Δευτέρα 30 Μαρτίου 2020

Υπερηφάνεια



Ορσον Ουέλλες, Οθέλλος, 1952




Στο έργο του «Οθέλλος» ο ποιητής βάζει στο στόμα του Ιάγου την φράση «'Tis pride that pulls the country down» εξηγώντας, στην σειρά 69 της τρίτης σκηνής της δεύτερης πράξης, πως η υπερηφάνεια είναι αυτό που καταστρέφει την χώρα, την πατρίδα. Στο πλαίσιο της συζήτησης του Ιάγου, η έννοια της υπερηφάνειας είναι εκείνη της αλαζονείας, αυτό που θα αποκαλούσε κανείς σήμερα «εθνικισμό», ή, πιο συγκεκριμένα, όχι απαραίτητα η αγάπη για την πατρίδα αλλά η ιδέα του ότι ενός η πατρίδα είναι πιο αξιόλογη από ενός άλλου, έτσι ανεβάζοντας εμμέσως ενός τον εαυτό υπεράνω άλλων.

Η υπερηφάνεια είναι αυτό που καταστρέφει την πατρίδα.

Γεννήθηκα, μεγάλωσα και έχτισα τα θεμέλια της ζωής μου και το οικοδόμημα της, και μεγάλωσα τον γιο μου, με τις αξίες της πάλης για τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των φυλών, πίστεων και προσωπικών επιλογών –πιστεύω στην πανανθρώπινη κοινωνία η οποία κατά καιρούς αναδύεται και σε άλλους καιρούς πνίγεται στους αιώνες της ανθρώπινης ιστορίας από τότε που έλιωσαν οι πάγοι μέχρι σήμερα. Και αύριο.

Σήμερα, ξεκινώντας εδώ και τριάντα χρόνια περίπου, βλέπουμε πως όλο και περισσότερο διαχωρίζονται σε απόσταση μεταξύ τους εκείνοι που έχουν πόρους και εκείνοι που δεν έχουν. Πως εκείνοι που έχουν πόρους, τους αποκτούν, ηθελημένα ή αθώα, αμέσως ή εμμέσως, με τον σφετερισμό και εκμετάλλευση εκείνων που καταλήγουν να μην έχουν. Έτσι, με την φυσική εξέλιξη και επιβίωση του ισχυρότερου, με αριθμούς πολιτών που κοντεύουν τα οκτώ δισεκατομμύρια σε 195 χώρες ενός μικρού πλανήτη, και τα δύο οικονομικά συστήματα που είχαμε εφεύρει, και ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός, ξεχαρβαλώνονται και διαλύονται καθώς καταστρέφουμε για οικονομική ανάβαση και ατομιστική ευκολία την συνοχή των κοινωνιών και συμμαχιών μας αλλά και την βιόσφαιρα του μοναδικού πλανήτη που μας γέννησε και μας συντηρεί.

Όπως τα σύννεφα μαζεύονται στον ουρανό μετά από την λιακάδα για να έρθει η καταιγίδα, έτσι οι κοινωνίες όπου μεγάλωσα και έφτασα να κοντεύω τα 62, χωρίς ακόμα να αισθάνομαι μεγαλύτερος από 18, αφήνουν πίσω τον ήλιο των ’60 και των ’70, τα σύννεφα μαζεύονται σκούρα και απειλητικά, καταθλιπτικά, όπου η αποτυχία της ενοποίησης της ανθρωπότητας φέρνει καινούργιους σκοτεινούς αιώνες εθνικιστικής απομόνωσης.

Όσο υπάρχω θα πορεύομαι με εκείνους της γενιάς μου που δεν απογοητεύτηκαν, που δεν ξέχασαν την μουσική που μας μεγάλωσε.

Μέσα από εμάς και τα παιδιά μας θα επιβιώσει η ιδέα της ανθρωπιάς της ανθρωπότητας, για να ανοίξει πάλι τα μάτια της σε μια επόμενη Αναγέννηση όταν έρθει η ώρα σε δεκαετίες ή αιώνες. Όταν γεννηθεί ο επόμενος Λεονάρντο καθώς σήμερα οι όχλοι της υπερηφάνειας διαλύουν τις χώρες τους καίγοντας πάλι την Βιβλιοθήκη και δολοφονώντας την Υπατία, ξανά και ξανά.

