Νομίζω πως τώρα βλέπω το πρόβλημα. Προσπαθούσα να μιλήσω για την σχέση μεταξύ Επιστήμης, Φιλοσοφίας, Θρησκείας, όχι αφαιρετικά ή αρνητικά, αλλά θετικά και συνδετικά.
Όμως άφησα απ' έξω κάτι πολύ σημαντικό: Αυτό που στέκεται μεταξύ του ανθρώπου και του Πιστεύω της Θρησκείας, μεταξύ του ανθρώπου και την Επιστήμης και της Φιλοσοφίας.
Αυτό που άφησα απ' έξω είναι ο παπάς.
Ο κάθε ένας παπάς υπαγορεύει κατά τον δικό του χαρακτήρα πως να πλησιάσει κανείς τα πιστεύω, την φιλοσοφία, την επιστήμη. Και το ιερατείο σύσσωμο αποτελεί ένα φράχτη που συχνά καταλήγει να είναι κλουβί.
Αποφασίζουμε ότι τα αεροπλάνα πρέπει να σταματήσουν να υπάρχουν γιατί δεν μας αρέσουν οι αεροσυνοδοί. Το καταλαβαίνω και το δέχομαι.
Για να κλείσω τον κύκλο που ξεκίνησα με την Πρωτοχρονιά θα παρακαλέσω να ξεχάσουμε για μια στιγμή τους αεροσυνοδούς και να κοιτάξουμε μια τελευταία φορά έξω από το παράθυρο, στον μεγαλειώδη ουρανό, τουλάχιστον όσοι κατάφεραν να πάρουν παράθυρο και δεν κάθονται στη μέση του αεροπλάνου να κοιτάνε μόνο τους αεροσυνοδούς και να αγχώνονται. Ας ρίξουμε μια τελευταία ματιά έξω από το παράθυρο λοιπόν.
Σκεφτόμουνα τις τρείς αναρτήσεις που παρουσίαζαν τα διάφορα πιστεύω του Αθεϊσμού, το τι ξέρουμε για τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, και το τι μπορεί να κρύβει μέσα του το Πιστεύω της Νίκαιας, και τα σχόλια αυτών των αναρτήσεων.
Το σχόλιο της Ρίας παραδείγματος χάριν που έθεσε το θέμα του εάν οι "πατέρες" ήταν αρκετά ψαγμένοι για να στήσουν το Πατηρ/Υιός/Πνεύμα=Σύμπαν/Ζωή/Φυσική-Εξέλιξη. Ή του Τελευταίου που είπε ότι μοιάζει τόσο οφθαλμοφανές που σχεδόν είναι αδύνατο κάποιος να το δει! ή του Δείμου του Πολίτη που εφιστούσε την προσοχή στο ότι δεν ξέρουμε αν πραγματικά υπήρξε ο Ιησούς ή ο Παύλος, και εγώ του απαντούσα ότι αυτό που έχει σημασία είναι ότι υπήρξαν οι ιδέες, άσχετα από το αν υπήρξαν τα συγκεκριμάνα πρόσωπα...
Αναρωτιόμουν πως αλλιώς μπορούμε να το ψάξουμε, να βρούμε περισσότερες ενδείξεις για το αν πράγματι ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός της Νίκαιας είναι αυτό που πρεσβεύω σε αυτές τις αναρτήσεις...
Υπήρχε πάντα μπροστά στα μάτια μας, ή το βλέπουμε τώρα σαν λογοπαίγνιο...
Και σκεφτόμουνα την φωτογραφία εκείνου το ψηφιδωτού αριστουργήματος που είχα βάλει στο τέλος της τρίτης από τις τρείς αναρτήσεις...
Όμως άφησα απ' έξω κάτι πολύ σημαντικό: Αυτό που στέκεται μεταξύ του ανθρώπου και του Πιστεύω της Θρησκείας, μεταξύ του ανθρώπου και την Επιστήμης και της Φιλοσοφίας.
Αυτό που άφησα απ' έξω είναι ο παπάς.
Ο κάθε ένας παπάς υπαγορεύει κατά τον δικό του χαρακτήρα πως να πλησιάσει κανείς τα πιστεύω, την φιλοσοφία, την επιστήμη. Και το ιερατείο σύσσωμο αποτελεί ένα φράχτη που συχνά καταλήγει να είναι κλουβί.
Αποφασίζουμε ότι τα αεροπλάνα πρέπει να σταματήσουν να υπάρχουν γιατί δεν μας αρέσουν οι αεροσυνοδοί. Το καταλαβαίνω και το δέχομαι.
Για να κλείσω τον κύκλο που ξεκίνησα με την Πρωτοχρονιά θα παρακαλέσω να ξεχάσουμε για μια στιγμή τους αεροσυνοδούς και να κοιτάξουμε μια τελευταία φορά έξω από το παράθυρο, στον μεγαλειώδη ουρανό, τουλάχιστον όσοι κατάφεραν να πάρουν παράθυρο και δεν κάθονται στη μέση του αεροπλάνου να κοιτάνε μόνο τους αεροσυνοδούς και να αγχώνονται. Ας ρίξουμε μια τελευταία ματιά έξω από το παράθυρο λοιπόν.
Σκεφτόμουνα τις τρείς αναρτήσεις που παρουσίαζαν τα διάφορα πιστεύω του Αθεϊσμού, το τι ξέρουμε για τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, και το τι μπορεί να κρύβει μέσα του το Πιστεύω της Νίκαιας, και τα σχόλια αυτών των αναρτήσεων.
Το σχόλιο της Ρίας παραδείγματος χάριν που έθεσε το θέμα του εάν οι "πατέρες" ήταν αρκετά ψαγμένοι για να στήσουν το Πατηρ/Υιός/Πνεύμα=Σύμπαν/Ζωή/Φυσική-Εξέλιξη. Ή του Τελευταίου που είπε ότι μοιάζει τόσο οφθαλμοφανές που σχεδόν είναι αδύνατο κάποιος να το δει! ή του Δείμου του Πολίτη που εφιστούσε την προσοχή στο ότι δεν ξέρουμε αν πραγματικά υπήρξε ο Ιησούς ή ο Παύλος, και εγώ του απαντούσα ότι αυτό που έχει σημασία είναι ότι υπήρξαν οι ιδέες, άσχετα από το αν υπήρξαν τα συγκεκριμάνα πρόσωπα...
Αναρωτιόμουν πως αλλιώς μπορούμε να το ψάξουμε, να βρούμε περισσότερες ενδείξεις για το αν πράγματι ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός της Νίκαιας είναι αυτό που πρεσβεύω σε αυτές τις αναρτήσεις...
Υπήρχε πάντα μπροστά στα μάτια μας, ή το βλέπουμε τώρα σαν λογοπαίγνιο...
Και σκεφτόμουνα την φωτογραφία εκείνου το ψηφιδωτού αριστουργήματος που είχα βάλει στο τέλος της τρίτης από τις τρείς αναρτήσεις...
Ανεκτίμητο έργο τέχνης, πάνω από μια είσοδο στην Αγιασοφιά στην Πόλη.
Απεικονίζει τον Κωνσταντίνο να προσφέρει την Πόλη του και τον Ιουστινιανό να προσφέρει την εκκλησία του, την ίδια την Αγιασοφιά, στην Παναγία, με τον μικρό Ιησού στα γόνατα της.
Βέβαια... γιατί ο Κωνσταντίνος έχτισε την πόλη και ο Ιουστινιανός έχτισε την εκκλησία θαύμα αξεπέραστο για 1000 χρονια και τα προσφέρουν στην πίστη του γένους...
Κοιτάζω το ψηφιδωτό και μου φαίνεται σαν να ζωντανεύει με ερωτήσεις... σαν Γιαπωνέζικη καρτ-ποσταλ που αλλάζει εικόνα καθώς την κοιτάς από διαφορετικές γωνίες...
Πρώτα-πρώτα, εμείς, κανονικά, διαβάζουμε από αριστερά στα δεξιά. Ο Κωνσταντίνος που ήταν χρονολογικά πρώτος θα έπρεπε να είναι αριστερά και ο Ιουστινιανός δεξιά. Όμως, ο Ιουστινιανός φαίνεται πρώτος στα αριστερά και δεύτερος ο Κωνσταντίνος. Γιατί;
Μόνο και μόνο επειδή πλήρωσε εκείνος για το ψηφιδωτό; Δεν νομίζω ότι εκείνα τα χρόνια χάβανε τέτοιες μπούρδες όπως σήμερα, και ίσως ο λόγος να είναι (και) άλλος.
Τώρα συνειδητοποιούμε μάλιστα ότι ο Ιουστινιανός είναι εκ δεξιών της Παναγίας, στην τιμητική θέση! Γιατί;
Και γιατί ο Κωνσταντίνος σίγουρα σε δεύτερη θέση; στο κάτω-κάτω που θα χτιζόταν ο ναός αν δεν είχε χτιστή πρώτα η πόλη;
Ο Ναός! Η Αγιασοφιά! Ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας! ίσως ένα κλειδί;
Πόσες εκκλησίες στη Χριστιανοσύνη ξέρετε που είναι αφιερωμένες στη Σοφία του Θεού; Από παναγίες, αγίους και προφήτες άλλο καλό. Αλλά στη Σοφία του Θεού; όχι στον Θεό: στην Σοφία του. Και τι είναι η σοφία; Γνώση.
