Διαβήτης / Ζάχαρο

Κι έτσι επιστρέψαμε στο σπιτάκι μας μετά από τις 6 μέρες στο ξενοδοχείο -συγγνώμη! Νοσοκομείο, κάτω στην πόλη. 

Πρέπει να επαναλάβω την ιδιαίτερη εκτίμησή μου για εκείνη την ικανότητα του νοσηλευτικού προσωπικού και των γιατρών να σε κάνουν να αισθάνεσαι σαν να είσαι ο μόνος ασθενής στο νοσοκομείο.

Μόνο ένα στραβόξυλο συνάντησα, μια νοσηλεύτρια που της ταίριαζε καλύτερα η στολή των Ες-Ες, αλλά όπως έμαθα αργότερα δεν ήταν Ιταλίδα αλλά Γερμανίδα, οπότε ουδεμία έκπληξη. Πριν καν μάθω την δικαιολογία της καταγωγής της, της είχα εξηγήσει ότι αν δεν αλλάξει τρόπους και αν δεν σταματήσει να δίνει διαταγές σαν να ήμουνα υπάνθρωπος θα περπατούσα και θα έφευγα και να τα εύρισκε μετά με την διοίκηση, και από τότε ζούσαμε μεταξύ μας μια ανήσυχη ειρήνη όποτε βρισκόταν στην εμβέλειά μου.
 

Και, αισθάνομαι την ύψιστη υποχρέωση να ενημερώσω ακόμη για μια φορά την υφήλιο ως τα περί του διαβήτη, κοινώς: ζάχαρου -μια από τις πιο παρεξηγημένες και λιγότερο κατανοημένες καταστάσεις στις οποίες μπορεί να περιπέσει θνητός.

Κατ' αρχάς, ο διαβήτης, το ζάχαρο δηλαδή, δεν είναι τόσο ασθένεια όσο είναι τρόπος ζωής.

Το κορμί μας λειτουργεί με το αίμα που το ποτίζει -και το αίμα συμπεριλαμβάνει στην σύνθεσή του γλυκόζη. Η γλυκόζη στο αίμα πρέπει να έχει τιμή γύρω στο 90. Παραπάνω ή παρακάτω προκαλεί προβλήματα σε όλα τα όργανα. Η τιμή αυτή ανεβοκατεβαίνει δραστικά ανάλογα με το τι τρώμε, μόλις το φάμε, και, ανάλογα με το πως κουνιόμαστε και ασκούμαστε για να "καίει" το κορμί τα καύσιμά του, ένα εκ των οποίων είναι η γλυκόζη.

Το Πάγκρεας έχει την συγκεκριμένη δουλειά να παράγει ινσουλίνη ανάλογα με το πόσο χρειάζεται ο οργανισμός για να διατηρήσει την τιμή της γλυκόζης στο αίμα στο 90 -μια που η ινσουλίνη κοντρολάρει την γλυκόζη. Δηλαδή, κάθε φορά που τρώτε μια πάστα σοκολάτα, αμέσως το πάγκρεας σας παράγει μπόλικη ινσουλίνη για να κρατήσει την γλυκόζη στο 90 αντί να αφήσει την παστούλα ή το παγωτάκι ή το σπαγγέτι να την ανεβάσουν από το 90 στο 600. Αλλά σταματάει να παράγει ινσουλίνη πριν η γλυκόζη πέσει σε χαμηλά επίπεδα και λιποθυμήσετε από υπογλυκαιμία.

Κοντολογίς, ο διαβήτης είναι όταν το πάγκρεας δεν κοντρολάρει πλέον σωστά την ινσουλίνη που παράγει και η τιμή γλυκόζης στο αίμα αρχίζει και κυμαίνεται.

Υπάρχουν δύο ήδη διαβήτη: Τύπου 1 και Τύπου 2. Ο Τύπος 1 είναι πολύ σοβαρός, συνήθως από γεννησιμιού και ο Τύπος 2 είναι πολύ πιο εύκολος στην διαχείριση και έρχεται αργότερα στη ζωή. Εμένα με τίμησε με την παρουσία του τουλάχιστον από την δεκαετία των 30 μου αλλά δεν τον ανακάλυψα επισήμως μέχρι που έγινα 45 χρονών και 5 μηνών, γιατί δεν υπάρχει εκπαίδευση όσον αφορά τα ανεπαίσθητα και ύπουλα συμπτώματα -κι ας ζούσαμε με διαβήτη στο σπίτι απ' όλες τις γενεές της οικογένειας. Από ότι ξέρω τώρα, οι γιαγιάδες μου και ο πατέρας μου δεν είχαν ιδέα τι ήταν ο διαβήτης τους και πως να τον χειριστούν. Και έφτασα στην Emilia-Romagna της Ιταλίας, μετά από Ελλάδα, Αγγλία και ΗΠΑ, για να βρεθεί ένα σύστημα υγείας που βοήθησε πραγματικά.