Επίσης μεγάλωσα με εθνικό ύμνο και εμβατήρια που έπαιζαν στα ραδιόφωνα και τηλεόραση της δικτατορίας στην Ελλάδα. Μια ανάμνηση φοβερή και τρομακτική στην έκταση και βάθος των οποίων φοβίζει το άτομο με σκοπό την υπακοή του και συσπείρωση κάτω από το πανί της σημαίας. Μετά από οκτώ χρόνια στην Βρετανία, είκοσι στην Αμερική και δώδεκα στην Ιταλία, Αμερικανός πολίτης αλλά και πολίτης της Γης, ακούω τώρα τον Ιταλικό εθνικό ύμνο και εμβατήρια να παίζουν στην τηλεόραση καθώς η Ιταλία, χτυπημένη πρώτη, μετά από την Κίνα, από την μητέρα φύση και την αδυναμία του είδους μας να αντιδράσει, επιστρέφει στον εθνικισμό, στην χνουδωτή ζεστασιά της υπερηφάνειας που κινητοποιεί τον φοβισμένο όχλο. Ένας όχλος έτοιμος να ξαναψηφίσει τον Σαλβίνι, τον Μουσολίνι του εικοστού πρώτου αιώνα. Καθώς οι περισσότερο οικονομικά αδύναμοι λαοί της Ευρώπης εδραιώνουν μίσος κατά των πλουσιότερων λαών με αιτιολογία ότι δεν τους παρέχεται ο βαθμός βοήθειας τον οποίον θεωρούν πρέποντα.

Αλλά, η υπερηφάνεια είναι αυτό που καταστρέφει την χώρα, την πατρίδα, πρότεινε ο Σαίξπηρ.


Ορσον Ουέλλες, Οθέλλος, 1952


Κι’ έτσι σήμερα, παιδιά, σκέφτηκα ότι θα ήταν μια καλή στιγμή να αναλογιστούμε την σημασία των εθνικών ύμνων.

Ο κόσμος ακούει την μουσική πρώτα, που ανεβάζει την ψυχή, αλλά στα λόγια δεν δίνει τόσο σημασία. Ιδίως όταν τα λόγια, οι στοίχοι είναι σε άλλη γλώσσα άλλης κουλτούρας. Είναι όμως τα λόγια… οι στοίχοι, που έχουν την μεγαλύτερη σημασία σε έναν εθνικό ύμνο γιατί προσδιορίζουν τον βαθμό και κατεύθυνση εγωκεντρισμού του έθνους στο οποίο καλούνται οι πολίτες να ανήκουν --και την μεθοδολογία της εθνικής τους υπερηφάνειας, είτε αυτή πηγάζει από καταπονημένο λαό, είτε από την κυβέρνηση την οποία ο λαός επιλέγει ή δέχεται.

Αναρωτιέμαι τι βαθμό ανάλυσης, πόση διορατικότητα, πόση αντικειμενικότητα θα επέτρεπε ο καθένας στον εαυτό του ερχόμενος πρόσωπο με πρόσωπο με τους στοίχους του εθνικού ύμνου κάθε χώρας και κοινωνίας… Τι σημασία θα απέδιδε κανείς στους στοίχους που καυχώνται ότι αντιπροσωπεύουν την ψυχή κάθε έθνους.






Εθνικοί Ύμνοι
Μπορείτε άραγε να ξεχωρίσετε τα λόγια, τις λέξεις και τις έννοιες
από τον θρίαμβο της μουσικής εκτέλεσης της μελωδίας;
Εκτός από την Μασσαλιώτισσα και τον ύμνο της Ρωσίας τους οποίους αντέγραψα από την Ελληνική Γουικιπέδια,
τους υπόλοιπους ύμνους τους μετέφρασα και τους απέδωσα είτε απ’ ευθείας από τα Αγγλικά και από τα Ιταλικά,
είτε μέσω Αγγλικής μετάφρασης του Σοβιετικού ύμνου.





Ελλάδα:

Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη,
που με βιά μετράει την γη.

Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!