Η Γιαπωνέζικη κάρτα γυρίζει και βλέπουμε την εκκλησία που κρατά ο Ιουστινιανός να αλλάζει σε ένα νόημα λαμπρό: Ο Ιουστινιανός προσφέρει την κοιτίδα της Σοφίας του Θεού! Την Γνώση!
Αν η εκκλησία συμβολίζει την Σοφία του Θεού, την Γνώση, τότε τι μπορεί να συμβολίζει η πόλη που προσφέρει ο Κωνσταντίνος; Το Πιστεύω που έχτισε και παρέδωσε στους αιώνες!
Οι δύο αυτοκράτορες δεν προσφέρουν πόλη και εκκλησία! Προσφέρουν την θεμελείωση του οικοδομήματος, της φιλοσοφίας, που οδηγεί στην Σοφία, την Γνώση, η οποία και είναι "εκ δεξιών" της αληθειας -της κατανόησης της ζωής.
Και στη μέση, η Θεία αναπαράσταση. Γιατί όχι ο Θεός; ή ο Εσταυρωμένος ή ο αναστημένος Χριστός; Όχι. Στην μέση, μια μάνα με ένα παιδί. Η φύση. Η ζωή.
Κι έτσι αυτό το ψηφιδωτό αλλάζει νόημα μπροστά στα μάτια μας και τώρα πια δείχνει την ανθρωπότητα που κατοχυρώνει την Γνώση για την ζωή. Με το φιλοσοφικό οικοδόμημα του Κωνσταντίνου και την Σοφία που περικλύει το οικοδόμημα του Ιουνστινιανού.
Υπέροχο. Και ταιριάζει μου φαίνεται και στο Σύμπαν/Ζωή/Φυσική-Εξέλιξη...
Με το Πιστεύω του Κωνσταντίνου έρχεται η Γνώση που προσφέρει ο Ιουνστινιανός, για την ζωή, αν το βρούμε, εκεί μπροστά στα μάτια μας που είναι κρυμμένο!
Απεικονίζει τον Κωνσταντίνο να προσφέρει την Πόλη του και τον Ιουστινιανό να προσφέρει την εκκλησία του, την ίδια την Αγιασοφιά, στην Παναγία, με τον μικρό Ιησού στα γόνατα της.
Βέβαια... γιατί ο Κωνσταντίνος έχτισε την πόλη και ο Ιουστινιανός έχτισε την εκκλησία θαύμα αξεπέραστο για 1000 χρονια και τα προσφέρουν στην πίστη του γένους...
Κοιτάζω το ψηφιδωτό και μου φαίνεται σαν να ζωντανεύει με ερωτήσεις... σαν Γιαπωνέζικη καρτ-ποσταλ που αλλάζει εικόνα καθώς την κοιτάς από διαφορετικές γωνίες...
Πρώτα-πρώτα, εμείς, κανονικά, διαβάζουμε από αριστερά στα δεξιά. Ο Κωνσταντίνος που ήταν χρονολογικά πρώτος θα έπρεπε να είναι αριστερά και ο Ιουστινιανός δεξιά. Όμως, ο Ιουστινιανός φαίνεται πρώτος στα αριστερά και δεύτερος ο Κωνσταντίνος. Γιατί;
Μόνο και μόνο επειδή πλήρωσε εκείνος για το ψηφιδωτό; Δεν νομίζω ότι εκείνα τα χρόνια χάβανε τέτοιες μπούρδες όπως σήμερα, και ίσως ο λόγος να είναι (και) άλλος.
Τώρα συνειδητοποιούμε μάλιστα ότι ο Ιουστινιανός είναι εκ δεξιών της Παναγίας, στην τιμητική θέση! Γιατί;
Και γιατί ο Κωνσταντίνος σίγουρα σε δεύτερη θέση; στο κάτω-κάτω που θα χτιζόταν ο ναός αν δεν είχε χτιστή πρώτα η πόλη;
Ο Ναός! Η Αγιασοφιά! Ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας! ίσως ένα κλειδί;
Πόσες εκκλησίες στη Χριστιανοσύνη ξέρετε που είναι αφιερωμένες στη Σοφία του Θεού; Από παναγίες, αγίους και προφήτες άλλο καλό. Αλλά στη Σοφία του Θεού; όχι στον Θεό: στην Σοφία του. Και τι είναι η σοφία; Γνώση.
Η Γιαπωνέζικη κάρτα γυρίζει και βλέπουμε την εκκλησία που κρατά ο Ιουστινιανός να αλλάζει σε ένα νόημα λαμπρό: Ο Ιουστινιανός προσφέρει την κοιτίδα της Σοφίας του Θεού! Την Γνώση!
Αν η εκκλησία συμβολίζει την Σοφία του Θεού, την Γνώση, τότε τι μπορεί να συμβολίζει η πόλη που προσφέρει ο Κωνσταντίνος; Το Πιστεύω που έχτισε και παρέδωσε στους αιώνες!
Οι δύο αυτοκράτορες δεν προσφέρουν πόλη και εκκλησία! Προσφέρουν την θεμελείωση του οικοδομήματος, της φιλοσοφίας, που οδηγεί στην Σοφία, την Γνώση, η οποία και είναι "εκ δεξιών" της αληθειας -της κατανόησης της ζωής.
Και στη μέση, η Θεία αναπαράσταση. Γιατί όχι ο Θεός; ή ο Εσταυρωμένος ή ο αναστημένος Χριστός; Όχι. Στην μέση, μια μάνα με ένα παιδί. Η φύση. Η ζωή.
Κι έτσι αυτό το ψηφιδωτό αλλάζει νόημα μπροστά στα μάτια μας και τώρα πια δείχνει την ανθρωπότητα που κατοχυρώνει την Γνώση για την ζωή. Με το φιλοσοφικό οικοδόμημα του Κωνσταντίνου και την Σοφία που περικλύει το οικοδόμημα του Ιουνστινιανού.
Υπέροχο. Και ταιριάζει μου φαίνεται και στο Σύμπαν/Ζωή/Φυσική-Εξέλιξη...
Με το Πιστεύω του Κωνσταντίνου έρχεται η Γνώση που προσφέρει ο Ιουνστινιανός, για την ζωή, αν το βρούμε, εκεί μπροστά στα μάτια μας που είναι κρυμμένο!
Λένε ότι όταν ο Ιουστινιανός
αντίκρισε την Αγιασοφιά στα εγκαίνιά της ανέκραξε: "Νενίκηκά σε
Σολομών!" Ο Σολομών, γιός του Δαυίδ έχτισε το Τέμπλο του Ιουδαϊσμού, χίλια
χρόνια πριν τον Χριστιανισμό και χίλια πεντακόσια πριν τον Ιουστινιανό, αφιερωμένο
στην γνώση του Ενός Θεού. Ο Ιουστινιανός τον ξεπέρασε με Γνώση περισσότερο
ραφιναρισμένη, και πιο ανθρώπινη.
Τι άλλο μπορούμε να βρούμε; τι άλλο μας κοιτάζει στα μάτια χιλιετηρίδες τώρα και ίσως κάτι να θέλει να μας πει για την Θεολογία του Χριστιανισμού; Υπάρχει κάτι στην Καινή Διαθήκη που κάνει μπαμ σαν ξεχωριστό από τα άλλα της κείμενα; Η Βάσσια στο σχόλιό της είχε ξεχωρίζει το Ευαγγέλιο του Ιωάννου του Θεολόγου. Το Θεολογικό Ευαγγέλιο!
Το Ευαγγέλιο του Ιωάννου μάλιστα γράφτηκε περίπου 225 χρόνια πριν την Αγία Τριάδα της Νίκαιας και της Κωνσταντινούπολης. Η παράδωση επιμένει ότι γράφτηκε από τον Ιωάννη τον τότε μικρό και αμούστακο μαθητή του Ιησού, και οι ιστορικοί λένε ότι οι συγγραφείς του "Ιωάννου" συνέθεσαν το κείμενο κάπου μεταξύ του 90 και 110 ΚΕ. Αλλά ποιός και πως το έγραψε έχει ελάχιστη, αν καμία, σημασία. Σημασία έχει ότι υπάρχει από περίπου τις αρχές του Δεύτερου Αιώνα.
Πάμε λοιπόν να δούμε τι λέει το μόνο γραπτό του Χριστιανισμού που μιλά θεολογικά, άρα μεταφορικά:
Η πρώτη στροφή κιόλας είναι ενδιαφέρουσα:
1 ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος
Στην αρχή, λέει, πριν από όλα τα άλλα υπήρχε ο λόγος. Ποιός λόγος; η παράδοση λέει ότι ο λόγος είναι ο Υιός. Για να δούμε ολόκληρη την πρώτη στροφή:
1 ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος.
