Ήθος

Ίσως να μην υπάρχει δουλειά στην Ελλάδα αυτές τις μέρες, και η ανεργία να αυξάνεται, αλλά, αναρωτιέμαι τι κάνουν οι Έλληνες, ιδίως οι νέοι Έλληνες, για να βρουν δουλειά, να την κρατήσουν, να την κάνουν καλά, και να προοδεύσουν. Όνειρα άπιαστα μου λέτε, σήμερα. Πιθανώς. Θέλω όμως την γνώμη σας για το πόσο διαδεδομένο είναι το πρόβλημα που θα περιγράψω σήμερα, το οποίο έχει να κάνει με το εργασιακό ήθος.

Έχω ένα φίλο, στην Αθήνα, δέκα χρόνια μεγαλύτερό μου, κι είναι φωτογράφος της γειτονιάς. Όταν ήμουνα δεκατεσσάρων, κι εκείνος εικοσιτέσσερα, με έμαθε πως να εμφανίζω αρνητικό στο χέρι, με φως από καύτρα τσιγάρου. Από τότε που έφυγα δεν είχαμε κοινό τίποτα εκτός από την δεκαπεντάλεπτη επίσκεψη-έκπληξη που του έκανα στο μαγαζί όποτε γύρναγα για λίγες μέρες στη γειτονιά από την Αγγλία και μετά την Αμερική. Για μένα, είναι σαν τον "Αλφρέντο" στο "Σινεμά ο Παράδεισος", αν θυμάστε την ταινία.

Είναι από τους τελευταίους που κατέχουν την τέχνη του να ρετουσάρουν κατ' ευθείαν στο αρνητικό. Διαβατήρια, ταυτότητες, γάμους. Ένα είδος παλιού τεχνίτη υπό εξαφάνιση. Αργότερα κατάλαβα ότι δεν ξέρει από φωτισμό... στη δουλειά του είναι αυτοδίδακτος, εμπειρικός... αλλά για μένα είναι πάντα ο "Αλφρέντο". Η γειτονιά έχει άλλα δύο φωτογραφεία, μεγαλύτερα, από χρόνια ψηφιακά, και ο "Αλφρέντο" είναι ο φτηνότερος με την λιγότερη δουλειά, και ο τελευταίος με φιλμ. Κατά το 2005-6, η δουλειά άρχισε να ψυχορραγεί και το Ευρώ να γίνεται όλο και πιο δυσεύρετο. Μεγάλες δυσκολίες. Τον ρώτησα γιατί δεν αγοράζει ψηφιακό εξοπλισμό με δώσεις και με κοίταξε λέγοντας ότι δεν υπάρχουν λεφτά ούτε για να φάνε. Κάπου κατάλαβα ότι συν τα λεφτά το πρόβλημα ήταν ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να μπει στην καινούργια τεχνολογία.

Από το φωτογραφείο της γειτονιάς, με την γυναίκα του, μεγαλώσαν δυό άντρακλες δύο μέτρα ο καθένας. Ο μεγαλύτερος τέλειωσε ηλεκτρολόγος, αλλά μέχρι και σήμερα που πλησιάζει τα 30 δουλεύει κάνοντας παράδοση στα σπίτια για μια πιτσαρία. Ο μικρότερος, το 2007 ψαχνότανε και είχε βρει δουλειά να μετακινεί αυτοκίνητα για μια εταιρία ενοικιάσεως.

Το 2007 γύρισα στην γειτονιά από την Αμερική για τα καλά. Ήταν δύσκολο να βοηθήσω γιατί είμαι μικρότερος, είμαι ο "μαθητής" και ο ¨Αλφρέντο" είναι ένας άνθρωπος με περηφάνια υγιή και τσίπα. Σκέφτηκα λοιπόν και έκανα το εξής:

Του είπα ότι από το γραφείο μου που έκλεισα στην Αμερική έφερα "καμπόσα" κομπιούτερ που δεν έχω τι να τα κάνω, και έλεγα, αν δεχότανε και το θεωρούσε καλή ιδέα, να αφήσω ένα στο μαγαζί για να μάθει κομπιούτερ ο μικρότερος. Στην πραγματικότητα είχα φέρει μόνο ένα κομπιούτερ και ένα λαπτοπ. Του εγκατέστησα το κομπιούτερ, και με μετασχηματιστή για το Αμερικάνικο ρεύμα ηλεκτρικού. Επί δύο μήνες πήγαινα και έκανα μάθημα Photoshop στον νεαρό. Ο πατέρας του ήθελε να μάθει για να δουλεύει μαζί του και μετά να του αφήσει το φωτογραφείο.

