Δια τι, και διότι

Τρείς βασικές ερωτήσεις υπάρχουν στο μυαλό του ανθρώπου, και οι περισσότεροι τις ξεχνάμε με τις ορμόνες της εφηβείας.

- Που είμαστε;

- Ποιοί είμαστε;

- Γιατί υπάρχουμε;

Δύο θέματα υπάρχουν που ο άνθρωπος δεν έχει μπορέσει να τα εξιχνιάσει, τι είναι, και επηρεάζουν την κάθε πτυχή κάθε ανθρώπινου όντος:

- Το σεξ

- Ο θάνατος.

Μ' αυτές τις τρείς ερωτήσεις και αυτά τα δύο θεματάκια ο άνθρωπος πέρασε κάθε στιγμή από ΄κείνο το πρωί, πριν εκατομμύρια χρόνια, που ξύπνησε και κατάλαβε ότι μπορούσε να αντιληφθεί το παρελθόν, το παρών και το μέλλον.

Για να λειτουργήσει η διαδικασία της ανακάλυψης και της απάντησης ο άνθρωπος χρησιμοποίησε δύο μεθόδους πολύ διαφορετικές που η μια όμως συμπλήρωνε την άλλη σαν κότα και αυγό.

Πρώτα, χρησιμοποίησε την δυνατότητά του να ονειρεύεται, να φαντάζεται, να υποθέτει, να φτιάχνει ιστορίες που να απεικονίζουν και να εξηγούν το άγνωστο, δια μέσου της υποκειμενικής λογικής της φαντασίας.

Μετά χρησιμοποίησε τις γνώσεις του για να πειραματιστεί, να αποδείξει, να τεκμηριώσει.

Οι δύο αυτές μέθοδοι, η Θρησκεία και η Επιστήμη, ήταν αλληλένδετες και αλληλοεξαρτώμενες, αλλά, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι καταλάβαιναν τα όνειρα και τις ιστοριούλες και πολύ λίγοι καταλάβαιναν ή ενδιαφερόντουσαν για την πραγμάτωση του πειραματισμού.

Έτσι, σύντομα, οι άνθρωποι άρχισαν να βλέπουν τις δύο αυτές μεθόδους σαν διαφορετικές και αντιφάσκουσες, ξεχνώντας πως ο παππάς και ο επιστήμονας είναι δύο αντιδιαμετρικοί καθρεπτισμοί διαφορετικών πτυχών της ίδιας αλήθειας, των οποίων η λειτουργικότητα ενώνεται και γίνεται ένα με την ανθρώπινη ικανότητα του να καταλαβαίνει πολύπλοκες έννοιες μέσω της μεταφοράς.

Στην προηγούμενη ανάρτηση μιλούσα πολύ σοβαρά. Αν και αυτό που πρέσβευα είναι αναπόδεικτο και η επιστήμη δεν το δέχεται εκ πρώτης όψεως, ήταν ένα παράδειγμα της σκεπτικής διαδικασίας που οδηγεί τελικά την επιστήμη σε αυτά που θεωρεί ότι έχουν υπόσταση. Άσε που πιστεύω ότι υπάρχει "κάτι" ενδιαφέρον σ' αυτά που προτείνω.

Τα σκέφτομαι όλα αυτά γιατί είδα πρόσφατα στο CNN έναν επιστήμονα τον οποίον σέβομαι πολύ, και με είχε βοηθήσει να μάθω πως να ονειρεύομαι πριν καμιά εικοσπενταριά χρόνια. Η τελευταία παράγραφος ενός του βιβλίου ήταν γραμμένη στο τέλος της προηγούμενης μου ανάρτησης.

Έλεγε, τότε, ο Stephen Hawking, ότι όταν μια μέρα η επιστήμη απαντήσει στα βασικά ερωτήματα του που, ποιοί και γιατί υπάρχουμε, και όλοι μπορέσουμε να πάρουμε μέρος στη συζήτηση, θα είναι ο θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής γιατί θα έχουμε πλέον γνωρίσει την διάνοια του Θεού.