Ο λόγος, λέει ήταν προς τον Θεόν, και ο Θεός ήταν ο λόγος. Δηλαδή θεός και λόγος είναι ένα και το ίδιο πράγμα. Μα για βάστα. Αν είναι το ίδιο πράγμα πρέπει να υπάρχει κάποια σημαντική αιτία για την οποία αναφέρει και τον Θεό και τον λόγο. Τι αιτία; Ορίστε κάτι περίεργο:
Ο Θεός υποτίθεται ότι είναι το παν, και τα λοιπά, αλλά, εδώ, στην πρώτη στροφή, αν και ο Θεός και ο λόγος είναι, όπως επιμένει να λέει, το ίδιο πράγμα, όταν ξεκινάει, αναφέρει πρώτα τον λόγο και μετά τον Θεό! Περίεργο!
Τι λέει η δεύτερη στροφή;
2 οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν.
Δηλαδή, για όποιον δεν κατάλαβε, λέει, οὗτος (ο λόγος) υπήρχε στην αρχή προς τον (ένα με τον;) Θεό. Σίγουρα πράγματα: εδώ, ο "λόγος" έχει κάποια επείγουσα σημασία! Αναφέρεται σίγουρα πρώτος, και αν και είναι το ίδιο με τον "Θεό" ο συγγραφέας κάνει τούμπες να μας κάνει αυτόν τον διαχωρισμό και να δώσει αυτή την προτεραιότητα!
Τι είναι τελικά αυτός ο "λόγος"; Αν ήταν ο Υιός τότε είναι παράλογο να λες ότι υπήρχε ο Υιός και να τον αναφέρεις πριν από τον Πατέρα, κι ας είναι ένα!
Για τους Δυτικούς δεν υπάρχει πρόβλημα! In the beginning was the Word, και το Word είναι τα λόγια του Υιού και τέρμα τα δίρφραγκα, όλοι τα κεφάλια κάτω!
Αλλά, εμείς είμαστε Έλληνες! Και όσο και να την έχουμε πηδήξει την γλώσσα μας με λέξεις Τούρκικες και Ιταλικές και Αγγλικές, και με αγραμματοσύνη, σκαμπάζουμε ακόμη κάτι λίγο από την γλώσσα της καταγωγής μας... και μπορούμε να καταλάβουμε ότι αυτός ο "λόγος" κάτι παραπάνω μπορεί να κρύβει μέσα του.
Το Ευαγγέλιο δεν γράφτηκε στα νεοΕλληνικά να συζητηθεί στην ΕΡΤ από τα τέσσερα κεφάλια στην οθόνη. Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη γράφτηκε στα ΑΡΧΑΙΑ Ελληνικά!
Τι έννοιες λοιπόν μπορεί να είχε η λέξη "λόγος" στα Αρχαία Ελληνικά, την γλώσσα της πρώτης συγγραφής;
Πάμε στο λεξικό!
λόγος:
Α. Ο ΕΚΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΛΟΓΟΣ (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ και ΓΡΑΠΤΟΣ)
1. λόγος, λόγια, ομιλία |φρ. ὡς εἰπεῖν λόγῳ=για να μιλήσουμε, για να πούμε |φρ. λόγῳ-ἔργω=αντίθεση αυτού που απλώς λέγεται με αυτό που είναι πραγματικότητα |αναφορά, μνημόνευση |δήλωση, ισχυρισμός |υπόσχεση, απάντηση |ρητό, απόφθεγμα, παροιμία |απόφαση, λύση |διαταγή, εντολή, προτροπή |διακήρυξη, διδασκαλία |όρος, προϋπόθεση
2. φήμη, παράδοση, θρύλος |φρ. λόγος ἔχει σε |φήμη, νέα, πληροφορία, είδηση
3. χρησμός, αποκάλυψη
4. το ζήτημα για το οποίο γίνεται λόγος, το γεγονός |αρχή, πρόταση, ορισμός |υπόθεση, παράδειγμα
5. ικανότητα της ομιλίας, χρήση του λόγου |δικαίωμα του λόγου, εξουσία |διάλογος (ως λογοτεχνικό είδος) |φρ. εἰς λόγους ἐλθεῖν, συνελθεῖν, ἀφικέσθαι, διά λόγων ἰέναι, ἐς λόγους ἄγειν |φρ. οἰ ἐν τοῖς λόγοις=οι διαλεκτικοί
6. πεζός λόγος, φράση |διήγηση πραγματικών γεγονότων, διήγηση ιστορική, ιστορία, τμήμα ιστορικού έργου |βιβλίο, μέρος έργου |ρητορικός λόγος |φανταστική διήγηση |μύθος (ως λογοτεχνικό είδος)
Β. Ο ΕΝΔΙΑΘΕΤΟΣ ΛΟΓΟΣ (ΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ)
1. η ικανότητα της λογικής σκέψης, της αιτιολόγησης |κίνητρο, αιτία, δικαιολόγηση |σχέδιο, πρόγραμμα
2. λογοδοσία, λογαριασμός (προφορικά ή εγγγράφως) |φρ. λόγον αἰτεῖν, ἀπαιτεῖν, διδόναι, λόγον ὑπέχειν, λόγον ἀποφέρειν |εξήγηση |εκτίμηση, ενδιαφέρον, φροντίδα, αποτίμηση |φρ. λόγον τινός ποιοῦμαι, λόγον ἔχειν (περί τινος) |αναφορά, σχέση, αναλογία
Το Ευαγγέλιο του Ιωάννου μάλιστα γράφτηκε περίπου 225 χρόνια πριν την Αγία Τριάδα της Νίκαιας και της Κωνσταντινούπολης. Η παράδωση επιμένει ότι γράφτηκε από τον Ιωάννη τον τότε μικρό και αμούστακο μαθητή του Ιησού, και οι ιστορικοί λένε ότι οι συγγραφείς του "Ιωάννου" συνέθεσαν το κείμενο κάπου μεταξύ του 90 και 110 ΚΕ. Αλλά ποιός και πως το έγραψε έχει ελάχιστη, αν καμία, σημασία. Σημασία έχει ότι υπάρχει από περίπου τις αρχές του Δεύτερου Αιώνα.
Πάμε λοιπόν να δούμε τι λέει το μόνο γραπτό του Χριστιανισμού που μιλά θεολογικά, άρα μεταφορικά:
Η πρώτη στροφή κιόλας είναι ενδιαφέρουσα:
1 ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος
Στην αρχή, λέει, πριν από όλα τα άλλα υπήρχε ο λόγος. Ποιός λόγος; η παράδοση λέει ότι ο λόγος είναι ο Υιός. Για να δούμε ολόκληρη την πρώτη στροφή:
1 ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος.
Ο λόγος, λέει ήταν προς τον Θεόν, και ο Θεός ήταν ο λόγος. Δηλαδή θεός και λόγος είναι ένα και το ίδιο πράγμα. Μα για βάστα. Αν είναι το ίδιο πράγμα πρέπει να υπάρχει κάποια σημαντική αιτία για την οποία αναφέρει και τον Θεό και τον λόγο. Τι αιτία; Ορίστε κάτι περίεργο:
Ο Θεός υποτίθεται ότι είναι το παν, και τα λοιπά, αλλά, εδώ, στην πρώτη στροφή, αν και ο Θεός και ο λόγος είναι, όπως επιμένει να λέει, το ίδιο πράγμα, όταν ξεκινάει, αναφέρει πρώτα τον λόγο και μετά τον Θεό! Περίεργο!
Τι λέει η δεύτερη στροφή;
2 οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν.
Δηλαδή, για όποιον δεν κατάλαβε, λέει, οὗτος (ο λόγος) υπήρχε στην αρχή προς τον (ένα με τον;) Θεό. Σίγουρα πράγματα: εδώ, ο "λόγος" έχει κάποια επείγουσα σημασία! Αναφέρεται σίγουρα πρώτος, και αν και είναι το ίδιο με τον "Θεό" ο συγγραφέας κάνει τούμπες να μας κάνει αυτόν τον διαχωρισμό και να δώσει αυτή την προτεραιότητα!
Τι είναι τελικά αυτός ο "λόγος"; Αν ήταν ο Υιός τότε είναι παράλογο να λες ότι υπήρχε ο Υιός και να τον αναφέρεις πριν από τον Πατέρα, κι ας είναι ένα!
Για τους Δυτικούς δεν υπάρχει πρόβλημα! In the beginning was the Word, και το Word είναι τα λόγια του Υιού και τέρμα τα δίρφραγκα, όλοι τα κεφάλια κάτω!
Αλλά, εμείς είμαστε Έλληνες! Και όσο και να την έχουμε πηδήξει την γλώσσα μας με λέξεις Τούρκικες και Ιταλικές και Αγγλικές, και με αγραμματοσύνη, σκαμπάζουμε ακόμη κάτι λίγο από την γλώσσα της καταγωγής μας... και μπορούμε να καταλάβουμε ότι αυτός ο "λόγος" κάτι παραπάνω μπορεί να κρύβει μέσα του.
Το Ευαγγέλιο δεν γράφτηκε στα νεοΕλληνικά να συζητηθεί στην ΕΡΤ από τα τέσσερα κεφάλια στην οθόνη. Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη γράφτηκε στα ΑΡΧΑΙΑ Ελληνικά!
Τι έννοιες λοιπόν μπορεί να είχε η λέξη "λόγος" στα Αρχαία Ελληνικά, την γλώσσα της πρώτης συγγραφής;
Πάμε στο λεξικό!