Ποιητής: Διονύσιος Σολωμός, Ζάκυνθος, 1823
Μελοποίηση πρώτη: 1830 
Μελοποίηση δεύτερη: 1844 
Μελοποίηση τρίτη: 1860







~~~




Ιταλία:

Αδέλφια της Ιταλίας,
Η Ιταλία αφυπνίστηκε
Από το κράνος του Σίπιο (Ρωμαίος στρατηγός)
Το κεφάλι της περιφραγμένο
Που είναι η νίκη;
Θα έπρεπε να δώσει τα μαλλιά της
Σκλάβα της Ρώμης
Την δημιούργησε ο Θεός.
(Η Νίκη, ως σκλάβα [για την δόξα] της Ρώμης,
πρέπει να προσφέρει να κόψει τα μαλλιά της όπως τα έκοβαν οι πραγματικές σκλάβες στην αρχαία Ρώμη
για να διαφοροποιούνται από τις πατρικίες γυναίκες)

Ας σμίξουμε μαζί!
Είμαστε έτοιμοι στον θάνατο. 
Είμαστε έτοιμοι στον θάνατο,
Η Ιταλία κάλεσε. Ναι!

Είμαστε από αιώνες
Καταπατημένοι, χλευασμένοι,
Επειδή δεν είμαστε ένας λαός,
Επειδή είμαστε χωρισμένοι,
Ας μαζευτούμε σε μια ένωση
Σημαία, μια ελπίδα:
Για να ενωθούμε μαζί
Χτύπησε ήδη η ώρα.

Ας ενωθούμε, ας αγαπηθούμε.
Η ένωση και η αγάπη
Δείχνουν στους λαούς
Το δρόμο του Θεού
Ορκιζόμαστε να ελευθερωθούμε
Η γενέτειρα γη:
Ενωμένοι για τον Θεό
Ποιος μπορεί να νικήσει;

Από τις Άλπεις στη Σικελία,
Παντού είναι Λενιάνο (ιστορική περιοχή μάχης κοντά στα βόρεια σύνορα)
Κάθε ένας από τους άνδρες του Φερούτσιο (Μάρτυς 3ου αιώνα, ποιητής 19ου αιώνα)
Έχει την καρδιά και το χέρι
Τα παιδιά της Ιταλίας
Ονομάζονται Μπαλίλα (παιδί από την Γένοβα που άρχισε την επανάσταση του 1746)
Με τον ήχο του κάθε ουρλιαχτού
Σημαίνουν Εσπερινοί

Είναι βούρλα που λυγίζουν
Τα σπαθιά που πουλήθηκαν.
Ο αετός της Αυστρίας ήδη
Έχασε τα φτερά του.
Το αίμα της Ιταλίας
Και το Πολωνικό αίμα
Ήπιε, με τον Κοζάκο,
Αλλά η καρδιά τους καίει.



Ποιητής: Γκοφρέντο Μαμέλι, 1847

Μελοποίηση: Μικέλε Ναβάρο, 1847







~~~





Γαλλία
(Η Μασσαλιώτισσα) 

Εμπρός παιδιά της Πατρίδας
Η μέρα της δόξας έφθασε
Απέναντί μας η τυραννία
Το ματωμένο λάβαρο υψώθηκε
Ακούστε στα λιβάδια
Να βρυχώνται αυτοί οι άγριοι στρατιώτες
Έρχονται ως την αγκαλιά σας,
Να σφάξουν τους γιους σας, τις συντρόφους σας.
Στα όπλα πολίτες!
Σχηματίστε τα τάγματά σας
Εμπρός, Εμπρός,
Το μολυσμένο αίμα
Να ποτίσει τα αυλάκια στα χωράφια μας
Ιερή αγάπη για την Πατρίδα
Οδήγησε και στήριξε τα εκδικητικά μας όπλα.
Ελευθερία, λατρευτή Ελευθερία
Μπες στον αγώνα με τους υπερασπιστές σου
Κάτω από τις σημαίες μας, άσε τη νίκη
να σπεύσει σε σένα, ρωμαλέα δύναμη
Έτσι ώστε στο θάνατο οι εχθροί σου Να δουν το θρίαμβό σου και τη δόξα μας.

