Σκέφτομαι καμιά φορά πόσο ευτυχισμένη είναι η ζωή, και ότι, χωρίς να το καταλάβω πως το έκανα, έχω ήδη ζήσει τουλάχιστον τέσσερεις διαφορετικές και πλήρεις ζωές… Η συνειδητοποίηση της ύπαρξης κρατάει μια στιγμούλα, και σ’ αυτήν την στιγμούλα μέσα στο άπειρο έγιναν «πραγματικότητα» τόσα όνειρα, και τόσα που δεν είχα καν ονειρευτεί. Έζησα ζωές και τις ζω τώρα ...σαν όνειρο.
Και, από εδώ, στο χωριό, στο βουνό, με την Μαργαρίτα, δέκα χρόνια τώρα, ζούμε μια αιωνιότητα μέσα σ’ αυτή την άπειρη στιγμή, μαζί, κοιτώντας μπροστά και πίσω, στην αίσθηση όλων όσων έγιναν, και όλα όσα είναι πιθανά…
Δεν ξέρω πως, κοιτώντας τα πάντα, δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα που να ήθελα το οποίο να μην έχει γίνει. Δεν ξέρω γιατί, αλλά υποθέτω ότι ίσως να έχει να κάνει κάτι με το γεγονός ότι ποτέ, από μικρό παιδάκι, δεν περίμενα τίποτα από κανέναν παρά μόνο από εμένα, δεν μου έφταιγε τίποτα ποτέ, απ’ ότι θυμάμαι, και δεν πίστευα ότι μου χρωστάει κανείς άνθρωπος, ή, η ζωή, οτιδήποτε.
Δεν ξέρω αν θα ζήσω λίγες ώρες ακόμα ή άλλα σαράντα χρόνια. Ίσως κάπου ανάμεσα. Αλλά ο χρόνος, αν πρόκειται για ώρες ή δεκαετίες, δεν έχει την παραμικρή σημασία –και γίνεται δυνατόν το να αισθάνεται κανείς έτσι, υποθέτω, όσο καθώς περνάει ο καιρός και κοιτάς πίσω, δεν αισθάνεσαι παρά ευτυχία για το τι βλέπεις στο παρελθόν, όσο δύσκολο ή εύκολο και να ήταν, όσο προβλέψιμο ή μυστηριώδες, ή αναπάντεχο...
Υποθέτω ότι ένα σημαντικό εργαλείο είναι η μόρφωση, όμως, όχι απλά η γνώση αλλά ο τρόπος με τον οποίο κατανοεί και ερμηνεύει κανείς το τι μαθαίνει…
Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς, κατά την γνώμη μου, για να επεξεργαστεί το πως κατανοεί το τι μαθαίνει, μου το έδωσε ο πατέρας μου ο οποίος από τότε που ήμουνα μικρό παιδί μου έλεγε ότι δεν την καταλαβαίνω, αλλά, μια μέρα θα μάθω την αξία του χρήματος, και πράγματι, αισθανόμενος μειονεκτικά που δεν φάνηκε ποτέ να πιστεύει ότι την έμαθα, μπόρεσα, λίγες εβδομάδες πριν «φύγει», να του πω στα 49 μου χρόνια, έντεκα χρόνια τώρα, «πατέρα, έμαθα πια την αξία του χρήματος. Η αξία του χρήματος είναι μηδέν».
Το Φθινόπωρο του 1967, εκδρομή στην 4η δημοτικού με τον αγαπημένο μου δάσκαλο. Είμαι κάτω αριστερά με τα χέρια στο πιγούνι. |