λόγος:
Α. Ο ΕΚΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΛΟΓΟΣ (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ και ΓΡΑΠΤΟΣ)
1. λόγος, λόγια, ομιλία |φρ. ὡς εἰπεῖν λόγῳ=για να μιλήσουμε, για να πούμε |φρ. λόγῳ-ἔργω=αντίθεση αυτού που απλώς λέγεται με αυτό που είναι πραγματικότητα |αναφορά, μνημόνευση |δήλωση, ισχυρισμός |υπόσχεση, απάντηση |ρητό, απόφθεγμα, παροιμία |απόφαση, λύση |διαταγή, εντολή, προτροπή |διακήρυξη, διδασκαλία |όρος, προϋπόθεση
2. φήμη, παράδοση, θρύλος |φρ. λόγος ἔχει σε |φήμη, νέα, πληροφορία, είδηση
3. χρησμός, αποκάλυψη
4. το ζήτημα για το οποίο γίνεται λόγος, το γεγονός |αρχή, πρόταση, ορισμός |υπόθεση, παράδειγμα
5. ικανότητα της ομιλίας, χρήση του λόγου |δικαίωμα του λόγου, εξουσία |διάλογος (ως λογοτεχνικό είδος) |φρ. εἰς λόγους ἐλθεῖν, συνελθεῖν, ἀφικέσθαι, διά λόγων ἰέναι, ἐς λόγους ἄγειν |φρ. οἰ ἐν τοῖς λόγοις=οι διαλεκτικοί
6. πεζός λόγος, φράση |διήγηση πραγματικών γεγονότων, διήγηση ιστορική, ιστορία, τμήμα ιστορικού έργου |βιβλίο, μέρος έργου |ρητορικός λόγος |φανταστική διήγηση |μύθος (ως λογοτεχνικό είδος)
Β. Ο ΕΝΔΙΑΘΕΤΟΣ ΛΟΓΟΣ (ΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ)
1. η ικανότητα της λογικής σκέψης, της αιτιολόγησης |κίνητρο, αιτία, δικαιολόγηση |σχέδιο, πρόγραμμα
2. λογοδοσία, λογαριασμός (προφορικά ή εγγγράφως) |φρ. λόγον αἰτεῖν, ἀπαιτεῖν, διδόναι, λόγον ὑπέχειν, λόγον ἀποφέρειν |εξήγηση |εκτίμηση, ενδιαφέρον, φροντίδα, αποτίμηση |φρ. λόγον τινός ποιοῦμαι, λόγον ἔχειν (περί τινος) |αναφορά, σχέση, αναλογία
Ορίστε μας! Κοίτα φίλε μου έννοιες που είχε η λέξη "λόγος" όταν την έγραφε την λέξη ο συγγραφέας του "Ιωάννη"! Το προσωπικό μου φαβορί είναι αυτό το "Β", περί ενδιάθετου λόγου και λογικής σκέψης!
Για να ξαναδιαβάσουμε τώρα την πρώτη στροφή! Αλλά τώρα θέλω όλοι με το που θα διαβάσετε τη λέξη "λόγος" να σκεφτείτε ΟΛΑ ΜΑΖΙ όσα λέει το λεξικό, και να σκεφτείτε κιόλας ότι ο συγγραφέας διαλέγει να βάλει το λόγο πρώτο και τον Θεό δεύτερο, και μετά να πει ότι είναι ένα και το αυτό!
Πάμε:
1 ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος.
και,
2 οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν.
Πάμε και τις επόμενες 12 αράδες:
3 πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν. ὃ γέγονεν
4 ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων:
5 καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν.
6 ἐγένετο ἄνθρωπος ἀπεσταλμένος παρὰ θεοῦ, ὄνομα αὐτῷ ἰωάννης
7 οὗτος ἦλθεν εἰς μαρτυρίαν, ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός, ἵνα πάντες πιστεύσωσιν δι' αὐτοῦ.
8 οὐκ ἦν ἐκεῖνος τὸ φῶς, ἀλλ' ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός.
9 ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον, ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.
10 ἐν τῷ κόσμῳ ἦν, καὶ ὁ κόσμος δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω.
11 εἰς τὰ ἴδια ἦλθεν, καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαβον.
12 ὅσοι δὲ ἔλαβον αὐτόν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ,
13 οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων οὐδὲ ἐκ θελήματος σαρκὸς οὐδὲ ἐκ θελήματος ἀνδρὸς ἀλλ' ἐκ θεοῦ ἐγεννήθησαν.
14 καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας
Δεν ξέρω για σας αλλά εμένα μου φαίνεται ότι τα παραπάνω δεν μιλάνε ούτε για παρθένες, ούτε για αναστημένους ούτε για θεούς. Εγώ διαβάζω ότι όλα μέσω αυτού (του λόγου-θεού) γίνανε και χωρίς τον λόγο-θεό τίποτα δεν γεννήθηκε το οποίο να υπάρχει. Διαβάζω ότι μέσα στον λόγο-θεό ήταν η ζωή, και η ζωή ήταν η γνώση των ανθρώπων, η γνώση λάμπει στο σκοτάδι, και το σκοτάδι (η έλλειψη γνώσης) δεν μπορεί να την διαλύσει, την γνώση, όταν την κατέχεις.
Διαβάστε και τα άλλα, με καινούργια μάτια. Έλληνες είστε, μπορείτε! Ξεχάστε αυτά που σας έχουνε πει για να πάρουνε τον οβολό σας και διαβάστε το σαν για πρώτη φορά.
Όσοι κατάλαβαν την γνώση, λέει, τους δόθηκε η δυνατότητα να γίνουν όλοι παιδιά του θεού. Όχι βλέποντας μόνο την φύση γύρω τους, τον άνδρα, την γυναίκα και την γέννα πάνω στην γή, αλλά την φύση μέσα τους, το γεγονός ότι η γέννηση της ζωής και ο θεός είναι ένα.
Και ο λόγος, νάτος πάλι ο "λόγος", μπήκε μέσα μας και έγινε η σάρκα μας και έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε την δόξα του (του "λόγου"), γεννημένου από ένα γονιό γεμάτο ομορφιά και αλήθεια.
Μη μου πείτε ότι τα διαβάζετε όλα αυτά και ακόμη σκέφτεστε ότι μιλάνε για ένα γέρο στον ουρανό που γκαστρώνει παρθένες με κρίνα!
Μα για όνομα του θεού! (ή καλύτερα: για όνομα του "λόγου"!).
Για να ξαναδιαβάσουμε τώρα την πρώτη στροφή! Αλλά τώρα θέλω όλοι με το που θα διαβάσετε τη λέξη "λόγος" να σκεφτείτε ΟΛΑ ΜΑΖΙ όσα λέει το λεξικό, και να σκεφτείτε κιόλας ότι ο συγγραφέας διαλέγει να βάλει το λόγο πρώτο και τον Θεό δεύτερο, και μετά να πει ότι είναι ένα και το αυτό!
Πάμε:
1 ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος.
και,
2 οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν.
Πάμε και τις επόμενες 12 αράδες:
3 πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν. ὃ γέγονεν
4 ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων:
5 καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν.
6 ἐγένετο ἄνθρωπος ἀπεσταλμένος παρὰ θεοῦ, ὄνομα αὐτῷ ἰωάννης
7 οὗτος ἦλθεν εἰς μαρτυρίαν, ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός, ἵνα πάντες πιστεύσωσιν δι' αὐτοῦ.
8 οὐκ ἦν ἐκεῖνος τὸ φῶς, ἀλλ' ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός.
9 ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον, ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.
10 ἐν τῷ κόσμῳ ἦν, καὶ ὁ κόσμος δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω.
11 εἰς τὰ ἴδια ἦλθεν, καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαβον.
12 ὅσοι δὲ ἔλαβον αὐτόν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ,
13 οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων οὐδὲ ἐκ θελήματος σαρκὸς οὐδὲ ἐκ θελήματος ἀνδρὸς ἀλλ' ἐκ θεοῦ ἐγεννήθησαν.
14 καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας
Δεν ξέρω για σας αλλά εμένα μου φαίνεται ότι τα παραπάνω δεν μιλάνε ούτε για παρθένες, ούτε για αναστημένους ούτε για θεούς. Εγώ διαβάζω ότι όλα μέσω αυτού (του λόγου-θεού) γίνανε και χωρίς τον λόγο-θεό τίποτα δεν γεννήθηκε το οποίο να υπάρχει. Διαβάζω ότι μέσα στον λόγο-θεό ήταν η ζωή, και η ζωή ήταν η γνώση των ανθρώπων, η γνώση λάμπει στο σκοτάδι, και το σκοτάδι (η έλλειψη γνώσης) δεν μπορεί να την διαλύσει, την γνώση, όταν την κατέχεις.
Διαβάστε και τα άλλα, με καινούργια μάτια. Έλληνες είστε, μπορείτε! Ξεχάστε αυτά που σας έχουνε πει για να πάρουνε τον οβολό σας και διαβάστε το σαν για πρώτη φορά.
Όσοι κατάλαβαν την γνώση, λέει, τους δόθηκε η δυνατότητα να γίνουν όλοι παιδιά του θεού. Όχι βλέποντας μόνο την φύση γύρω τους, τον άνδρα, την γυναίκα και την γέννα πάνω στην γή, αλλά την φύση μέσα τους, το γεγονός ότι η γέννηση της ζωής και ο θεός είναι ένα.