Στα όπλα πολίτες
Σχηματίστε τα τάγματά σας
Προελάστε, προελάστε
Αφήστε το μολυσμένο αίμα
Να ποτίσει τα αυλάκια στα χωράφια μας

Ποιητής: Γκοφρέντο Μαμέλι, 1847
Μελοποίηση: Μικέλε Ναβάρο, 1847







~~~





Ενωμένο Βασίλειο 
(Μεγάλη Βρετανία)


Ο Θεός να φυλά την ελεήμονα Βασίλισσά μας,
Μακρά ζωή για  την ευγενή Βασίλισσά μας,
Ο Θεός να φυλά την Βασίλισσα,
Ας την στείλει νικιφόρα
Ευτυχή και δοξασμένη
Επί μακρά να βασιλεύει υπεράνω μας, 
Ο Θεός να φυλά την Βασίλισσα,

Είθε να υπερασπίσει τους νόμους μας
Και πάντα να μας δίνει αιτία
Να τραγουδάμε με μια καρδιά και φωνή,
Ο Θεός να φυλά την Βασίλισσα,

Ω Κύριε, Θεέ μας υψώσου
Διασκόρπισε τους εχθρούς μας,
Και κάνε τους να πέσουν!
Μπέρδεψε την πολιτική τους,
Εξουδετέρωσε την κολακεία τους
Θεμελιώνουμε τις ελπίδες μας σε Εσένα
Θεέ, φύλαξέ μας, όλους!

Όχι μόνο σε αυτή (την δική μας) γη,
Αλλά να γίνουν γνωστά τα ελέη του Θεού,
Από μια ακτή στην άλλη
Κύριε κάνε τα έθνη να δουν
Ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι αδέλφια,
Και φτιάξε μια οικογένεια
Σε όλον τον κόσμο

(...)








~~~





Ενωμένα Κράτη της Αμερικής 
(The Star Spangled Banner - Το Λάβαρο Αστερόεσσα)
(United States of America, όπου τα "κράτη" προσδιορίζονται λανθασμένα στην Ελληνική καθαρεύουσα ως «Πολιτείες», «ΗΠΑ»)

Ω, πες μου αν βλέπεις
Με το πρώτο φως της αυγής
Τι με τόση υπερηφάνεια υψώσαμε
Στις τελευταίες ακτίνες του λυκόφωτος.

Του οποίου τις πλατιές ρίγες και φωτεινά αστέρια
Κατά την διάρκεια της σκληρής μάχης
Πάνω από τις πολεμίστρες κοιτούσαμε
Καθώς με ιπποτική ευγένεια κυμάτιζαν

Και η κόκκινη ανταύγεια από τις ρουκέτες,
Οι βόμβες που έσκαγαν στον αέρα,
Έδιναν την απόδειξη μέσα στην νύχτα
Ότι η σημαία μας βρισκόταν πάντα εκεί.

Ω, πες μου αν η αστερόεσσα
Κυματίζει ακόμα,
Πάνω από την γη των ελεύθερων,
Και την εστία των γενναίων.

