματικά επιτευχθεί αν και, που και που, το έχουν προσπαθήσει, εδώ κι εκεί. Το να επιστρέψουμε σε πλήρη δαρβινικό καπιταλισμό δεν το βλέπω σαν πρόοδο αλλά σαν την μάδερ όλων των πισωγυρισμάτων. Υποκειμενικό :-) Και γι αυτό είμαι liberal και όχι libertarian.

    2. "Εδώ η Σουηδία ευημερεί από την κρίση του 90 ακριβώς επειδή έχει μειώσει (και έχει φτάσει τα επίπεδα ΗΠΑ) τις κρατικές της δαπάνες": Μια προοδευτική κοινωνία που ήταν αρκετά προοδευτική για να μην την πειράξει να γίνει συντηρητική στην οικονομία της για να αντεπεξέλθει διεθνώς :-)

    "Η πρώτη μέρα του libertarian στο Λευκό Οίκο δε θα είναι να κλείσει το κράτος." Μα όσο σταδιακά και να το κάνεις, το να "αποκλιμακώσει σταδιακά την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία", κλείσιμο του κράτους είναι. Και ναι, είναι αδύνατον να επιτευχθεί ούτως ή άλλως. Απλά η σύγκρουση θα φθείρει την χώρα, και δεν θα ήθελα να πάρω από εκείνο το πιάτο :-)

    3. "Όμως όταν η κοινωνική παροχή (ένεκα δικαίωμα) γίνεται με δανεικά λεφτά, τότε δεν είναι παροχή αλλά υποδούλωση (...) γιατί αυτό αποτελεί πρόβλημα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης". Το τι από τα έξοδα γίνεται από "δανεικά" το καθορίζει ο μάγειρας. Άλλος θα σου έλεγε ότι η περίθαλψη έρχεται από αυτά που έχουμε και οι εξοπλισμοί από δανεικά :-) Το σύστημα της Βρετανίας είναι το άριστο μοντέλο προς απάντηση στα σημεία σου, και επέζησε και την Θάτσερ ακόμα (re: ιστορία)!

    4. Πρώτα το είχες θέσει:
    - Υπάρχει φιλελευθερισμός με "εξαρτώμενα" άτομα ;
    - Υπάρχουν "ανεξάρτητα" άτομα σε μία μη φιλελεύθερη κοινωνία;
    Τώρα το θέτεις:
    - Δώσε μου ένα παράδειγμα κοινωνίας που είχε οικονομικό φιλελευθερισμό για χρόνια και δεν κατέληξε σε Δημοκρατία, ή
    - μία χώρα με το κράτος να παρεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα αρκετά ενεργά χωρίς να παραβιάζει τις προσωπικές ελευθερίες των πολιτών του.

    Βλέπω ambiguities και διαφορές έννοιας μεταξύ των δύο γκρουπ θέσεων, και διερωτώμαι μήπως πρέπει να τις ξαναγράψεις στα Αγγλικά, και να επεκτείνεις λίγο τις πρώτες δύο όπως έκανες στις επόμενες δύο. Δεν καταλαβαίνω τους συσχετισμούς σου: Γιατί δεν μπορεί μια Δημοκρατία να έχει εξαρτώμενα άτομα, και γιατί δεν μπορούν να υπάρχουν ανεξάρτητα άτομα σε ένα κράτος που παρεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα;

    5. Λες: "Παραμένω στην άποψη ότι η πλέον προοδευτική-επαναστατική αντίληψη της ελευθερίας είναι η Ελευθερία του ατόμου (liberty) και δε βρίσκω τίποτα το συντηρητικό σε αυτό." Εννοείς Freedom, ή Liberty; Αυτό το σημείο θα το συνεχίσουμε στην επόμενη ανάρτηση μου, σήμερα. Προκαταρτικά, κατά την γνώμη μου, η πλέον προοδευτική-επαναστατική αντίληψη της ελευθερίας είναι η Ελευθερία που ξεκινά από το άτομο (freedom) αλλά διοχετεύεται μέσω του πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικού συστήματος έτσι ώστε και τα πιο αδύναμα μέλη της κοινωνίας να μπορούν να απολαμβάνουν την Liberty που οι κοινωνία διαθέτει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. 6. Λες: "Θεωρούν ότι άλλο Liberal και άλλο Libertarian" - "Ε ΑΥΤΟ ΛΕΜΕ!" Αμ ΔΕΝ λέμε αυτό. Εγώ το λέω αυτό. Εσύ λες: "Ο liberal στις ΗΠΑ είναι ο αριστερός! Ο libertarian είναι ο αναρχοκαπιταλιστής. Φιλελεύθερος - Ελευθεριακός." Απλά λέω ότι στις ΗΠΑ ο liberal/φιλελεύθερος θεωρείται αριστερός, και ο αναρχοκαπιταλιστής θεωρείται libertarian/ελευθεριακός.

    Και εδώ μου φαίνεται αποκαλύπτεται ότι πολύ μέρος της συζήτησης πέφτει σε πρόβλημα χρήσης Αγγλικών και Ελληνικών λέξεων, και στις συνεπαγόμενες έννοιες ανά κουλτούρα. Liberal = Φιλελεύθερος. Ελευθεριακός δεν είναι Φιλελεύθερος (οι ίδιοι οι Libertarians το λένε αυτό, στα αγγλικά).

    7. "Η Ιστορία διδάσκει πως η οικονομική ελευθερία είναι αναγκαία (όχι ικανή) συνθήκη της κοινωνικής ελευθερίας." Ναι, πράγματι. Η διαφορά είναι στο ποιός ελέγχει ή όχι την οικονομική ελευθερία, γιατί, αν είναι εντελώς ελεύθερη, άρα δαρβινική υπερίσχυση του ισχυρότερου, η έννοια της κοινωνίας χάνει κάθε έννοια αλληλεγγύης.

    In conclusion:
    Εγώ είμαι κατά βάση liberal (και στις ΗΠΑ λέγεται ότι ανήκω στο left), και εσύ είσαι κατά βάση libertarian (κάτι που μόνο στις ΗΠΑ υπάρχει), και φυσικά διαφωνείς με πολλές από τις οργανωτικές αρχές που κάνουν εμένα liberal. Όμως, ως Αμερικανοί, αντί να τσακωνόμαστε, όπως κάνουν στην άλλη πατρίδα να αποδείξει ποιός έχει δίκιο και ποιός άδικο, ψάχνουμε, υπέροχα, να βρούμε ακριβώς τι εννοούμε, να καταλάβουμε που συμφωνούμε, όπως θα έπρεπε να κάνουν άνθρωποι που συνεργάζονται για να ζήσουν μαζί σε μια κοινωνία. Αυτό για μένα είναι υπέροχο. Και μια που δεν μπορείς να βρεις καμία κοινωνία όπου όλοι συμφωνούνε, το καλύτερο (και πιο προοδευτικό) που μπορεί να ελπίζει κανείς είναι να χτίζουμε πάνω στον συνδυασμό εκείνων των πιστεύω στα οποία συμφωνούμε. Και έχω πει από την αρχή ότι επιζητώ το Libertarian Party να υπάρχει και να ακούγεται.

    Ένα από τα κοινά που έχουμε είναι η πίστη μας στον καπιταλισμό. Και πρέπει να συμφωνήσουμε σε μια συνάντηση απόψεων μεταξύ του αναρχοκαπιταλισμού, και του καπιταλισμού που διαθέτει ένα βαθμό υποστήριξης για τα πιο αδύνατα μέλη της κοινωνίας μας μέσω ενός βαθμού οργάνωσης. Χωρίς να πάψεις εσύ να είσαι libertarian ή εγώ να είμαι liberal. Εύκολο μου φαίνεται. Τι λες;

    Άλλωστε, πρέπει να κρατήσουμε και λίγο από το ποιοί είμαστε, στον τόπο αυτό της Liberty. Κατά πόσο ταιριάζει με το Libertarian Party και κατά πόσο ταιριάζει με την καρδιά σου, αυτό που λέει η Lady Liberty κοιτάζοντας το λιμάνι: Give me your tired, your poor, Your huddled masses yearning to breathe free, I lift my lamp beside the golden door!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημειώσεις σχετικά με τα σχόλια:

Η Αποθήκη Σκέψης δεν δέχεται "Ανώνυμα" σχόλια, γιατί μερικοί ανώνυμοι διάλεγαν να μην υπογράφουν καν με κάποιο όνομα κάτω από το σχόλιό τους. Ενώ ούτε η μπλογκική ταυτότητα ούτε ένα όνομα γραμμένο κάτω από ένα σχόλιο σημαίνουν τίποτα, η προδίδουν κανένα πραγματικό στοιχείο, η πλήρης ανωνυμία δείχνει απλά έλλειψη οποιουδήποτε σεβασμού προς τους άλλους σχολιαστές. Ζητώ συγγνώμη για αυτήν την αλλαγή από τους φίλους που υπέγραφαν τα ανώνυμα σχόλιά τους και ελπίζω να βρείτε έναν τρόπο να συνεχίσετε να σχολιάζετε όποτε θέλετε.


Για να απαντήσετε σε μεμονωμένα σχόλια, κάντε κλικ στο λινκ "Reply" κάτω από το κάθε σχόλιο. Για να συνεχιστεί η σειρά σχετικών σχολίων κάτω από ένα συγκεκριμένο σχόλιο πρέπει να πατάτε το λινκ "Reply" κάτω από το αρχικό σχόλιο της σειράς.

Για να γράφετε ανεξάρτητο σχόλιο πρέπει να χρησιμοποιείτε το κουτί σχολίων κάτω-κάτω χωρίς να πατάτε "Reply" προηγουμένως.