Και ο λόγος, νάτος πάλι ο "λόγος", μπήκε μέσα μας και έγινε η σάρκα μας και έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε την δόξα του (του "λόγου"), γεννημένου από ένα γονιό γεμάτο ομορφιά και αλήθεια.
Μη μου πείτε ότι τα διαβάζετε όλα αυτά και ακόμη σκέφτεστε ότι μιλάνε για ένα γέρο στον ουρανό που γκαστρώνει παρθένες με κρίνα!
Μα για όνομα του θεού! (ή καλύτερα: για όνομα του "λόγου"!).
Σχεδόν χίλια χρόνια πριν από όλα αυτά είχε αρχίσει να γράφεται η Γένεση.
Την έχετε πραγματικά διαβάσει;
Γεννηθείτο το φως / Έγινε ένα Μεγάλο Μπαμ
Το φως χωρίστηκε σε σκοτάδι και φως / Αμέσως άρχισε η ύλη να συγκεντρώνεται σε γαλαξίες
Παιδιά, σας μιλάω σοβαρά, έτσι και διαβάσετε τη Γένεση θα δείτε ότι λέει κατά γράμμα ότι έχει αποδείξει η επιστήμη, σε σωστή χρονολογική σειρά και λεπτομέρεια (μέσα από την ποίηση), ακόμα και την λεπτομέρεια ότι στον πλανήτη μας η ζωή σούρθηκε στην ξηρά από τους ωκεανούς!
Και αυτό δεν είναι γιατί κάποιος θεός τό 'γραψε! Είναι γιατί οι προπαππούδες μας και οι προγιαγιάδες μας πριν δύο και τρείς χιλιάδες χρόνια ήξεραν και είχαν καταλάβει περισσότερα απ' όσα ξέρουμε εμείς.
Στην Γεωλογική ηλικία του πλανήτη Γη, τρείς-τέσσερεις χιλιάδες χρόνια δεν είναι παρά ένα άνοιγμα και κλείσιμο του ματιού. Ένα ανθρωπάκι υπάρχει για καμιά ογδονταριά περιστροφές του πλανήτη γύρω από το άστρο του. Φαντάζεστε τη Γη να πηγαίνει νωχελικά σιγά-σιγά γύρω από τον ήλιο και κάθε περιστροφή να είναι ένας χρόνος ανθρώπινης κατανόησης; Τώρα φανταστείτε την να περιστρέφεται με την ταχύτητα ενός ανεμηστήρα! Αυτός είναι ο χρόνος του Σύμπαντος που αυτοδημιουργήθηκε από την έκρηξη της άπειρα συμπιεσμένης ύλης πριν 12.500.000.000 ανθρώπινα χρόνια. Πριν λίγο δηλαδή.
Εμείς έχουμε την τεχνολογία να αποδείξουμε (και να τιναχτούμε στον αέρα όλοι μαζί), αλλά εκείνοι είχαν την Γνώση χωρίς καν να μπορούν να την αποδείξουν. Και τότε, την λέγανε "θρησκεία".
Και βάζαν τα παιδιά τους στο δρόμο της ανακάλυψης ξεκινόντας τα μικρά μέσα από παραμύθια που γίνονταν μεταφορές και αληγορίες, που γίνονταν φως γνώσης εκτυφλωτικό για όσους έβγαζαν το κεφάλι έξω από την μερμυγκοφωλιά.
Μην σας φοβίζει η θρησκεία... έχει μέσα της, απλά, γνώση πολύ φωτεινότερη και δυναμική από τον μικρούλη θεό-οντότητα του ιερατείου, και γνώση πολύ πιο ζεστή και γεμάτη χρώματα από τον γκρι και κρύο Αθεϊσμό, που τον ενδιαφέρει περισσότερο το τι δεν υπάρχει.
Το βιβλίο Φυσικής λέει σχεδόν τα ίδια με τον προκάτοχό του, το βιβλίο κάποιας "θρησκείας" αλλά γδυμένα από την ποίηση, μεταφορά και εικονογράφηση της θρησκείας. Από την άλλη μεριά μην ξεχνάμε και τι έγραψε η Βάσσια στο σχόλιό της: "ο άνθρωπος, που δεν είναι μόνο ύλη, αλλά και πνεύμα, έχει μεγάλη ανάγκη να τρέφεται και πνευματικά. Με λόγο φιλοσοφικό, λογοτεχνικό, ποιητικό, μουσικό και, και."
Στο Σύμπαν υπάρχουν τρισεκατομμύρια γαλαξίες με τρισεκατομμύρια άστρα ο καθένας με πλανήτες στα περισσότερα άστρα, ζωή παντού, τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων ειδών απ' άπειρο εις άπειρο, σε διαστάσεις περισσότερες από όσες μπορούμε να συλλάβουμε.
Το Σύμπαν, ο Κόσμος είναι ένα θαύμα μεγαλύτερο και πιο καταπληκτικά δύσκολο να το χωρέσει το μυαλό μας από οποιονδήποτε θεό. Και εμείς είμαστε παιδιά του και αναπόσπαστα μέρη του. Το σύμπαν είναι μέσα μας, μέσα σε κάθε μόριο και άτομο του κορμιού μας και του μυαλού μας, και εμείς είμαστε μέσα του.
Πόσοι όμως έχουν το θάρρος να το κοιτάξουν στα μάτια και να μην αισθανθούν την ανάγκη να διαφοροποιήσουν τους εαυτούς τους από τα αδέλφια τους που ίσως να βλέπουν πράγματα διαφορετικά;
Για μένα, αυτό που βλέπω γύρω μου, οι άνθρωποι, η ζωή που βλέπω γύρω μου, η φύση, το άπειρο Σύμπαν, η αρμονία και ομορφιά των μαθηματικών, της φυσικής, αλλά και του ανθρώπινου πνεύματος είναι πολύ μεγαλύτερα από οποιονδήποτε θεό μπορούσε να φτιάξει ο άνθρωπος καθ' ομοίωσή του. Και πιστεύω ότι επί τρεις-τέσσερεις χιλιάδες χρόνια πολλοί άνθρωποι προσπάθησαν να μας κάνουν να το δούμε και εμείς. Και η γνώμη μου είναι ότι ο Χριστιανισμός της Νίκαιας και της Κωνσταντινούπολης το πετυχαίνει αυτό καλύτερα από αλλες απόπειρες που έχω μελετήσει, κρατώντας την επιστήμη και το ανθρώπινο πνεύμα και την απλοϊκή διήγηση κοντά. Κι' είναι δικός μας. Καθαρά Ρωμέικος.
Την έχετε πραγματικά διαβάσει;
Γεννηθείτο το φως / Έγινε ένα Μεγάλο Μπαμ
Το φως χωρίστηκε σε σκοτάδι και φως / Αμέσως άρχισε η ύλη να συγκεντρώνεται σε γαλαξίες
Παιδιά, σας μιλάω σοβαρά, έτσι και διαβάσετε τη Γένεση θα δείτε ότι λέει κατά γράμμα ότι έχει αποδείξει η επιστήμη, σε σωστή χρονολογική σειρά και λεπτομέρεια (μέσα από την ποίηση), ακόμα και την λεπτομέρεια ότι στον πλανήτη μας η ζωή σούρθηκε στην ξηρά από τους ωκεανούς!
Και αυτό δεν είναι γιατί κάποιος θεός τό 'γραψε! Είναι γιατί οι προπαππούδες μας και οι προγιαγιάδες μας πριν δύο και τρείς χιλιάδες χρόνια ήξεραν και είχαν καταλάβει περισσότερα απ' όσα ξέρουμε εμείς.
Στην Γεωλογική ηλικία του πλανήτη Γη, τρείς-τέσσερεις χιλιάδες χρόνια δεν είναι παρά ένα άνοιγμα και κλείσιμο του ματιού. Ένα ανθρωπάκι υπάρχει για καμιά ογδονταριά περιστροφές του πλανήτη γύρω από το άστρο του. Φαντάζεστε τη Γη να πηγαίνει νωχελικά σιγά-σιγά γύρω από τον ήλιο και κάθε περιστροφή να είναι ένας χρόνος ανθρώπινης κατανόησης; Τώρα φανταστείτε την να περιστρέφεται με την ταχύτητα ενός ανεμηστήρα! Αυτός είναι ο χρόνος του Σύμπαντος που αυτοδημιουργήθηκε από την έκρηξη της άπειρα συμπιεσμένης ύλης πριν 12.500.000.000 ανθρώπινα χρόνια. Πριν λίγο δηλαδή.
Εμείς έχουμε την τεχνολογία να αποδείξουμε (και να τιναχτούμε στον αέρα όλοι μαζί), αλλά εκείνοι είχαν την Γνώση χωρίς καν να μπορούν να την αποδείξουν. Και τότε, την λέγανε "θρησκεία".
Και βάζαν τα παιδιά τους στο δρόμο της ανακάλυψης ξεκινόντας τα μικρά μέσα από παραμύθια που γίνονταν μεταφορές και αληγορίες, που γίνονταν φως γνώσης εκτυφλωτικό για όσους έβγαζαν το κεφάλι έξω από την μερμυγκοφωλιά.
Μην σας φοβίζει η θρησκεία... έχει μέσα της, απλά, γνώση πολύ φωτεινότερη και δυναμική από τον μικρούλη θεό-οντότητα του ιερατείου, και γνώση πολύ πιο ζεστή και γεμάτη χρώματα από τον γκρι και κρύο Αθεϊσμό, που τον ενδιαφέρει περισσότερο το τι δεν υπάρχει.
Το βιβλίο Φυσικής λέει σχεδόν τα ίδια με τον προκάτοχό του, το βιβλίο κάποιας "θρησκείας" αλλά γδυμένα από την ποίηση, μεταφορά και εικονογράφηση της θρησκείας. Από την άλλη μεριά μην ξεχνάμε και τι έγραψε η Βάσσια στο σχόλιό της: "ο άνθρωπος, που δεν είναι μόνο ύλη, αλλά και πνεύμα, έχει μεγάλη ανάγκη να τρέφεται και πνευματικά. Με λόγο φιλοσοφικό, λογοτεχνικό, ποιητικό, μουσικό και, και."
Στο Σύμπαν υπάρχουν τρισεκατομμύρια γαλαξίες με τρισεκατομμύρια άστρα ο καθένας με πλανήτες στα περισσότερα άστρα, ζωή παντού, τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων ειδών απ' άπειρο εις άπειρο, σε διαστάσεις περισσότερες από όσες μπορούμε να συλλάβουμε.
Το Σύμπαν, ο Κόσμος είναι ένα θαύμα μεγαλύτερο και πιο καταπληκτικά δύσκολο να το χωρέσει το μυαλό μας από οποιονδήποτε θεό. Και εμείς είμαστε παιδιά του και αναπόσπαστα μέρη του. Το σύμπαν είναι μέσα μας, μέσα σε κάθε μόριο και άτομο του κορμιού μας και του μυαλού μας, και εμείς είμαστε μέσα του.
Πόσοι όμως έχουν το θάρρος να το κοιτάξουν στα μάτια και να μην αισθανθούν την ανάγκη να διαφοροποιήσουν τους εαυτούς τους από τα αδέλφια τους που ίσως να βλέπουν πράγματα διαφορετικά;
Για μένα, αυτό που βλέπω γύρω μου, οι άνθρωποι, η ζωή που βλέπω γύρω μου, η φύση, το άπειρο Σύμπαν, η αρμονία και ομορφιά των μαθηματικών, της φυσικής, αλλά και του ανθρώπινου πνεύματος είναι πολύ μεγαλύτερα από οποιονδήποτε θεό μπορούσε να φτιάξει ο άνθρωπος καθ' ομοίωσή του. Και πιστεύω ότι επί τρεις-τέσσερεις χιλιάδες χρόνια πολλοί άνθρωποι προσπάθησαν να μας κάνουν να το δούμε και εμείς. Και η γνώμη μου είναι ότι ο Χριστιανισμός της Νίκαιας και της Κωνσταντινούπολης το πετυχαίνει αυτό καλύτερα από αλλες απόπειρες που έχω μελετήσει, κρατώντας την επιστήμη και το ανθρώπινο πνεύμα και την απλοϊκή διήγηση κοντά. Κι' είναι δικός μας. Καθαρά Ρωμέικος.
Πάλι μας βάζεις δύσκολα. Δύσκολα με την έννοια ότι πρέπει το μυαλό να πάρει μπρος και να γυρίζει με πολλές στροφές. Πριν απαντήσω επί της ουσίας, θέλω να επισημάνω ότι μόλις έφτασα στο σημείο της ανάρτησής σου με την εικόνα που βρίσκεται στην Αγιασοφιά, το μυαλό μου πήγε στο μυθιστόρημα του Νταν Μπράουν «Κώδικας Ντα Βίντσι»!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα τελευταία κείμενά σου αποτελούν μια οντότητα και για να απαντήσει κάποιος τεκμηριωμένα πρέπει να τα διαβάσει ή καλύτερα να τα μελετήσει όλα. Τούτο το σημερινό είναι το επιστέγασμα όλων, σαν το λούστρο που κλείνει μέσα του όλο το υλικό και τη μαστοριά και λάμπει αψεγάδιαστο. Πράγματι, οι σκέψεις σου είναι τεκμηριωμένες απόλυτα και με τέτοιο βαθμό ολοκλήρωσης που δύσκολα μπορεί κάποιος να διαφωνήσει. Δε θα μιλήσω για τον παπά, διότι όπως έχω ξαναπεί, κάποιος που τον δίδαξαν μια θεωρία και την ενστερνίζεται χωρίς καν να κάνει τον κόπο να την ελέγξει, δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου ούτε καν να την κατανοήσει. Διότι η κατανόηση επέρχεται μόνο μέσα από την αμφισβήτηση. Θα σταθώ στο Λόγο και θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου ως προς τη θεώρηση ότι ως Λόγο εκλαμβάνουμε τη λογική σκέψη. Θέλω να συμπληρώσω και τούτο. Στην ανάρτησή μου περί του Έρωτα, αναφερόμενος στη Θεογονία του Ησίοδου, μνημονεύω τους στίχους σύμφωνα με τους οποίους δημιουργήθηκε ο κόσμος. Πόσο ίδιοι μοιάζουν με τη Γένεση. Στην αρχή λέει ήταν το Χάος. Η έλλειψη γνώσης, όπου όλα γίνονται χωρίς λογική κι αιτία. Μετά δημιουργείται ο ευρύστερνη γη, η ζωή δηλαδή κι όλα όσα τη συνοδεύουν. Κι ο Όλυμπος, η Γνώση δηλαδή, ο Λόγος, το φως και τα Τάρταρα, το σκοτάδι. Και μετά ο Έρωτας. Και ποιος Έρωτας είναι αυτός; Ας μου επιτρέψεις να τον μετονομάσω σε Ανάγκη. Η Ανάγκη της δημιουργίας. Η Ανάγκη να γίνονται τα πράγματα, η Ανάγκη να γίνει ο Άνθρωπος, η Σκέψη, η Εξέλιξη. Κάπως έτσι το μεταφράζω μέσα μου εγώ, κι ας διαφωνούν οι φιλόλογοι μαζί μου. Όπως λες κι εσύ, Έλληνες είμαστε, ας διαβάσουμε με τα μάτια μας ανοιχτά. Χωρίς δογματικές παρωπίδες.
Λέω να σταματήσω εδώ γιατί στο τέλος το σχόλιο θα βγει μεγαλύτερο από την ανάρτησή σου. Βέβαια δεν είμαι πολύ σίγουρος ότι θα μείνω μόνο εδώ. Μου έδωσες πολλές αφορμές για συζήτηση και πιθανόν θα επανέρθω. Δυστυχώς πρέπει να φύγω σε λίγο, αλλά οι σκέψεις αυτές θα με συνοδεύουν.
Συγχαρητήρια για τα διαμάντια που μας δίνεις…
Αγαπητέ μου Τελευταίε, το σύμπαν είναι ένα μέρος τόσο μεγαλειώδες που θα ήταν κρίμα να μην το μοιραζόμαστε όλοι, ενωμένοι σε συζήτηση, χωρίς να έχει σημασία το να συμφωνούμε ή όχι: σημασία έχει να υπάρχει η συζήτηση και να μην υπάρχει γνώμη που να θεωρείται υποδεέστερη άλλης. Ή ανώτερη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλό για τον Νταν Μπράουν! Μου επιτρέπει την εξής απάντηση:
Η θεωρία του Μπράουν βασίζεται στην υπόθεση ότι το άτομο στα δεξιά του Ιησού δεν είναι ο μικρός και αμούστακος (κατά τας γραφάς) Ιωάννης (μετέπειτα Ευαγγελιστής;) αλλά η Μαρία η Μαγδαληνή.
Αυτή η Χολιγουντιανή μπούρδα πέφτει (ή τουλάχιστον αμφισβητείται) αμέσως ως εξής: Στο Τελευταίο (και Μυστικό) Δείπνο παρευρέθησαν ο Ιησούς και δώδεκα μαθητές. Στο αριστούργημα του Ντα Βίντσι βλέπουμε δώδεκα άτομα και τον Ιησού. Αν το άτομο δίπλα στον Ιησού είναι η Μαγδαληνή, τότε, που είναι ο Ιωάννης; Και γιατί ο Ντα Βίντσι διάλεξε τον Ιωάννη να βγει απ' έξω για να μπει η Μαγδαληνή του Μπράουν.
Η διαφορά είναι ότι μια παρατήρηση μπορεί να βασίζεται σε διαφορετική οπτική γωνία ή σε ένα "κόλπο με καθρέπτες". Συνήθως το σημαντικό είναι αυτό που δεν λέγεται, ή δεν φαίνεται.
Σ' ευχαριστώ για αυτό το σχόλιο, και συμφωνώ ότι οι παραλληλισμοί που κάνεις με τον Έρωτα είναι πολύ εύστοχοι. Διάφοροι πολιτισμοί έχουν μιλήσει με διαφορετικές εικόνες, αλλά η κατεύθυνση του ανθρωπίνου νου, από οποιαδήποτε ιστορική ή γεωγραφική στιγμή, είναι η ίδια, πάντα, αν όχι μη τι άλλο για λόγους βιολογικούς. Το μυαλό όλων είναι το ίδιο, άρα, όλοι λένε λίγο πολύ το ίδιο πράγμα με διαφορετική εικονογράφηση ή σοβαροφάνεια. Το τραγικό είναι ότι νομίζουν ότι λένε πράγματα διαφορετικά...