Ποιητής: Φράνσις Σκοτ Κη, 1814, «Η Άμυνα του Οχυρού ΜακΧένρι»
Μελοποίηση: βασισμένη σε παραδοσιακό Βρετανικό τραγούδι.
Εγκαθιδρύθηκε επισήμως ως Εθνικός Ύμνος το 1889 από τον πρόεδρο Γούντρω Ουίλσον.
–Υπάρχει μύθος, απόκρυφος, που προτείνει ότι το Star Spangled Banner επιλέχθηκε σαν εθνικός ύμνος των ΗΠΑ από τον βοηθό διευθυντού της ορχήστρας των Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα το 1896, αφότου ο διευθυντής ορχήστρας πλοίου του Αμερικανικού Ναυτικού αγκυροβολημένο στο Φάληρο έδωσε στον Έλληνα διευθυντή ορχήστρας των Ολυμπιακών Αγώνων δύο ύμνους από τους οποίους να διαλέξει ποιόν να παίζει για τους νικητές, και εκείνος άφησε την επιλογή στον βοηθό του λέγοντάς του να διαλέξει τον «καλύτερο» εννοώντας τον άλλον από εκείνον που ο βοηθός του τελικά επέλεξε.








~~~






Σοβιετική Ένωση,
έκδοση του 1944

Μια αδιάσπαστη ένωση ελεύθερων αντιπροσωπευόμενων δημοκρατιών
Η Μεγάλη Ρωσία σφυρηλατήθηκε για πάντα να στέκεται
Μακροζωία σ’ αυτό που δημιούργησε ο λαός,
Η Ενωμένη, δυνατή Σοβιετική Ένωση!

Να είσαι δοξασμένη, πατρική μας γη,
Ένα έμπιστο οχυρό της φιλίας του λαού!
Λάβαρο των Σοβιέτ, 
Λάβαρο του Λαού,
Ας μας οδηγήσει από νίκη σε νίκη

Μέσα από καταιγίδες ο ήλιος της ελευθερίας μας φώτισε
Και ο Μεγάλος Λένιν έδωσε φως στον δρόμο μας,
Μας μεγάλωσε ο Στάλιν να είμαστε ειλικρινείς για τον λαό
Μας ενέπνευσε στην εργασία και ηρωικές πράξεις

Αυξήσαμε τον στρατό μας σε μάχες,
Θα σαρώσουμε τους εισβολείς από τον δρόμο μας
Στην μάχη θα καθορίσουμε το μέλλον γενεών,
Θα οδηγήσουμε τα πατρικά εδάφη στην νίκη!







Ρωσία,

Ρωσία – άγιο μας κράτος,
Ρωσία – αγαπημένη μας χώρα.
Ισχυρή θέληση, μεγάλη δόξα
Είναι τα κεκτημένα σου σε όλους τους καιρούς!

Δόξα σοι Πατρίδα δική μας ελεύθερη,
Αδελφών λαών ένωση αιώνια,
Κληροδοτημένη από τους προγόνους σοφία λαϊκή!
Δόξα σοι χώρα μας! Είμαστε περήφανοι για σένα!

Από τις νότιες θάλασσες μέχρι τις πολικές επαρχίες
Απλώνονται τα δάση και λιβάδια μας.
Είσαι μοναδική στο κόσμο,
Από το Θεό προστατευμένη πατρώα γη!

Ευρείς ορίζοντες για όνειρα και για ζωή,
Μας ανοίγονται στα χρόνια που έρχονται.
Δύναμη μας δίνει η πιστή στην πατρίδα μας.

Έτσι ήταν, έτσι είναι και έτσι θα είναι πάντα!


Μελοποίηση: Αλεξάντερ Αλεξάνρωφ, 1939




~~~




Μερικοί ορισμοί...

Φασισμός: Η άποψη του ότι οι προ χιλιετηρίδων πράξεις ενός έθνους η φυλής καθιστά το σημερινό έθνος/κράτος ανώτερο από τα άλλα.
Ναζισμός: Η άποψη του ότι μια φυλή είναι βιολογικά ανώτερη από τις άλλες.
Εθνικισμός: Η υπερηφάνεια που τάσσει ένα έθνος σε διαφοροποίηση ή/και τοποθέτηση υπεράνω ή εναντίων άλλων.
«Δεξιά» πολιτική: Ελευθερία οικονομικού ατομικισμού με την δυνατόν λιγότερη παρέμβαση κρατικού μηχανισμού. 
«Αριστερά» πολιτική: Κεντρική κατεύθυνση οικονομικής ισότητας με την παρέμβαση κρατικού μηχανισμού.
Έθνος: Η αντίληψη πολιτιστικής, θρησκευτικής ή/και περιοχιακής ιστορικής ταυτότητας, σύμπνοιας και «αίματος».
Κράτος: Η οργάνωση οικονομικής και νομοθετικής εξουσίας πάνω από ένα σύνολο πολιτών.
Θρησκεία: Δόγμα διαμορφωμένο έτσι ώστε να αποθέσει την ευθύνη ύπαρξης για την ανθρωπότητα σε ένα ανώτερο όν, οντότητα ή συνειρμό ηθελημένης δημιουργίας ή εξέλιξης.
Υπερηφάνεια: Η αναγωγή εικασιών σχετικά με πεπραγμένα και αντίληψη γεγονότων σε βαθμό που να μας κατατάσσει σε επίπεδο ανώτερο άλλων.