Όσον αφορά την τιμή γλυκόζης στο αίμα, από γύρω στο 75 έως περίπου 145 είμαστε σε λογικά όρια. Πάνω από γύρω 165 είναι ένδειξη διαβήτη, και πάνω από γύρω 205 έχουμε διαβήτη. Κάτω από 60 ή 50 λιποθυμάμε και καλά κρασά. Αλλά, εδώ σταματάνε τα απλά και αρχίζουνε τα δύσκολα.

Ο διαβήτης είναι συνάρτηση πολλών πραγμάτων:

- Η ικανότητα που διατηρεί το πάγκρεας στο να παράγει και να ισοζυγίζει την ινσουλίνη που χρειάζεται ο οργανισμός ανά κάθε στιγμή,
- Ποσότητα γλυκών που τρώει κανείς, σαν στυλ ζωής, όταν φτάνει σε υπερβολή,
- Παραμέληση ορισμένων ομάδων τροφής από το διαιτολόγιο,
- Αντιστοιχία ύψους-βάρους ενός ατόμου,
- Παχυσαρκία,
- Δυσκολία αναπνοής κατά την διάρκεια του ύπνου, η λεγόμενη "άπνοια",
- Χρήση οινοπνευματωδών,
- Κάπνισμα,
- Άσκηση, περπάτημα, κινητικότητα στο στυλ ζωής,

Όλα τα παραπάνω σε συμπαιγνία μεταξύ τους, σαν ένας πολύπλοκος συνδυασμός κοτών και αυγών, συμβάλλουν στο να χαθεί η ισορροπία της τιμής γλυκόζης στο αίμα.

Κάποιος που ροχαλίζει πολύ και σταματά να αναπνέει στον ύπνο του γιαλίγα δευτερόλεπτα, είναι πάνω από 10 κιλά πιο βαρύς από όσο θα έπρεπε, κάνει τελείως καθιστική ζωή και του αρέσουν τα γλυκά, σίγουρα ή έχει ήδη διαβήτη ή θα πάθει.

Υποβόσκων διαβήτης, αλλά και διαγνωσμένος διαβήτης, μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα από βλάβες στα μάτια και προβλήματα στην όραση, μέχρι ατονία και απορύθμιση του νευρικού συστήματος έως το λεγόμενο "διαβητικό πόδι" που μπορεί να καταλήξει σε ακρωτηριασμό του ποδιού από τους γιατρούς, και πολλά άλλα, όπως ληθαργικότητα στην καθημερινή ζωή, και σταδιακή απορρύθμιση και βλάβη άλλων οργάνων.

Οι περισσότεροι, ιδίως στην Ελλάδα κατά την εμπειρία μου, πιστεύουν ότι ο ένοχος είναι η ζάχαρη. Τίποτα δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Ζάχαρη, ναι, αλλά το κυριότερο είναι οι υδατάνθρακες, οι οποίοι στις διάφορες μορφές τους βρίσκονται σε όλα τα φαγώσιμα. Η ζωή με τον διαβήτη σημαίνει πλήρη γνώση της τιμής των υδατανθράκων στα φαγητά που τρώμε. Δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να φάμε οτιδήποτε αλλά ότι πρέπει να ξέρουμε τι τρώμε και να το τρώμε με το σωστό μέτρο και συνδυασμούς/συχνότητα.

Το πλατύ κοινό αυτές τις μέρες ξέρει ότι οι διαβητικοί κάνουν ενέσεις ινσουλίνης κάθε μέρα και πολλοί μπορεί να γνωρίζουν ότι υπάρχουν και χάπια. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο ένοχος είναι η ζάχαρη, και όλοι πιστεύουν ότι ο διαβητικός χρειάζεται να επισκέπτεται διαβητολόγο.

Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχει σε αυτόν τον πλανήτη συγκεκριμένη ειδικότητα διαβητολόγου. Υπάρχουν παθολόγοι και ενδοκρινολόγοι που έχουν πείρα από πολλούς διαβητικούς ασθενείς (δηλαδή, αν κανένας σας συστηθεί και πει "Χαίρω πολύ, είμαι διαβητολόγος", μπορείτε να του απαντήσετε "Χαίρω περισσότερο, είμαι ο Μέγας Ναπολέων!"). Λόγω των συνεπειών του διαβήτη στον οργανισμό άλλες ειδικότητες γιατρών μπαίνουν στο χορό, όπως οφθαλμίατροι, νευρολόγοι, και διαιτολόγοι, και λοιποί ανάλογα με τον ασθενή. Το κυριότερο είναι να μην επαφίεται κανείς σε ένα και μόνο γιατρό, και ο αδελφός ή, η αδελφή μας να είναι!

Κανείς διαβητικός δεν μοιάζει ακριβώς με κάποιον άλλον και για αυτό δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχήμα φαρμακολογίας και δοσολογίας. Δέκα γιατροί θα δώσουν δέκα διαφορετικές οδηγίες στον ίδιο διαβητικό την ίδια εποχή. Ο κάθε διαβητικός χρειάζεται να αλλάζει φαρμακολογία και δοσολογία σχετικά συχνά, και επειδή η κατάσταση του οργανισμού του αλλάζει συνεχώς και επειδή ο οργανισμός εθίζεται σε μια συγκεκριμένη φαρμακολογία και δοσολογία.

Η ινσουλίνη είναι το τελευταίο πράγμα που πρέπει να πάρει ένας διαβητικός: 
ο αγώνας είναι να αργήσει όσο το δυνατόν περισσότερο κανείς να φτάσει στην ινσουλίνη, γιατί αφής και αρχίσουν οι ενέσεις ινσουλίνης το πάγκρεας βγαίνει στη σύνταξη και αυτό είναι το τελευταίο σκαλοπάτι. Ο αγώνας του διαβητικού και των γιατρών του είναι να βοηθήσουν το πάγκρεας, όχι να το παροπλίσουν. Γιατρός που μοιράζει την απαρχή χρήσης ινσουλίνης σαν πασατέμπο εγκληματεί. Και για να καθοριστεί η ικανότητα του οργανισμού να βοηθηθεί με άλλους τρόπους χρειάζονται ποικίλες και συνδυασμένες εξετάσεις σαν αυτές που μόλις έκανα.

Οι τρόποι να ζήσει κανείς με τον διαβήτη είναι:

- Να ξέρει ότι δεν πρέπει να επαφίεται σε ένα μόνο γιατρό,
- Καθημερινή άσκηση όπως το περπάτημα, και, σχετική κινητικότητα αντί για πολυθρόνα,
- Γνώση περί υδατανθράκων στα τρόφιμα, ποσοτήτων και συνδυασμών,
- Ικανότητα ανάγνωσης ώστε να μπορεί να διαβάζει τα συστατικά των φαγώσιμων που αγοράζει,
- Φαγητό τρεις φορές την ημέρα χωρίς τσίμπημα στο μεταξύ,
- Αποπομπή συγγενών και φίλων που φέρνουν γλυκά στο σπίτι δώρο και λένε "έλα καλέ, μια μπουκίτσα τι θα πειράξει, αυτό δεν είναι πολύ γλυκό, έλα για σένα τό 'φτιαξα, μη με στεναχωρείς" και λοιπές μαλακίες.

Κάτι άλλο σημαντικό: Στις ΗΠΑ είναι ευκολότατο να φχαρηστηθεί κανείς τα γλυκά που του αρέσουν γιατί κυκλοφορούν προϊόντα που είναι Sugar Free δηλαδή χωρίς ζάχαρη, και γράφουν και τους υδατάνθρακες που συνήθως είναι, για αυτά τα προϊόντα στο μηδέν. Αλλά, στην Ευρώπη, Ελλάδα και Ιταλία συμπεριλαμβανομένων, οι εταιρείες παραγωγής τροφίμων δεν παράγουν αυτά τα προϊόντα. Αντί αυτών βρίσκεις προϊόντα που γράφουν "Χωρίς Ζάχαρη", με μεγάλα γράμματα, και με πολύ μικρά γράμματα "πρόσθετη". Δηλαδή δεν έχουν προσθέσει ζάχαρη αλλά υπάρχουν τα φυσικά σάκχαρα και μπολικοι υδατάνθρακες. Αυτό είναι εγκληματικό γιατί κάνουν τον κόσμο να πιστεύει ότι είναι εντάξει να τα αγοράσει αν είναι διαβητικός..

