CERN

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε το αποτέλεσμα ενός πειράματος που προτείνει ότι σωματίδια αποκαλούμενα Ουδετερόνια (nutrino) έκαναν το ταξίδι 730 χιλιομέτρων από τον επιταχυντή  του CERN της Ελβετίας στον δέκτη μέσα στο όρος Γραν Σάσο της Ιταλίας 60 νανοδευτερόλεπτα (nanoseconds) γρηγορότερα από τον χρόνο που χρειάζεται το φως να ταξιδέψει ίση απόσταση.

Τα ΜΜΕ έσπευσαν να ανακοινώσουν ότι αν το πείραμα αποδεδειχθεί έγκυρο, θα είναι η μεγαλύτερη ανακάλυψη των τελευταίων 50 ετών γιατί θα αντιτεθεί στην θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν η οποία με την γνωστή εξίσωση E=mc2 καθιερώνει την ταχύτητα του φωτός (c) σαν την ανώτερη επιτρεπτή ταχύτητα στο σύμπαν.

Και ο κόσμος έσπευσε να παπαγαλίσει τα ΜΜΕ.

Λίγοι έδωσαν σημασία στην λεπτομέρεια πως όταν τα αποτελέσματα του πειράματος ανακοινώθηκαν από τον Αντόνιο Ερεντιτάτο, επί κεφαλής της 160-μελούς ομάδας της Oscillation Project with Emulsion-tRacking Apparatus (OPERA), η οποία έκανε το πείραμα, δεν ανέφερε κατά την ομιλία του, η οποία διήρκεσε μια ώρα, ούτε τις πιθανές επιπτώσεις του πειράματος επί της θεωρίας της σχετικότητας, ούτε ανέφερε τον Αϊνστάιν, ούτε φρασεολόγησε ευθέως πως το αποτέλεσμα του πειράματος "αποδεικνύει την ύπαρξη ταχύτητας γρηγορότερης της ταχύτητας του φωτός". Απλά παρουσίασε, αντικειμενικά, το αποτέλεσμα, και πως η ομάδα έφτασε σε αυτό.

Γιατί είναι αυτή η λεπτομέρεια ενδιαφέρουσα; Διότι συνήθως επιστήμονες δεν αποφεύγουν να μπήξουν την σημαία τους στην κορφή των ανακαλύψεών τους.

Μπορεί βέβαια ο κύριος Ερεντιτάτο να είναι απλά σεμνός. Ίσως όμως να υπάρχει και κάποια άλλη εξήγηση που τα ΜΜΕ και οι παπαγάλοι δεν είδαν ακόμη.

Ονομάζουμε ταχύτητα του Φωτός την ταχύτητα με την οποία κινείται εκπεμπόμενη ενέργεια μέσα στο σύμπαν. Ο ορισμός  "Φως" αναφέρεται μόνο σε ένα μικρό τμήμα του φάσματος μήκους κυμάτων ενεργείας το οποίο μπορεί να το "δει" το ανθρώπινο μάτι -γι αυτό το λέμε "φως". Δεν είναι παρά ενέργεια, όπως, σε άλλες συχνότητες, τα διαφορετικά μήκη κύματος της ενέργειας χρησιμοποιούνται για σήματα ραδιοφώνου και τηλεόρασης, και άλλα μήκη κύματος είναι ραδιενέργεια Γαμα. Όλα όμως τα μήκη κύματος ταξιδεύουν με την ίδια ταχύτητα. Αυτήν που ονομάζουμε "ταχύτητα του φωτός", 299.792.458 μέτρα το δευτερόλεπτο.

Η πρώτη τηλεοπτική εκπομπή ήταν η έναρξη από τον Αδόλφο Χίτλερ των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου το 1936. Δηλαδή, ο Αδόλφος είναι ο πρεσβευτής μας στο σύμπαν, και έχει ανακοινώσει την ύπαρξή μας σε ακτίνα 70 ετών φωτός γύρω από τον πλανήτη μας. Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση την οποία διανύει η ενέργεια (το φως) κατά την διάρκεια μιας περιστροφής του πλανήτη μας γύρο από το άστρο του, τον ήλιο (ένας χρόνος).