Τελευταίε μου, ένα ΥστερόΓραφο στην παραπάνω απάντηση μου στο σχόλιό σου:
ΑπάντησηΔιαγραφήΛες: "Δε θα μιλήσω για τον παπά, διότι όπως έχω ξαναπεί, κάποιος που τον δίδαξαν μια θεωρία και την ενστερνίζεται χωρίς καν να κάνει τον κόπο να την ελέγξει, δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου ούτε καν να την κατανοήσει"
Το κλειδί εδώ είναι το "να κάνει τον κόπο να την ελέγξει". Για μια στιγμή ας υποθέσουμε ότι ο έλεγχος προϋποθέτει όχι μόνο θέληση και κόπο, αλλά ικανότητα η οποία έρχεται με το πέρασμα του χρόνου. Όπως έχω ξαναπεί, Ένας άνθρωπος μπορεί να φτάσει στο πανεπιστήμιο, και εκεί να σπουδάσει Νηπιαγωγός. Μετά θα περάσει την υπόλοιπη ζωή του/της διδάσκοντας στα παιδάκια ότι τα έφερε ο πελαργός και θα τους μιλάει για τις μέλισσες, τα λουλούδια και τα πουλάκια.
Και θα απαντάει: "Δημητράκη μου, όταν χτές το βράδυ είδες τον μπαμπά να κρατάει κάτω την μαμά καθώς εκείνη με τα πόδια ψηλά φώναζε Θεέ μου, τελειώνω! απλά την βοήθαγε γιατί εκείνη την στιγμή η μαμά τέλειωνε την προσευχή της στον καλό Θεό". Αυτή είναι η δουλειά του ή της Νηπιαγωγού.
Και όταν ο μπαμπάς του Δημητράκη μπει στην τάξη και πει "Τι μπούρδες λες καλέ στα παιδιά; Την πήδαγα γερά την μάνα του!", ο Νηπιαγωγός θα γελάσει με το αστείο και θα προσπαθήσει να σώσει την κατάσταση για τα παιδάκια.
Και όταν τα παιδάκια μεγαλώσουνε και πάνε γυμνάσιο θα καταλάβουνε ότι υπάρχουν πολλές περισσότερες στάσεις για ένα καλό πήδημα από τα πόδια ψηλά. Και όταν τα παιδάκια φτάσουν Πανεπιστήμιο, και κανένα δύο σπουδάσουν Νηπιαγωγοί, θα γυρίσουν στο παλιό τους Νηπιαγωγείο να πιάσουν δουλειά και θα δουλεύουνε την παλιά του Νηπιαγωγό λέγοντάς της "Θυμάσαι τι μαλακίες μας έλεγες;!" και μετά θα λένε τις ίδιες μαλακίες στα παιδάκια της δικιάς τους τάξης.
Το να πάνε Δημοτικό, Γυμνάσιο και Πανεπιστήμιο τα παιδάκια εξαρτάται από τα ίδια, και δεν φταίει η Νηπιαγωγός αν κανένα δυό βγουν ...πως να το πούμε ...χμμμ ...πτωχά τω πνεύματι;
Για να σκεφτούμε λίγο καλύτερα ρε παιδιά τον ρόλο του Παπά...
Δεν πρόλαβα να διαβάσω ολόκληρη την ανάρτηση (λίγη) αλλά κατάλαβα οτι είναι πολύ ενδιαφέρουσα.Αύριο θα προσπαθήσω να την διαβάσω ολόκληρη
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλώς όρισες και πάλι Ύπνε, σ' ευχαριστώ, τα λέμε όποτε θέλεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς απαντήσω κι εγώ με τη σειρά μου. Ο παπάς πήγε με τη θέλησή του κι έγινε παπάς. Με ποιο τρόπο; Γεννήθηκε και μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια και μια κοινωνία που τον δίδαξε ότι ο θεός είναι αυτός και πρέπει να τον πιστεύουμε και να ακολουθούμε τις επιταγές του κλπ. Μιλάω για όλες τις θρησκείες. Μεγάλωσε κι ενστερνίστηκε αυτή την πεποίθηση και αποφάσισε να την υπηρετήσει. Από πίστη; Ενδεχομένως. Από φόβο; Ίσως. Δέχτηκε δηλαδή άκριτα το δόγμα χωρίς να το ψάξει περαιτέρω, να το αμφισβητήσει ή να το φιλοσοφήσει λίγο παραπάνω. Σημειώνω σ’ αυτό το σημείο ότι μιλάω για την πλειοψηφία των παπάδων κι όχι για το σύνολό τους. Αυτός λοιπόν ο παπάς δεν μπορεί να κρίνει αυτό που υπηρετεί και βεβαίως ούτε να το κατανοήσει στο πλήρες βάθος του. Υπάρχει και μια κατηγορία παπάδων που είναι φωτεινά μυαλά, οι οποίοι είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι από τους προηγούμενους. Είναι άνθρωποι που διακρίνονται από το μεγαλείο του πνεύματος τους, μπορεί και να σπούδασαν, να έχουν μεταπτυχιακά και διδακτορικά. Και κάποια στιγμή στη ζωή τους να έγιναν παπάδες. Εδώ έχουμε την περίπτωση που κάποιος γνωρίζει επακριβώς την επιλογή του και ενσυνείδητα πορεύεται σ’ αυτόν το δρόμο. Όμως, εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί κάποιος που έχει περάσει από τη βάσανο της επιστήμης που επιτάσσει την ορθολογική σκέψη και την αποδεικτική διαδικασία επιλέγει να υπηρετήσει κάποιο δόγμα. Η προφανής απάντηση είναι ότι καθένας από αυτούς είναι διαφορετική περίπτωση. Θα αφήσω απέξω περιπτώσεις που συνέβησαν κάποια τραγικά γεγονότα και η θρησκεία ήρθε σαν φάρμακο να επουλώσει την πληγή. Θα μιλήσω για τις υπόλοιπες περιπτώσεις. Για εκείνους που αυτοθέλητα ακολούθησαν αυτόν το δρόμο. Κατά τη γνώμη μου μία εξήγηση υπάρχει μόνο. Τυφλώθηκαν, με την καλή έννοια του όρου το αναφέρω, από το μεγαλείο αυτού που θεωρούν υπέρτατη δύναμη και όπως τα έντομα που ελκύονται από το έντονο φως, έτσι κι αυτοί ακολούθησαν το δόγμα. Μαγεμένοι από τις διδαχές και συνεπαρμένοι από τα σοφά λόγια των γραφών. Εδώ κρύβεται όμως η παγίδα. Όταν τυφλώνεσαι από κάτι, κλείνεις τα μάτια ή στην καλύτερη περίπτωση βάζεις παρωπίδες. Έρχεται μια στιγμή που απορρίπτεις όλα τα υπόλοιπα και το οπτικό πεδίο περιορίζεται μόνο σ’ αυτά που είναι μπροστά σου ή σ’ αυτά που θέλεις να είναι μπροστά σου. Στην καλύτερη δε των περιπτώσεων, αν υπάρχει κάποιο ίχνος ορθολογισμού, αντί να απορριφθούν όλα όσα δεν ταιριάζουν με το δόγμα, προσαρμόζονται σ’ αυτό με τη χρήση παραδοχών κι υποθέσεων. Αυτά εννοώ όταν αναφέρομαι στον παπά του προηγούμενου σχολίου μου.
ΑπάντησηΔιαγραφή(Ωχ, τι απάντηση με περιμένει πάλι… Με το μαλακό παρακαλώ!!!)
Ωραίο κείμενο Δημήτρη. Βρίσκω την ερμηνεία σου εξαιρετικά ελκυστική.
ΑπάντησηΔιαγραφή@teleytaios
Η επιστήμη κινείται σε εντελώς διαφορετικό επίπεδο από τη θρησκεία. Δεν βλέπω κάτι ασύμβατο στο να εμπιστεύεται κάποιος την επιστημονική μέθοδο και ταυτόχρονα να πιστεύει (και να αμφισβητεί παράλληλα) σε μεταφυσικά δόγματα (συμβατά πάντα με την πίστη του σε επιστημονικές προτάσεις).
Επιπλέον υποπτεύομαι πως η άκριτη αποδοχή του δόγματος που παρατηρούμε στους ιερωμένους (διαφόρων θρησκειών) έχει να κάνει και με το γεγονός πως οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν έρθει σε επαφή με την ομορφιά της λογικής της επιστήμης που πρεσβεύει τη συνεχή αμφισβήτηση.