Απομονωτισμός: Η εκδοχή ότι μια ομάδα ανθρώπων, έθνος ή/και κράτος και οικονομία, πρέπει να διαχωριστεί από άλλες ομάδες, έθνη ή/και κράτη και οικονομίες, ώστε να βρει και να αναπτύξει οικονομική και πολιτιστική αξία μόνη της (με πινελιές ρατσισμού ή/και φασισμού ή ναζισμού) χωρίς συνεργασία με άλλες ομάδες και πιθανώς εις βάρος άλλων ομάδων αν αυτό βοηθά την «δική μας» ομάδα, με συχνή «αιτιολογία» την δικαιολογία του ότι άλλες ομάδες «μας» αδικούν.





Φωτογραφία του πλανήτη Γη,
παρμένη στις 14 Φεβρουαρίου 1990 από το διαστημόπλοιο Voyager 1,
όταν βρισκόταν έξι δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από την Γη.

Η Γη είναι η μικρή κουκκίδα που φαίνεται μέσα σε μια οπτική διάθλαση ηλιακού φωτός
κοντά στο κέντρο δεξιά στην φωτογραφία.

Μπορείτε ίσα-ίσα να ακούσετε όλους τους λαούς της Γης
να τραγουδάνε ο καθένας τον Εθνικό του Ύμνο.

Την φωτογραφία, που ονομάστηκε Pale Blue Dot (αχνή γαλάζια κουκκίδα)
την ζήτησε από την NASA ο επιστήμονας Καρλ Σέηγκαν.






Κυριακή 29 Μαρτίου 2020

Τρικυμία





Λέει ο Πρόσπερο, Δούκας του Μιλάνο, προς το τέλος της Τρικυμίας,
Τα γλέντια μας τώρα τέλειωσαν. Οι ηθοποιοί μας,
Όπως ήδη σας είπα, ήταν πνεύματα και
Λιώνουν στον αιθέρα, στον αέρα:
Και, όπως το χωρίς θεμέλια οικοδόμημα αυτού του οράματος,
Οι πύργοι στα σύννεφα, τα υπέροχα παλάτια,
Οι ιεροπρεπείς ναοί, η ίδια η μεγάλη σφαίρα,
Εσείς όλοι που την κληρονομείτε, όλα θα διαλυθούν
Και, σαν την επουσιώδη παρέλαση που σβήνει,
Δεν θα αφήσουν ίχνος πίσω τους. Είμαστε ύλη
Σαν αυτή που τα όνειρα χτίζει, και η ζωούλα μας
Τελειώνει με ένα ύπνο. Κύριε, είμαι οργισμένος
Κάνε υπομονή με την αδυναμία μου, ο νους μου είναι ταραγμένος:
Μην ενοχλείσαι με την νοσηρότητά μου:
Αν θέλεις πήγαινε στο κελί μου
Και ξεκουράσου: θα κάνω μια, δύο βόλτες
Να ησυχάσει το ταλαιπωρημένο μου μυαλό.
Και, όπως κάθε τι που έγραψε ο βάρδος από το Στράτφορντ, ισχύει κατά λέξη σήμερα με την ίδια ακρίβεια που απεικόνιζε πριν 420 χρόνια όταν το πρωτοάκουσαν από την σκηνή, στα Αγγλικά της εποχής της Ελισσάβετ.
Είμαστε ύλη σαν αυτή που τα όνειρα χτίζει.
Αυτή την μετάφραση-απόδοση την έκανα όσο μπορούσα καλύτερα μια και δεν βρήκα μετάφραση στα Ελληνικά που να πλησιάζει το πραγματικό νόημα. Το νόημα που μ’ έκανε να αισθανθώ, επί τέλους, τι θα ήτανε πιο πρέπον σαν εικόνα να μεταδώσω καθώς η ανθρωπότητα έρχεται για άλλη μια φορά να σταθεί πρόσωπο-με-πρόσωπο μπροστά στην αλήθεια του πόσο ανήμπορη και ασήμαντη είναι.
Όλοι οι θεοί που εφηύραμε είναι όσο ευνουχισμένοι όσο εμείς γιατί τους σχεδιάσαμε καθ’ ομοίωσή μας. Όταν έλιωσαν οι πάγοι και οργώσαμε την Γη δεν μας έφτανε να είμαστε παιδιά της και αποφασίσαμε ότι πρέπει να δημιουργήθηκε μόνο για μας, τους κυρίους της. Ανάψαμε φωτιά, φτιάξαμε μια ρόδα και φτάσαμε να έχουμε φτερά. Σίγουρα τότε πρέπει να είμαστε πολύ σημαντικοί και άρχοντες της φύσης –μέχρι η φύση να μας θυμίσει ότι είμαστε ανήμποροι μπροστά της.
Και με πείσμα να μην το δεχτούμε, ψάχνουμε υπαίτιους, ποιος φταίει, τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά –λες και ότι διαφορετικό είχε γίνει θα μας έφερνε ένα εκατοστό κοντύτερα στην δύναμη της φύσης. Αλλά το είδος μας ήταν καταδικασμένο από την στιγμή που, αφού εφηύραμε θεούς, εφηύραμε και το χρήμα. Όλοι οι άνθρωποι τελειώνουν με τον ίδιο τρόπο και το μόνο που κάνει τον έναν να διαφέρει από τον άλλον είναι το πως έζησε και το πως πέθανε, είπε ο Χέμινγουέη. Μετά το τέλος όμως, ο λογαριασμός στην τράπεζα δεν έχει την παραμικρή αξία. Και όποια αξία είχε πριν το τέλος, την απέδιδε κανείς μετρώντας πόσοι άνθρωποι έχουν λιγότερα από αυτόν.
Και, σαν την επουσιώδη παρέλαση που σβήνει, δεν θα αφήσουν ίχνος πίσω τους.
Ο Πρόσπερο κατάλαβε στο τέλος ότι η αξία του χρήματος είναι μηδέν –και ότι η μόνη αξία βρίσκεται στο τι μπορούμε να ονειρευτούμε.
Επειδή, τα όνειρα είναι εκείνα που κινητοποιούν και κινούν την θαυμαστή μηχανή του νου μας και φτάνει η σάρκα και το μυαλό μας να χτίσουν εικασία τόσο θαυμαστή που να ξεπερνάει το που θα περίμενε κανείς ότι μπορεί η σάρκα να φτάσει μόνη της. 
Είμαστε ύλη σαν αυτή που τα όνειρα χτίζει.