Ταξιδεύει το φως (η ενέργεια) με την ίδια ταχύτητα παντού; Ναι (και όχι ακριβώς), λέει η θεωρία της σχετικότητας. Σε κάθε μέρος του σύμπαντος, ναι, κινείται με την ίδια ταχύτητα, σχετικά με την τοποθεσία στην οποία μετράμε την ταχύτητα. Αλλά διαφορετικές τοποθεσίες, ανάλογα με το βάρος της μάζας που βρίσκεται εκεί (ένας πλανήτης ή ένα τεράστιο άστρο φερ' ειπείν), κάνουν την ενέργεια να κινείται πιο σιγά ή πιο γρήγορα ΣΧΕΤΙΚΑ με άλλη τοποθεσία (γι αυτό λέγεται και θεωρία της ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ).

Το ενδιαφέρον είναι ότι σε κάθε μια τοποθεσία η μέτρηση της ταχύτητας θα αποδειχθεί ίδια με όλα τα άλλα μέρη, και κοιτώντας το ρολόι μας σε κάθε τοποθεσία θα αισθανθούμε τον χρόνο να περνά κανονικά. Άν υπήρχε όμως μια τηλεοπτική σύνδεση μεταξύ δύο διαφορετικών τοποθεσιών, ο παρατηρητής σε τοποθεσία κοντά σε ένα αντικείμενο τρομερά μεγάλης και βαριάς μάζας θα έβλεπε στην τηλεόρασή του τον παρατηρητή σε άλλη τοποθεσία να κινείται με γρήγορη κίνηση σαν βουβή ταινία του 1910, και εκείνος ο παρατηρητής θα έβλεπε τον άλλον να κινείται σε αργή κίνηση.

Επίσης, ξέρουμε ότι η πορεία του φωτός επηρεάζεται από μια μεγάλη και βαριά μάζα και διαγράφει μια ελάχιστη στροφή στην πορεία. Μπορούμε δηλαδή να δούμε ένα άστρο που βρίσκεται πίσω από άλλο μεγάλο άστρο γιατί το φως του πρώτου άστρου θα διαγράψει καμπύλη περνώντας διπλα από το μεγάλο και βαρύ άστρο -το οποίο και θα μας επιτρέψει να δούμε το πίσω άστρο σαν να είναι δεξιά ή αριστερά του μπροστινού του μεγάλου άστρου, αντι κρυμένο από πίσω όπως είναι στην πραγματικότητα.

Γιατί επηρεάζει η μάζα την ενέργεια με τους παραπάνω τρόπους; Διότι η ενέργεια, τα φωτόνια, έχουν ηλεκτρική φόρτιση, πόλους, και για αυτό δουλεύουν τα πολαριζέ γυαλιά ηλίου σας.

Το Ουδετερόνιο (nutrino) όμως, δεν έχει ηλεκτρική φόρτιση. Γι αυτό και λέγεται Ουδετερόνιο (nutrino). Άρα τίποτα δεν το επηρεάζει. Ούτε η μάζα της Γης στο ταξίδι του από το CERN στο Γραν Σάσο.

Ανθρωπομορφισμός είναι όταν μεταφράζουμε δεδομένα του σύμπαντος με όρους υποκειμενικούς στην ανθρώπινη κατανόηση. Γι αυτό λέμε "Ταχύτητα του φωτός" αντί "Ταχύτητα της ενέργειας". Ίσως, μια από τις σημαντικές προσφορές στην επιστήμη του αποτελέσματος της OPERA να είναι η αποανθρωπομορφοποίηση του λεξιλογίου της επιστήμης, και από εδώ και πέρα να λέμε η "ταχύτητα του ουδετερονίου" χωρίς να αλλάξει τίποτα από την ουσία της θεωρίας της σχετικότητας.

Δηλαδή, η ταχύτητα της ενέργειας (η ταχύτητα του φωτός), και η ταχύτητα του ουδετερονίου (nutrino) μπορούν να είναι ταυτόσημες, αλλά να παρουσιάζουν διαφορά στις μετρήσεις λόγω της ηλεκτρικής φόρτισης της ενέργειας.

Επίσης, η κατανόηση αυτή μπορεί να μας φέρει κοντύτερα στην ανακάλυψη του τι ακριβώς είναι ο χρόνος και πως λειτουργεί -μια που ξέρουμε ότι στην απόλυτη ταχύτητα (του φωτός ή της ενέργειας ή του ουδετερονίου) ο χρόνος από την "αρχή" μέχρι το "τέλος" του σύμπαντος είναι μηδέν -και όμως έχουμε την χρονική συνείδηση της ύπαρξης.


Εγώ τουλάχιστον, ψηφίζω αυτή την πιθανότητα σαν πλέον ουσιαστική, και ο Αϊνστάιν μου είπε στον ύπνο μου χθες βράδυ ότι συμφωνεί.

Πρόσθεση εικόνων για απάντηση σε σχόλια: