Απόσταξη

Edward Hopper, Automat, 1927
Des Moines Art Center collection, Iowa

Αν αναλύσουμε όλες τις θρησκείες και όλη την φιλοσοφία που έγραψε η ανθρωπότητα στον μικρό μας γαλάζιο πλανήτη, μπορούμε, πιστεύω, να διυλίσουμε το παν, να το αποστάξουμε σε μια φράση:

 -- Βρες τι σου δίνει βαθιά ευτυχία και μην βλάπτεις άλλους --

Ίσως να φαίνεται πολύ απλή αυτή η φράση αλλά οι δύο οδηγίες που συμπεριλαμβάνει είναι οι δύο περισσότερο δύσκολοι, αν όχι αδύνατο να επιτευχθούν στόχοι --επειδή πίσω τους κρύβεται το άπειρο. Να γνωρίσει κανείς ποιοι είναι για εκείνον ή εκείνη, αυτοί οι στόχοι, και να επιλέξει το πως να τους εφαρμόσει, πως να τους πραγματοποιήσει. Ποιος ή ποια είσαι και πως να συνυπάρχεις με άλλους χωρίς να τους βλάψεις με κανένα τρόπο.

Και είναι αυτό, από άλφα ή βήτα οδό, ευθέως ή εμμέσως, πρακτικά ή μεταφορικά, μέσω ποίησης ή λογοτεχνίας ή τέχνης ή συζήτησης, ή στοχασμού, το αποσταγμένο πόρισμα της ανθρώπινης διανόησης. Της ανθρώπινης έρευνας για το πως να αντιμετωπίσουμε το θαύμα και μυστήριο της ύπαρξης και την θέση μας σαν ομοούσιο μέρος της ανεξιχνίαστης και ακαταμέτρητης ύπαρξης.

Προσωπικές επιλογές, κύκλος, πιστεύω, κυβέρνηση, νόμοι...
Το Παν, που προσδιορίζει την ύπαρξη --δικαιώματα και υποχρεώσεις --προσωπική ανεξαρτησία και εξάρτηση.

Ένα ταξίδι με μόνο στόχο την απόσταξη της κατανόησης, σε ρήσεις που ξεπηδάν θετικές ή που ξεπηδάν αρνητικές, του τι σημαίνουν η Ιθάκες*, όπου Ιθάκες είναι όλες οι αφηγήσεις της άφιξης, του τέλους του ταξιδιού, αφηγήσεις της ανεξερεύνητης χώρας από την αγκαλιά της οποίας κανείς ταξιδιώτης δεν επιστρέφει --το αν ο θάνατος θα έρθει σαν δυνάστης ή σαν παλιός φίλος --η τελική αποτυχία, ή, η επιτυχία του έργου της Ζωής, που σιγά-σιγά πάνω στην σκηνή οδεύει ασταμάτητα προς το τέλος.

Δύο δρόμοι χωρίζονταν σε ένα δάσος και εγώ,
εγώ πήρα εκείνον που τον είχαν περπατήσει οι λιγότεροι.
Και αυτό έκανε όλη τη διαφορά.
Robert Frost, Ο Δρόμος που δεν πάρθηκε
Απόδοση στα Ελληνικά: Δημήτρης

Edward Hopper, Summer Evening, 1947
Private collection

Room in New York, 1932
Sheldon Museum of Art, Lincoln, Nebraska

Edward Hopper, Morning Sun, 1952

Columbus Museum of Art, Ohio

Edward Hopper, Eleven A.M., 1926

Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Washington, D.C.

Edward Hopper, Two Comedians, 1966

Private collection

Οι ηθοποιοί μας,

Όπως ήδη σας είπα, ήταν πνεύματα και

Λιώνουν στον αιθέρα, στον αέρα:

Και, όπως το χωρίς θεμέλια οικοδόμημα αυτού του οράματος,

Οι πύργοι στα σύννεφα, τα υπέροχα παλάτια,

Οι ιεροπρεπείς ναοί, η ίδια η μεγάλη σφαίρα,

Εσείς όλοι που την κληρονομείτε, όλα θα διαλυθούν

Και, σαν την επουσιώδη παρέλαση που σβήνει,

Δεν θα αφήσουν ίχνος πίσω τους. Είμαστε ύλη

Σαν αυτή που τα όνειρα χτίζει, και η ζωούλα μας

Κλείνει τον κύκλο με έναν ύπνο.

William Shakespeare, The Tempest
Απόδοση στα Ελληνικά: Δημήτρης

Το αύριο, και αύριο, και αύριο

Σέρνεται με αυτόν τον ασήμαντο ρυθμό από μέρα σε μέρα

Μέχρι την τελευταία συλλαβή του καταγεγραμμένου χρόνου·

Και, όλα τα χθες μας, έχουν φωτίσει ανόητους

Τον δρόμο προς τον χωμάτινο θάνατο. Σβήσε, σβήσε, μικρό κερί!

Η ζωή δεν είναι παρά μια σκιά που περπατά, ένας φτωχός ηθοποιός

Που εξυμνεί και αμφιβάλει την ώρα που θα περάσει στη σκηνή

Και μετά δεν ακούγεται πια. Είναι μια ιστορία

Την οποία αφηγείται ένας ιδιώτης, γεμάτη θόρυβο και οργή

Που σημαίνει ένα τίποτα.

William Shakespeare, Macbeth

Απόδοση στα Ελληνικά: Δημήτρης

Ιθάκη

Κ. Π. Καβάφης

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή

συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος.

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι

που με τί ευχαρίστηση, με τί χαρά

θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοϊδωμένους·

να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,

και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,

σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους,

και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·

σε πόλεις αιγυπτιακές πολλές να πας,

να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου να ’χεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.

Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·

και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι.

Χωρίς αυτήν δεν θα ’βγαινες στον δρόμο.

Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.

Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τί σημαίνουν.

~~~

*Σημ., Ο Καβάφης έγραψε «η Ιθάκες», όχι «οι Ιθάκες», συμβολισμός που ενισχύεται από την αντισυμβατική χρήση του πληθυντικού.

~~~