Εικοσιπέντε χρόνια αφού είχε γράψει τα παραπάνω, βγήκε τώρα με ένα καινούργιο βιβλίο και είπε ότι τα ερωτήματα απαντήθηκαν.

Και με στεναχώρησε!

Λέει βασικά, σε γενικές γραμμές, ότι υπάρχουν άπειρα παράλληλα σύμπαντα με διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας και των νόμων της φυσικής, και εμείς ζούμε σε ένα από αυτά. Η ύπαρξη της μάζας και βαρύτητας είναι αρκετές για να δημιουργήσουν μια αυθόρμητη/αυτόματη διεργασία που μπορεί να κάνει το κατανοητό μας σύμπαν να υπάρξει από το τίποτα. Δεν χρειαζόταν "Δημιουργός", άρα δεν υπάρχει "Θεός". Και η υφήλιος πιάστηκε από το ότι "δεν υπάρχει Θεός", και έπεσε να τον φάει τον Hawking.

Μη! Σους! Πιπέρι στο στόμα! τσίζ-κακό! Δεν λες στα καλά του καθουμένου στον κόσμο ότι "δεν υπάρχει Θεός". Δεν λες ότι απαντήθηκαν μια για πάντα τα ερωτήματα και ότι η απάντηση είναι πως δεν υπάρχει μια απάντηση αλλά άπειρες και είναι όλες σωστές! (εκτός αν θέλεις μερικοί να σε θεωρήσουν εσένα "θεό" πριν πεθάνεις)

Κατ' αρχάς η λέξη "Θεός" σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον καθένα. Τι την μπερδεύεις; Νοθεύεις το νόημα! Κι ύστερα, κανείς θρησκειοποιός δεν μίλησε για Θεό: οι θρησκειοποιοί ήταν φιλόσοφοι -τώρα, αν κανένας δεν μπόρεσε να τους ακολουθήσει, προτιμώντας να δεχτούν τις μεταφορές ως θέσφατα πραγματικότητας, και αν οι κρατούντες και οι κυβερνήσεις εφηύραν ένα μπαμπούλα Θεό για να κρατάνε το κοπάδι στο μαντρί, αυτό δεν πάει ούτε στη θρησκεία ούτε στην επιστήμη. Πάει στην κοινωνιολογία, και άντε στην ψυχολογία. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι λοιπόν.

Στο κάτω-κάτω τι πάει να πει ρε Stephen ότι "δεν χρειάζεται Δημιουργός" επειδή ανακάλυψες ότι οι νόμοι της φυσικής μπορούν να δημιουργήσουν το σύμπαν αυθόρμητα/αυτόματα; Κι αυτό που περιγράφεις τι είναι; Δημιουργία -και ο Δημιουργός είναι το ίδιο το σύμπαν. Δηλαδή, τι κολλάς στο αν υπάρχει Θεός όταν η πραγματική ερώτηση είναι: τι είναι ο "Θεός"!
  

Όταν θέλεις να βοηθήσεις κάποιον να αλλάξει γνώμη για κάτι το θεμελιώδες στην ύπαρξή του, του εξηγείς μερικές συγκεκριμένες αλήθειες και αφού τις κατανοήσει πλήρως τον αφήνεις να δεις μήπως και κάνει την ερώτηση: "Μπας και δεν χρειάζεται ο Θεός;" Μετά θα δει από μόνος του ότι δεν το χρειάζεται πια, το σκαλοπατάκι το παλιό,  χωρίς να πρέπει να το τραβήξεις εσύ από κάτω από τα πόδια του...

Θα έπρεπε να είχε παρουσιάσει την θέση του ο σεβαστός επιστήμων και να σταματήσει εκεί. Να αφήσει τον κόσμο να βγάλει συμπεράσματα. Μα το πρόβλημα το πραγματικό κατά την ταπεινότατή μου γνώμη δεν είναι εκεί, αλλά, είναι στην καρδιά της θέσης του:

Αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της πραγματικότητάς μας. Μπορούμε να κατανοήσουμε τρείς διαστάσεις, όχι δύο ή τέσσερεις, και είναι αδύνατον να κατανοήσουμε ύπαρξη χωρίς χρόνο. Αυτό λέγεται ανθρωπομορφισμός. Βλέπουμε ένα σύμπαν στο οποίο ταιριάζουμε.