Τον Φεβρουάριο του 2008 πήγα πέντε βδομάδες στην Στοκχόλμη και φωτογράφισα περίπου 350 προϊόντα για ένα κατάλογο. Γυρνώντας στην Ελλάδα τον Απρίλιο είχα μόλις γνωρίσει την Μαργαρίτα και επρόκειτο να φύγω για την Ιταλία μονίμως.

Του λέω του νεαρού: Κοίτα, εγώ φεύγω, αλλά ξέρεις ήδη αρκετά για Photoshop και όλα όσα έχουμε πει. Βάση του τι ξέρω ότι ξέρεις θέλω να σου δώσω μια δουλειά που μπορείς να την κάνεις άνετα. Έχω εδώ 350 φωτογραφίες αντικειμένων φωτογραφημένων πάνω σε άσπρο χαρτί. Πρέπει να χρησιμοποιήσεις το εργαλείο του Photoshop που λέγεται "λάσο" για να ξεχωρίσεις το κάθε αντικείμενο σε κάθε του λεπτομέρεια, κάνοντας σιγά-σιγά κλικ-κλικ-κλικ με το ποντίκι ακλουθώντας σε λεπτομέρεια το σχήμα του, και αφού το επιλέξεις όλο να κάνεις copy/paste για να πέσει πάνω σε τέλειο λευκό φόντο.

- Η δουλειά είναι πολύ απλή, του εξήγησα, θέλει μόνο υπομονή και επιμονή. Εγώ χρειάζομαι περίπου 5-8 λεπτά για την κάθε μία, οπότε εσύ πες να κάνεις 20 λεπτά τη μία. Δηλαδή, κάπου 100-120 ώρες δουλειά όλα μαζί. Κάπου τρεις βδομάδες. Όταν τις τελειώσεις θα σου δώσω δώρο μια καινούργεια ψηφιακή μηχανή Nikon, με φακό zoom και φλας για το εργαστήριό σου με τον μπαμπά, και το κομπιούτερ θα είναι δικό σου. Δηλαδή, αξία κάπου 2.500 Ευρώ για κάπου 3 βδομάδες δουλειά. Και καθώς περνάει ο καιρός αργότερα θα σου στέλνω κι άλλες τέτοιες δουλειές. Τι λες.

Το παιδί σκέφτηκε λίγο και είπε: Είναι πολλά 2.500 Ευρώ για τρεις βδομάδες δουλειά κύριε Δημήτρη.

- Κοίτα, του λέω: Κάνοντας αυτή τη δουλειά, θα εργάζεσαι για μια Σουηδική δουλειά μιας Αμερικανικής εταιρείας. Στην Αμερική αυτός ο μισθός είναι στάνταρ. Δεν είναι πολύς. Και δεν θα ήταν σωστό για μένα να σε πληρώσω Ελληνικό μισθό βγάζοντας Αμερικανικά κέρδη. Θα ήταν σαν να σε εκμεταλευόμουνα. Και επειδή δεν μπορείς να δουλεύεις νόμιμα πάνω σ'  αυτό, αντί μετρητά μισθό, προτείνω να σου κάνω αυτό το δώρο για το εργαστήριό σας που είναι και νόμιμο, και αναγκαίο, και αντιπροσωπεύει μισθό σωστό για την εταιρεία μου.

- Εντάξει κύριε Δημήτρη, μου λέει, θα το κάνω!

- Σ' ευχαριστώ! του λέω. Θα με βοηθήσεις πραγματικά.

Του έδωσα ένα χαρτί με γραπτές οδηγίες τι να κάνει και πως, με τι εργαλεία σε κάθε φωτογραφία και του άφησα και μερικά δείγματα που είχα τελειώσει εγώ,  να βλέπει σαν παράδειγμα.

Τις επόμενες δύο μέρες καθώς περνούσα με την Μαργαρίτα έξω από το κλειστό μαγαζί το βράδυ, έβλεπα το φως πίσω εκεί που δούλευε. Δύο μέρες αργότερα τον πήρα τηλέφωνο.