Our revels now are ended. These our actors,
As I foretold you, were all spirits and
Are melted into air, into thin air:
And, like the baseless fabric of this vision,
The cloud-capp'd towers, the gorgeous palaces,
The solemn temples, the great globe itself,
Ye all which it inherit, shall dissolve
And, like this insubstantial pageant faded,
Leave not a rack behind. We are such stuff
As dreams are made on, and our little life
Is rounded with a sleep. Sir, I am vex'd;
Bear with my weakness; my, brain is troubled:
Be not disturb'd with my infirmity:
If you be pleased, retire into my cell
And there repose: a turn or two I'll walk,
To still my beating mind.
William Shakespeare, The Tempest (1610-1611)  Act IV, 162-177



Σημείωση: Ο τίτλος της ανάρτησης έπρεπε να είναι «Θύελλα» επειδή ο τίτλος του έργου του Σαίξπηρ είναι «The Tempest» και tempest σημαίνει Θύελλα, καταιγίδα. Όμως στα Ελληνικά, το έργο του Σαίξπηρ είναι γνωστό σαν «Τρικυμία» και θεώρησα σωστότερο να συνδέσω την ανάρτηση με τον τίτλο όπως είναι γνωστός στην Ελλάδα.

Επίσης, στα Αγγλικά, όταν κάτι είναι "rounded" (όπως στην προκυμένη περίπτωση η ζωή), δεν σημαίνει στρογγυλεμένο ή κυκλωμένο, αλλά, κάτι, σαν αρμονικά, κλεισμένο: εννοεί το τελείωμα, το κλείσιμο, με συνθήκες αρμόζουσες και αντιπροσωπευτικές για την ουσία του όλου του συνόλου που κλείνει. Η πλήρης και τελειωμένη σφαίρα μιας ζωής.