Το ότι δεν μπορούμε να εννοήσουμε την πραγματικότητα περισσοτέρων από τρεις διαστάσεις, ή την ανυπαρξία του χρόνου, δεν οφείλεται σε στενοκεφαλιά. Οφείλετε στο ότι ο ανθρώπινος νους είναι ανίκανος να συλλάβει αυτές τις έννοιες (επειδή ο ίδιος ο νους χρειάζεται χρόνο για να διεκπεραιώσει σκέψεις και υπάρχει σε τρεις διαστάσεις). Όμως, και αυτό είναι το θαύμα της ανθρώπινης ύπαρξης, ο ανθρώπινος νους μπορεί να φανταστεί και να κρίνει.

Δηλαδή! Αν και δεν μπορούμε να περιγράψουμε ή να κατανοήσουμε το σύμπαν, μπορούμε να κρίνουμε ποιές από τις έννοιες των πιστεύω μας είναι ανθρωπομορφικές, και να τις αποκλείσουμε.

Όχι "υπάρχει Α και Β", αλλά "δεν υπάρχει Γ και Δ". Αφαιρετικά.

Μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι εφ' όσον ένα μήλο πέφτει από την μηλιά πάνω στο κεφάλι μας, υπάρχει βαρύτητα. Μετά αναλύσαμε ότι η βαρύτητα δεν είναι σαν κάποιο μαγνητισμό που "τραβάει" κάτι απ' ευθείας αλλά οφείλεται σε καμπύλωση του "χώρου" που κάνει ένα πλανήτη να περιφέρεται γύρω από το άστρο του σαν μπαλάκι ρουλέτας πριν πέσει προς το κέντρο.

Και μετά αρχίσαμε να ψαχνόμαστε περισσότερο, ανακαλύψαμε τον μικρόκοσμο του Κουάντουμ, και το πράμα κόλλησε.

Κόλλησε το πράμα γιατί βασιζόταν στην αρχική εντύπωση του Νεύτωνα, ο οποίος απέχει από τις μέρες μας όσο απείχε εκείνος ο κακομοίρης ο Εβραίος ο Ιησούς από τη σύνοδο της Νίκαιας. Πολλά χρόνια. Πολύ νερό κάτω από την γέφυρα.

Ακριβώς όπως τα κομπιούτερ σήμερα. Ακόμα και τα Windows 7 βασίζονται και λειτουργούν πάνω σε BIOS ηλικίας πάνω από 20 χρονών από τα DOS της IBM. Το 2011 θα αρχίσουν να βγαίνουν καινούργια κομπιούτερ που θα λειτουργούν με ένα καινούργιο κώδικα που θα αντικαταστήσει εντελώς τα παλιά BIOS, και τότε θα ξεκινάνε τα συστήματα σχεδόν αστραπιαία.

Το ίδιο και με τα σύμπαντα του Hawking. Όσο και να λέει ότι βγαίνουν από αγνά μαθηματικά, το μυαλό αντιλαμβάνεται τα μαθηματικά αυτά εντελώς ανθρωπομορφικά. Ακόμη και στην τελευταία του Θεωρία ξεκινά από την ύπαρξη χρόνου και τις τρεις διαστάσεις, πάνω στα οποία χτίζει, όπως έχτιζε η Microsoft 25 χρόνια πάνω στο DOS (σωστά τά 'λεγες ellinaki στο σχόλιό σου στην προηγούμενη ανάρτηση).

Πότε άραγε θα πει κάποιος ότι το σύμπαν υπάρχει εκτός χρόνου, και πως ότι βλέπουμε δεν είναι η αρχή αλλά η κατάληξη!

Κυριακή προσευχή στο Αβαείο, 9ου αιώνα, του Σαν Μπενεντέτο ιν Άλπε. © 2010 Dimitris Sivyllis