- Πως πάει η δουλειά; χρειάζεσαι καμιά βοήθεια;

- Πολύ καλά κύριε Δημήτρη! Έχω τελειώσει τις μισές!

- Τι λες μωρέ! Συγχαρητήρια! Κιόλας;!; Έρχομαι να δω!

Κοιτάω την δουλειά που είχε τελειώσει...

- Για στάσου, του λέω. Απ' ότι βλέπω δεν χρησιμοποίησες το εργαλείο "λάσο" αλλά το εργαλείο "μαγικό ραβδί".

- Ναι! μου λέει χαρούμενος! με ένα κλικ τελειώνω την κάθε μια σε ένα λεπτό.

- Μα, για να δούμε το χαρτί που σου άφησα... εδώ γράφει να χρησιμοποιήσεις το "λάσο";

- Ναι, μου λέει, αλλά βρήκα το "μαγικό ραβδί μόνος μου, και νόμιζα ότι δεν το ξέρατε ότι υπάρχει.

- Το "λάσο" σιγά-σιγά διαλέγει την κάθε λεπτομέρεια, ενώ το "μαγικό ραβδί" διαλέγει μαζικά περιοχές παρεμφερούς φωτεινότητας. Έτσι διαλέγεις και λίγο από το παλιό φόντο, ή και κόβεις λίγο από το αντικείμενο ανάλογα με την φωτεινότητα. Έκανες μεγέθυνση να δεις τα αποτελέσματα του τι έκανες σε κάθε φωτογραφία;

- Όχι.
- Κοίτα τώρα την λεπτομέρεια. Την βρίσκεις αποδεκτή τη δουλειά;
-...όχι.

- Αυτές, κοίτα τες τώρα, αυτή, κι αυτή και εκείνη, και η άλλη, σε λεπτομέρεια... είναι όλες λαπάς. Σούπα, Αδύνατο να δοθούν σε πελάτη.

- ...

- Δεν πειράζει, τον ενθαρρύνω. Ήταν μόνο δυό μέρες, ευτυχώς. Πρέπει να τις ξαναρχίσεις από την αρχή και αυτή την φορά να κάνεις ακριβώς αυτό που συμφώνησες με τον "πελάτη" σου. Τι λες;

- ... να το σκεφτώ και να σας πω κύριε Δημήτρη.

- Πάρε με όποτε θέλεις και πες μου. Καλή σου νύχτα. Άντε σπίτι να ξεκουραστείς.

Σε 2 ώρες χτυπάει το τηλέφωνο.

- Κύριε Δημήτρη, το σκέφτηκα.

- Και τι αποφάσισες;

- Είναι πολύ δουλειά. Δεν θα μπορέσω να την κάνω.

- Κανένα πρόβλημα, μη σε απασχολεί, θα την κάνω εγώ.

- Έχετε καμιά άλλη δουλειά να μου δώσετε αργότερα;

- Δεν ξέρω, του απάντησα, μάλλον όχι για την ώρα. Σ' ευχαριστώ πάντως!

Άφησα το κομπιούτερ στο εργαστήριό τους άλλα δύο χρόνια. Δεν του έδωσα μηχανή ψηφιακή. Μόλις πριν λίγους μήνες το πήρα πίσω το κομπιούτερ, όταν ρώτησα το φίλο μου αν τους βοηθά και μου είπε ότι δεν το χρησιμοποιούν καθόλου. Πριν κάμποσους μήνες έβαλαν ενέχυρα κάτι πράγματα και αγόρασε μια ψηφιακή με την οποία τον ακολουθεί ο γιός του στους γάμους και τα βαφτίσια καθώς εκείνος χρησιμοποιεί την δική του μηχανή με το φιλμ.

Την τελευταία φορά που τον είδα στη γειτονιά τον ρώτησα τι κάνει το παιδί και αν μαθαίνει. Ο φίλος μου, μου είπε ότι το παιδί είναι καλά, αλλά είχε στεναχωρηθεί τότε που τον άφησα μόνο του και έφυγα χωρίς να τον βοηθήσω.

Δεν είπαμε τίποτα άλλο πάνω σ' αυτό γιατί ο σύνδεσμός μας είναι αρκετά δυνατός για να μην τον βαρύνουμε με αυτό που έκανα στον γιό του.

Για την επόμενη απεργία και επιθέσεις κατά των κακών αλλοδαπών πότε πάμε;