Δευτέρα 15 Ιουλίου 2013

Κοσμο-λόγια











Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να βλέπει κανείς ανθρώπους που ξεκινάν το ταξίδι της αναζήτησης κατανόησης και γνώσης, ως πως το που είμαστε, τι είμαστε και γιατί είμαστε.

Το δώρο ξετυλίγεται όταν καταλάβει κανείς κάτι σχετικά με την πρώτη ερώτηση, το "που", γιατί τότε αμέσως απαντώνται και οι δύο επόμενες ερωτήσεις του "τι" και του "γιατί".

Το "γιατί", βέβαια, έχει την απλή απάντηση ότι δεν υπάρχει κανένας ιδιαίτερος λόγος ή σκοπός, και το "τι" έχει νόημα μόνο μέσα στην προσωπική φαντασία (και ψυχικές ανάγκες και καταβολές, ή και καταναγκασμούς) του καθενός. Το ψητό βρίσκεται στο "που".

Εμάς τους παλαιότερους μας εδίδαξε ένας ρομαντικός "σοσιαλιστής των επιστημών" (κάποιος που πίστευε ότι η επιστήμη ανήκει σε όλους χωρίς ανάγκη πύργων ελεφαντοστού και χωρίς περικεφαλαίες και λοφία) ο Carl Sagan. Πίστευε ότι στην επιστήμη δεν υπάρχει μεγαλομανία αλλά μεγαλείο. Ήταν ένας ρομαντικός.

Σήμερα οι πληροφορίες προς τους μη περικεφαλαιούχους και τους με λοφιοφορώντες καθημερινούς ανθρώπους "επιστήμονες", οι πληροφορίες για τις οποίες διψάει κανείς, έρχονται από τον Stephen Hawking ο οποίος, προς πείσμα της φύσης και ενάντια σε κάθε προσδοκία ιατρού, έχει φτάσει να είναι 71 ετών ενώ υποτίθεται ότι έπρεπε να είχε πεθάνει στα είκοσι τόσα από ALS, ένα είδος of Motor Neurone Disease που τον έχει καθηλώσει σε αναπηρική καρέκλα χωρίς να μπορεί να κουνηθεί ή να μιλήσει.

Ο Στήβεν είναι στο Καίμπριτζ. Ο Καρλ ήταν απ' το Μπρούκλυν.

Προσπαθώντας ο κόσμος να καταλάβει τι βλέπει ο Hawking πέφτει σε μια παγίδα. Ο καθημερινός σκεπτόμενος άνθρωπος προσπαθεί να εξηγήσει τι συνέβη αποδίδοντας στο ρήμα "συνέβη" τον παρελθόντα χρόνο. Το λάθος γίνεται δια μέσου της γραμμικής λογικής του ανθρώπου που απαιτεί την ύπαρξη "χρόνου" (πριν και μετά, αιτία, αφορμή, αποτέλεσμα) μέσα στον οποίον χρόνο να υπάρξουν γεγονότα αλληλεξαρτόμενα --άρα λογικά.


Όμως το κλειδί για να ανοίξει κανείς την πόρτα είναι να καταλάβει ότι αυτό που εμείς οι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε σαν "χρόνο" με παρελθόν παρόν και μέλλον, είναι μια τέταρτη διάσταση και ότι στο σύμπαν δεν υπάρχει χρόνος όπως τον εννοούμε εμείς -δηλαδή, στην πραγματικότητα του σύμπαντος δεν υπάρχει "λογική" ή "αιτιολόγηση" με την ανθρώπινη (ανθρωπόμορφη) έννοια.

Είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσει κανείς αλλά προσπαθήστε αυτό:

Ξέρετε ότι μια κινηματογραφική ταινία είναι 24 στατικές φωτογραφίες το δευτερόλεπτο. Δηλαδή μια ταινία δύο ωρών είναι 172.800 φωτογραφίες (24 x 60 x 60 x 2) που τις βλέπουμε την μία μετά την άλλη, 24 κάθε δευτερόλεπτο. Το φιλμ της ταινίας είναι 3,5 εκατοστά φαρδύ και έχει μήκος κάπου 4.000 μέτρα. Αν ξετυλίξετε όλο το φιλμ, τα τέσσερα χιλιόμετρα του φιλμ αντιπροσωπεύουν τον γραμμικό χρόνο από αρχή μέχρι τέλος της ταινίας.

Τώρα, κόψτε το κάθε καρέ της ταινίας (την κάθε φωτογραφία) και τοποθετήστε το ένα καρέ πάνω στο άλλο, και μετά ζουπήχτε τα σε μια πρέσα δυνατή ώστε να λιώσουν το ένα μέσα στο άλλο και να καταλήξετε με μια μπάλα ύλης. Αυτή η μπάλα, αυτό το αντικείμενο είναι "Ένα", αλλά περιέχει και τις 172.800 στιγμές που πριν το ζούπηγμα ήταν ο γραμμικός χρόνος. Οι φωτογραφίες ήταν δύο διαστάσεων. Τώρα αυτή η μπάλα έχει τρεις διαστάσεις εκ των οποίων η τρίτη είναι αυτό που καταλαβαίναμε σαν γραμμικό χρόνο. Μόνο που το σύμπαν αρχίζει με τις τρεις διαστάσεις που αντιλαμβανόμαστε και ο χρόνος είναι η τέταρτη. Και υπάρχουν κι άλλες.

Το ζητούμενο είναι να κατανοήσουμε ότι ο χρόνος όπως τον αντιλαμβανόμαστε δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει πριν και μετά άρα δεν υπάρχει αιτία, αφορμή και αποτέλεσμα. Θεωρητικά, τίποτα δεν "υπάρχει" (Μια που η ύπαρξη αιτίας, αφορμής και αποτελέσματος συνεπάγεται την ανάγκη γραμμικού χρόνου ο οποίος, ο ίδιος, είναι μόνο μια ανθρώπινη αντίληψη).

Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να ρωτήσουμε "γιατί" υπάρχει το σύμπαν. Δεν μπορούμε να ρωτήσουμε τι έκανε/τι "προκάλεσε" το άπειρο μηδέν που "υπήρχε" πριν από το Big Bang να "προκαλέσει"/"δημιουργήσει" το Big Bang. Δεν υπήρχε χρόνος μέσα στον οποίον να υπάρξει αιτία. Ούτε υπάρχει τώρα γραμμικός χρόνος μετά τον οποίον να υπάρξει αποτέλεσμα.

Αυτό προσπαθεί να εξηγήσει ο Stephen Hawking όταν λέει ότι το Big Bang έγινε αυθόρμητα και τυχαία. Και ότι οι νόμοι της φυσικής του σύμπαντός μας είναι τυχαίοι και ότι μπορούν να υπάρχουν άπειρα άλλα σύμπαντα όπου οι νόμοι της φυσικής να διαφέρουν από σύμπαν σε σύμπαν, απείρως.

Ο μεγαλύτερος φραγμός στο να εννοήσουμε το σύμπαν είναι ο ανθρώπινος νους ο οποίος μπορεί να σκεφτεί μόνο σε τρεις διαστάσεις συν γραμμικό χρόνο αιτίας, αφορμής και αποτελέσματος.

Προσπαθήστε να φανταστείτε ένα κόσμο δύο διαστάσεων όπου υπάρχει δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω, αλλά δεν υπάρχει πάνω-κάτω. Πως θα εξηγούσατε σε ένα δισδιάστατο όν την έννοια του πάνω-κάτω. Πως θα εξηγούσατε σε έναν εκ γεννετής τυφλό τι είναι ένα χρώμα; Το ίδιο δύσκολο είναι να καταλάβει ο άνθρωπος τι είναι χρόνος, ή, τι "προκάλεσε" το Big Bang.