Μετά από τα παραπάνω, τα φάρμακα:
Υπάρχουν δύο ειδών φάρμακα σε χάπια: 

- Μεταφορμίνη που συνήθως βγαίνει με την μάρκα Γκλουκοφάζ, και,

- Γκλικλαζίδε που βγαίνει από την μάρκα Ντιάμικρον. 

Αυτά τα φάρμακα δεν μειώνουν την γλυκόζη στο αίμα, όπως πολλοί λανθασμένα πιστεύουν αλλά βοηθάν τον οργανισμό και το πάγκρεας να την ισορροπήσει, το καθένα με διαφορετικό τρόπο έτσι ώστε ανάλογα με την περίπτωση να αλληλοσυμπληρώνονται. Μπορούν να χρησιμοποιούνται συγχρόνως, όπως, πχ, Ντιάμικρον και γκλουκοφάζ το πρωί, γκλουκοφάζ για μεσημεριανό και για βραδυνό, σε συνδυασμό με καρδιοασπιρίνη και πιθανώς κάποιο φάρμακο για την μείωση της χολιστερίνης.

Οι δοσολογίες ντιάμικρον και γκλουκοφάζ, όπως ακόμα και το αν παίρνονται πριν ή μετα το φαγητό διαφέρουν από διαβητικό σε διαβητικό και από μια περίοδο στη ζωή του διαβητικού στην άλλη. Δεν υπάρχει "στάνταρ" συνταγή του πόσα και πως να τα παίρνει κανείς.

Όταν πρωτοήρθα στην Ελλάδα το 2007, ζήτησα γκλουκοφάζ από ένα φαρμακείο και μου πρότειναν ντιάμικρόν. Τι είναι τούτο, ρώτησα, και μου απήντησε ο φαρμακοποιός: "είναι το καινούργιο γκλουκοφάζ!" Την ίδια απάντηση μου έδωσαν άλλοι δύο φαρμακοποιοί στο πόδι, και ένας γιατρός μετά από κατοστάρικο! Παπάρια Καλαβρέζικα δύστυχοι Ρωμιοί! Έπρεπε να τηλεφωνήσω στην Αμερική για να μάθω τι είναι το ντιάμικρον και σε τι διαφέρει ριζικά από το γκλουκοφάζ, μια που η γλυκιά πατρίς δεν μου έδινε περίθαλψη και έπρεπε να ζήσω στην Ιταλία για να κερδίσω κανένα χρονάκι ζωής.

Σημειωτέον φυσικά ότι ο γιατρός εκείνος στο Ελλάντα μου είχε επίσης προτείνει να αρχίσω ινσουλίνη, ο μαλάκας. Το κατοστάρικο τελικά πήγε για να μάθω να μην κοιτάω την υγεία μου στην Ελλάδα.

Τώρα υπάρχει και ένα καινούργιο φάρμακο: λέγεται exenatide και κυκλοφορεί ως byetta. Είναι μέσα σε ένα "στυλό" και γίνεται ένεση πριν το μεσημεριανό και πριν το βραδινό. Σύντομα θα υπάρχει ως μια ένεση την εβδομάδα. Δεν είναι ινσουλίνη αλλά παρασκευάζεται χημικά και βοηθάει κι αυτό πιο αποτελεσματικά το πάγκρεας αλλά και διευκολύνει το χάσιμο βάρους.

Εγώ τώρα παίρνω από ένα γκλουκοφάζ των 850 πριν το πρωινό, το μεσημεριανό και το βραδινό, μια ένεση 5 mg byetta πριν το μεσημεριανό και το βραδινό, μια καρδιοασπιρίνη πριν το μεσημεριανό και ένα χάπι για την χολιστερίνη με το βραδινό. Το ντιάμικρον μου το σταματήσανε μετά από 3 χρόνια, σε ένα μήνα το byetta θα γίνει 10 mg αλλά μπορεί κάποτε στο μέλλον να το σταματήσω, ανάλογα με το πόσο βάρος μπορώ να χάσω.

Όπως βλέπετε ο διαβήτης είναι ευκολότερος να ελεγχθεί από όσο νομίζουν πολλοί, είναι και εξαρτάται από παράγοντες που λίγοι γνωρίζουν ή κατανοούν, και η εμπειρία του γράφοντος από την Ελλάδα δεν είναι λαμπρή.

Τελικά όλα εξαρτώνται από την μόρφωση πάνω στο αντικείμενο του διαβήτη, των τροφίμων, και, φυσικά, του πως να χειρίζεται κανείς τους γιατρούς... και τους Έλληνες φαρμακοποιούς.