@ epanechniko: Εσύ το έθεσες πιο ωραία από μένα. Πράγματι αν κάποιος «έρθει σε επαφή με την ομορφιά της λογικής της επιστήμης που πρεσβεύει τη συνεχή αμφισβήτηση», δύσκολα θα αφεθεί μετά στην χωρίς κρίση αποδοχή των πραγμάτων. Γι’ αυτόν ακριβώς όμως το λόγο είναι ασύμβατο να εμπιστεύεται κάποιος την επιστημονική μέθοδο και ταυτόχρονα να πιστεύει σε κάποιο δόγμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήteleytaios δεν θεωρώ ωστόσο πως η πίστη σε θρησκευτικά δόγματα (ή μεταφυσικές φιλοσοφικές θεωρίες) είναι ασύμβατη με την αμφιβολία και την αμφισβήτηση.
ΑπάντησηΔιαγραφή@ epanechniko: Το δόγμα όμως, εξ' ορισμού αποκλείει την αμφισβήτηση. Διότι αν την επέτρεπε δε θα ήταν δόγμα αλλά κάτι άλλο, τελείως διαφορετικό. Άλλο πράγμα το "πίστευε, και μη ερεύνα" κι άλλο το "πίστευε και μη, ερεύνα". Απέχουν πολύ, για να μην πω είναι αντιδιαμετρικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελευταίε, σού 'ρχετε η απάντηση... αλλά τι απάντηση αφού πράγματι το έθεσες το θέμα σωστά. Λίγο βαρύ προς μια μεριά αλλά σωστά. Κάθε επάγγελμα έχει τους λειτουργούς, και τους φωτισμένους, και τους κακούς, και τους απατεώνες... και το ιερατείο δεν διαφέρει. Πάρε τους γιατρούς φερ' ειπείν που το 2007 δύο διαφορετικοί γιατροί δολοφόνησαν τους γονείς μου από ηλιθιότητα τον ένα τέσσερεις μήνες μετά από τον άλλο. Να καταδικάσω όλους τους γιατρούς;
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι αλήθεια ότι η εμπειρία σου από κληρικούς πρέπει να είναι πολύ διαφορετική από την δική μου αλλά είναι φυσικό μια που η εμπειρία η δικιά μου είναι από κληρικούς ορθόδοξους, γεννημένους στην Ελλάδα με εκκλησίες στο εξωτερικό, ένας έχει δύο δοκτορά, ο άλλος είναι γιατρός, ο άλλος καλός οικογενειάρχης, και όλοι είναι υπό την αιγίδα των Πατριαρχείων, όχι με τις αυτοκέφαλες μπούρδες και πολιτικομακιαβελισμούς της Εκκλησίας της Ελλάδας.
Κώστα, ειλικρινά ότι γράφεις στο σχόλιό σου το υπογράφω και εγώ, και μάλιστα αν διαβάσεις το σχόλιό σου θα δεις ότι περιέργως, ενώ νομίζεις ότι έχουμε διαφορετική γνώμη, λέμε τα ίδια πράγματα, με διαφορετικό ύφος, και έμφαση σε διαφορετικά μέρη.
epanechnikov, το να συλλογιστεί κανείς μια ερμηνεία είναι το μόνο που πρεσβεύουν και εύχονται αυτές οι αναρτήσεις. Σ' ευχαριστώ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελευταίε και epanechnikov, νομίζω ότι δεν είναι σπάνιο να υπάρχουν επιστήμονες που να είναι και θρησκευόμενοι, αλλά ενώ όλοι οι θρησκευόμενοι επιστήμονες, αν είναι πράγματι επιστήμονες, ψάχνουν κιόλας και ερευνούν αυτά που πιστεύουν, δεν ερευνούν όλοι οι θρησκευόμενοι. Πολλοί θρησκευόμενοι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να ερευνήσουν. Κι έτσι η θρησκεία για αυτούς παίζει έναν άλλο ρόλο, εξ' ίσου έγκυρο. Και για όσους χρειάζονται βοήθεια στην πτήση, υπάρχουν και οι αεροσυνοδοί.
Τελευταίε τώρα αναρωτιέμαι, μετά από το τελευταίο σου σχόλιο που λέει ότι το δόγμα δεν σηκώνει αμφισβήτηση. Όλη η θέση των τελευταίων αναρτήσεων είναι ότι η σωστή έρευνα μέσα από το δόγμα οδηγεί στην αυτο-αμφισβήτηση της αρχικλης εικόνας του δόγματος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια να είμαι πιο σαφής, λένε ότι το "Πίστευε και μη ερεύνα" είναι αντίθετο στο "ερευνάτε τας γραφάς". Και όμως, το ένα είναι συνέχεια του άλλου, και κεντρικό σε αυτές τις αναρτήσεις: Πίστευε στη δομή του δόγματος και μην ερευνάς να την αλλάξεις ή να βρεις άλλη, και, μέσα από αυτή τη δομή ερεύνα τας γραφάς του δόγματος και στο τέλος της έρευνας σε περιμένει μια ευχάριστη έκπληξη, και όχι, η έκπληξη δεν είναι παγωτό σοκολάτα με σιρόπι σοκολάτα και σαντιγύ! Είναι κάτι πολύ καλύτερο!
Αν έχεις ώρα διάβασε επίσης την απάντησή μου σε σχόλιο του ManBlogg στο "Τι Άθεος Είμαι" που άφησα στις 3:49:00 μ.μ. GMT+01:00, ή, ώρα Ελλάδος 4:49:00 μ.μ. GMT+02:00 σήμερα. Ιδίως το μέρος με την συζήτηση που το εξιστορώ.
teleytaios η άρνηση του δόγματος ισοδυναμεί με την μη αποδοχή του θρησκεύματος. Η αμφισβήτηση του όχι! Η αμφισβήτηση άλλωστε αποτελεί χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης που σε μεγάλο βαθμό έχει συμβάλλει και στην επιβίωση μας. Η αμφισβήτηση είναι το άλλο μισό της πίστης. Είναι εξαιρετικά λογικό και αναμενόμενο να αμσφισβητούμε τα πάντα γύρω μας. Διακρίσεις δεν υπάρχουν - δόγματα, φιλοσοφίες, σχέσεις, ανθρώπους κτλ.
ΑπάντησηΔιαγραφήEpanechnikov και teleytaios, συμφωνώ με το τελευταίο σχόλιο του Epanechnikov, που λέει βασικά αυτά που είπα και εγώ στην αμέσως παραπάνω απάντηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΛοιπόν τα διάβασα όλα,πολύ ωραίο κείμενο και συμφωνώ απολύτως.Δεν νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσω κάτι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα κάτι άλλο:το header (ξέρεις αυτό που λέει σύνδεση,παρακολούθηση και τέτοια) πώς το έβγαλες;;
Ευχαριστώ Ύπνε, και βλέπω το photoshop το δικό σου, αλλά δεν σκαμπάζω περί τίνος τα θέματα σπορ. Πάντως μπαινοβγαίνω και θα δείς το λινκ στο μπλογκ σου πάνω αριστερά με τα άλλα που διαβάζω. Καλή επιτυχία!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο Navbar για να βγει, πρέπει να γράψεις "display: none;" στο #navbar στο html του μπλογκ σου. Οδηγίες εδώ: http://www.geckoandfly.com/2062/how-to-hide-disable-or-remove-blogger-blogspot-navbar/
@thinks
ΑπάντησηΔιαγραφήΔημήτρη χαίρομαι που συμφωνούμε. ;)
Eντάξει thniks σε είδα ευχαριστώ που με στηρίζεις και έγινα και εγώ αναγνώστης σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα ήθελα να μου εξηγίσεις κάτι:πώς όταν οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν τους είπε ο ΘΕΟΣ:σας φτιάχνω καθ εικόνα και καθ ομοίωση μου.Εμείς τώρα οι πανέξυπνοι λέμε οτι παλιά είμασταν πίθυκοι.Είναι σαν να λέμε τον ΘΕΟ πίθυκο.Εγώ πάντος δεν ήμουν πίθηκος,ήμουν από πυλό.Απαίτό εξηγίσεις ;-)
Αγαπητέ μου Υπνε, το ενδιαφέρον είναι ότι μάλλον ο άνθρωπος έφτιαξε τον Θεό καθ' ομοίωση δική του, για αυτό μάλιστα και ο Θεός της Παλιάς Διαθήκης τσαντιζότανε τόσο εύκολα και τα έκανε Γης-μαδειάμ! Μπορεί οι πίθηκοι να μην μπορούν (ακόμα) να μιλήσουν, αλλά βάζω στοίχημα ότι ο δικός τους ο Θεός μοιάζει με πίθηκο! Από την άλλη μεριά, βλέποντας γύρω μας τα καμώματα του ανθρώπου, ίσως να ήταν μεγαλύτερη τιμή για τον θεό να έμοιαζε με κάποιο ζώο... Όσο για τον πυλό, έχεις απόλυτο, μα επιστημονικά απόλυτο δίκιο! Η ζωή ξεκίνησε και εξελίχθητε στη Γη από αντιδράσεις και ενώσεις αμινοξέων σε λιμνούλες λάσπης. Και εμείς και ο πυλός αποτελούμαστε από τις ίδιες πρώτες ύλες: Άτομα!
ΑπάντησηΔιαγραφήAς το θέσουμε έτσι...
ΑπάντησηΔιαγραφήΉ Και κάπως αλλιώς...
ΑπάντησηΔιαγραφήΎπνε, είμαι όλο αυτιά! Πως να το θέσουμε;
ΑπάντησηΔιαγραφή