Ο ανθρώπινος νους δεν έχει αλλάξει βιολογικά τα τελευταία 10.000 χρόνια. Ο Δημόκριτος φαντάστηκε το Άτομο και εμείς δυόμισι χιλιάδες χρόνια αργότερα αποδείξαμε την ύπαρξή του. Αλλά δεν έχουμε την βιολογική ικανότητα να σκεφτούμε πέρα από αυτό. Η Γένεση όπως την σκέφτηκε και την έγραψε ο Ιουδαϊσμός (και την δέχτηκε ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ) είναι κατά λέξη το τι λέει η επιστήμη ότι έγινε. Διαβάστε και εκπλαγείτε: προσδιορίζει ακόμα και ότι η ζωή ξεκίνησε στο νερό και από εκεί ανέβηκε στην ξηρά [επίσης προσδιορίζει ότι ο άνθρωπος αναπτύχθηκε τελευταίος όσον αφορά το σήμερα και ότι "ονόμασε" κατά την δική του άποψη και τυχαία βούληση τα άλλα όντα, χάνοντας την ικανότητα να "βρίσκεται" στον παράδεισο όταν ήρθε η ώρα να προσπαθήσει να γευτεί τον καρπό του δέντρου της γνώσης. Και ξεκινάει κιόλας, η Γένεση, με ένα Big Bang την στιγμή που γεννιέται το φως και μετά χωρίζεται το σκοτάδι από το φως καθώς δημιουργούνται οι γαλαξίες και τα άστρα, και χωρίζονται τα στοιχεία, η ξηρά και η γη, καθώς παίρνουν μορφή οι πλανήτες γύρω από τα άστρα].

Δεν προσπαθώ να πω ότι η επιστήμη εξηγεί την θρησκεία ούτε ότι η θρησκεία ήταν "θεόπνευστη" επειδή την αποδεικνύει η επιστήμη. Απλά προτείνω ότι δεν μπορεί να κατανοήσει τίποτα παραπάνω ή διαφορετικό ο ανθρώπινος νους σαν εικονογράφηση, είτε σαν πιστεύω είτε σαν επιστήμη είτε πριν τρεις χιλιάδες χρόνια είτε σήμερα. Αυτά μπορούμε να κατανοήσουμε, άρα αυτά "βλέπουμε" [θρησκευτικά, φιλοσοφικά ή επιστημονικά --το ίδιο πράμα "βλέπουμε" από διαφορετικά υπόβαθρα --και μετά περιμένουμε η υφή του σύμπαντος να ακολουθεί την τόσο περιορισμένη ευρύτητα/μέθοδο κατανόησης που διαθέτουμε στον βιολογικό μας νου]. Είτε σαν θρησκεία είτε σαν φιλοσοφία είτε σαν επιστήμη βλέπουμε και εννοούμε μόνο αυτό που έχει την βιολογική δυνατότητα ο εγκέφαλός μας να δει και να κατανοήσει.

Φυλακισμένοι στην ψευδαίσθηση του ρου του χρόνου ο οποίος απαιτεί αιτιολόγηση και λογική ανθρώπινη, τριών διαστάσεων.

Και ρωτάμε πως και γιατί, ανήμποροι να καταλάβουμε ότι ούτε τό 'να ισχύει (ή έχει σημασία) ούτε τ' άλλο.

Και μετά τσακωνόμαστε για το αν πρέπει να βλέπουμε μέσω επιστήμης ή μέσω θρησκείας (πιστεύοντας πλανεμένα και φανφαρόνικα ότι το ένα διαφέρει από το άλλο σε τίποτα άλλο παρά τρόπο αντιμετώπισης [υπόβαθρου] της ιδίας κατανόησης --της μόνης που έχουμε την δυνατότητα να θρέψουμε) και χανόμαστε στην αυταρέσκεια, την υπεροψία. Έχουμε που έχουμε την τροχοπέδη της περιορισμένης μας αντίληψης. Αντί να τσακωνόμαστε θα έπρεπε να ενώσουμε όλοι τα μυαλά μας δεχόμενοι το πόσο παράλληλες είναι οι ανθρώπινες σκέψεις, ότι επιφάνεια ή υπόβαθρο και να αντιπροσωπεύουν. Και ότι η αλήθεια θα προσεγκιζόταν κάπως περισσότερο μέσω της προσθετικής, συλλογικής σκέψης αντί της αφαιρετικής διαδικασίας του τι το κάθε ξεχωριστό άτομο μπορεί/θέλει να δεχτεί.



~~~


Αυτή την ανάρτηση, μια από αρκετές που έχω γράψει πάνω στο θέμα, μού 'ρθε να την γράψω όταν διάβασα μια ανάρτηση της Σκορπίνας, εδώ.

Η τελευταία παράγραφος της ανάρτησης δεν έχει να κάνει με την ανάρτηση της Σκορπίνας αλλά μιλά περισσότερο στην εμπειρία μου από τους μέγιστους "διανοούμενους" της μπλογκοσφαίρας --ξέρουν ποιοί είναι.

Την ανάρτηση την αφιερώνω και στην Σκορπίνα αλλά και σε μια καινούργια ιντερνετική φίλη με την οποία επικοινωνούμε με email (η οποία ελπίζω να μπορέσει να σχολιάσει και εδώ παρά το γεγονός ότι κάποιος δύστυχος μπλόγκερ τον περασμένο Νοέμβριο με ανάγκασε να κλείσω τα ανώνυμα σχόλια από σεβασμό για τους σχολιαστές).











 
  Δειγματοληπτική επιλογή άλλων σχετικών αναρτήσεων:

  Λίγο Κέτσαπ ακόμη;
Δια τι, και διότι
Ερωτήσεις
Συνομιλίες με τον Θεό
Σκοτάδι και Φώς
Η Μαρία της Ντροπής
Ιερωμένοι, παπάδες, και παπαδαριό.
CERN
Πύργοι Ελεφαντοστού
Από τους τρείς, ο δυσκολότερος













2 σχόλια:

  1. Ο Εμ. Καντ ειχε κανει καποτε το εξης νοητικο πειραμα:
    "Εστω οτι με ενα μαγικο ραβδι σταματαμε τον χρονο. Ποση ωρα θα περασει μεχρι να τον ξαναξεκινησουμε; "

    Εμεις οι ατελεις βιολογικοι οργανισμοι αντιλαμβανομαστε τον χρονο σαν κατι γραμμικο (δλδ. απο το παρελθον προς το μελλον) και σαν κατι συνεχες (ο χρονος δεν σταματαει και δεν διακοπτεται).

    Στην πραγματικοτητα ο χρονος ειναι (μαλλον) μια τοπολογια αγνωστης μορφης και αγνωστων διαστασεων.

    Υ.Γ. Υποθετω οτι εχεις δει το Contact :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η βαθιά ομορφότερη στιγμή του Contact, και της ηθοποιίας της Jody ήταν η στιγμή που μέσα στο σκάφος, σε έναν από τους λίγους ενδιάμεσους σταθμούς, βλέπει όλον τον γαλαξία από ψηλότερη γωνία και καθώς περιγράφει το ταξίδι στο μικρόφωνο αρχίζει να κλαίει και να γελάει την ίδια στιγμή και το μόνο που καταλήγει να μπορεί να πει είναι ότι είναι τέλεια ομορφιά αυτό που βλέπει.

      Ο Carl, στο βιβλίο που έγραψε με την Ann, την γυναίκα του, το Contact, είχε βάλει σαν εικόνα κεντρικού νοήματος κάτι που δεν άγγιξε η ταινία. Ότι επιστρέφοντας από το ταξίδι η Έλι έφερε μαζί της την πληροφορία ότι η επόμενη ένδειξη που θα μπορούσε να ανακαλύψει η ανθρωπότητα για το διάστημα ήταν ένα μήνυμα κρυμένο βαθιά, τρισεκατομμύρια ψηφία βαθιά μετά την υποδιαστολή του "π" (3,14.....) Και, στο τέλος, πράγματι, ένα σούπερκομπιούτερ ανακαλύπτει μια εικόνα σε binary κρυμμένη τρισεκατομμύρια ψηφία downstream μέσα στο "π". Την εικόνα ενός τέλειου κύκλου.

      Η φράση αυτή του Καντ που έγραψες ήταν η πιο υπέροχη περιγραφή του τι προσπαθούσα να πω, χωρίς να το ήξερα ο ίδιος αρκετά εστιασμένα για να του δώσω εικόνα. Και συμφωνώ απόλυτα και με τισ δικές σου σκέψεις που έγραψες! Σ' ευχαριστώ.

      Ευχαριστώ κάπταιν!

      Διαγραφή