Ρίσκα

Στον εργασιακό χώρο είναι λάθος να κάνεις μια ερώτηση για την οποία να μην ξέρεις ήδη την απάντηση. Επίσης είναι λάθος να παίρνει κανείς οποιοδήποτε ρίσκο αν δεν είναι έτοιμος να τα χάσει όλα χωρίς να αισθανθεί την παραμικρή απώλεια. Η ζωή η ίδια, η ύπαρξη, είναι ένα ρίσκο. 

Ο κόσμος σ' αυτόν τον πλανήτη κάνει ερωτήσεις των οποίων τις απαντήσεις όχι μόνο δεν τις ξέρει ήδη, αλλά δεν θα μπορούσε να τις αποδεχτεί κι' αν ακόμα γινόντουσαν προσιτές. Και αναρωτιέται αν τα ρίσκα που διακυβεύονται πρόκειται να κερδηθούν, στο τέλος. Και ελπίζει. Αυτή είναι η συνταγή της αποτυχίας.

Ο πολιτισμός μας απέτυχε ήδη αλλά δεν θέλουμε να το αντιληφθούμε. Αποτύχαμε επειδή αναπόφευκτα ακολουθήσαμε την φύση μας, την επιβίωση του ισχυρότερου,  καθώς ονειρευόμασταν ότι ζούμε με κάποια διαβεβαίωση ασφάλειας. Όσο ο πολιτισμός μας έγινε περισσότερο οργανωμένος, τεχνολογικός και ανεπτυγμένος, τόσο πιστέψαμε ότι μας διέθετε ασφάλεια. Και δεχτήκαμε σαν γεγονός ότι η αυταπάτη της δομής στη οποία είχαμε επαναπαυτεί ήταν δικαιωματικά ισχύουσα πραγματικότητα. Δώσαμε στην απλή πραγματικότητα της επιβίωσης του ισχυρότερου μια ποιητική εικονογράφηση που την έκανε να φαίνεται σαν οτιδήποτε εκτός από αυτό που ήταν πραγματικά.

Εφηύραμε την ανταλλαγή αγαθών, και αυτό σύντομα οδήγησε στην εφεύρεση της έννοιας του χρήματος. Από την Μεσοποταμία μέχρι χθες, βασιλείς και δικτάτορες, ιδεολόγοι και πρόεδροι, οδήγησαν τις μάζες στο να συναγωνίζονται και να ανταγωνίζονται ποιος θα συλλέξει την υψηλότερη αξία σε περιουσία. "Χθες" όμως η συνολική αξία που είχε δημιουργηθεί κατακτήθηκε από λίγα έθνη και λιγότερες ελίτ οι οποίες αφού συνέλλεξαν ότι υπήρχε δεν μπόρεσαν να σταματήσουν. Ήταν η φύση τους να συνεχίσουν, κι' ας μην υπήρχε τίποτα πραγματικό να συλλέξουν.

Από πρόσφατα, εδώ και περίπου 15-20 χρόνια, οι ελίτ συνέχισαν να συλλέγουν αξία, περιουσία, θεωρητική --το έκαναν αυτό φουσκώνοντας το μπαλόνι της πίστωσης, υποσχόμενοι χρήματα τα οποία στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν. Και το μπαλόνι έσκασε, πρώτα στις ΗΠΑ το 2007-8 και μετά στην Ευρώπη, ένα-δύο χρόνια αργότερα. Στην Ευρώπη το ξεχαρβάλωμα άρχισε από τις ηθικά ασθενέστερες κοινωνίες, τις Μεσογειακές, που είχαν πιστέψει ότι ήταν οι συνέταιροι των βορειότερων αντί οι πελάτες τους.

Οι τράπεζες δεν είχαν άλλη επιλογή από το να κάνουν ότι έκαναν. Αν τις εξουδετερώσουμε, επιστρέφουμε στο μηδέν. Αν δεν τις εξουδετερώσουμε, μας μηδενίζουν.

Ξέρετε πόσο εύκολο είναι να εξουδετερώσουμε τις τράπεζες; Τα τελευταία δέκα χρόνια, στην Ελλάδα, οι τράπεζες έδωσαν δεκάδες χιλιάδες δάνεια τα οποία τα ονόμασαν "στεγαστικά". Εκείνοι όμως που τα πήραν, δεν τα πήραν ούτε για να χτίσουν στέγη ούτε για να την αγοράσουν. Πάνω από το 90% των δανειοληπτών τα πήραν σαν στεγαστικά αλλά τα χρησιμοποίησαν σαν καταναλωτικά. Και οι τράπεζες το γνώριζαν αυτό. Αμέσως, χωρίς δεύτερη κουβέντα, θα μπορούσαν να κριθούν παράνομες και οι τράπεζες και παράνομοι οι δανειολήπτες. Ναι, και οι δανειολήπτες. Είπαν ψέματα και οι μεν και οι δε ονομάζοντας τα δάνεια "στεγαστικά".

Γιατί δεν πάνε όλοι "μέσα"; Γιατί δεν λέγεται καν η απλή αυτή αλήθεια;

Ίσως επειδή όλα είναι ένα θέατρο. Ακόμα και η λαϊκή αγανάκτηση που ψάχνει δικαίωση είτε από την αριστερά είτε από τον φασισμό, ότι είναι πιο βολικό για τον καθένα. Ένα θέατρο που παίζεται γιατί δεν έχουμε την δύναμη να κατανοήσουμε τις απαντήσεις, και πιστεύουμε ότι οποιοδήποτε ρίσκο μπορεί, ίσως, να έχει και καλή έκβαση, στο τέλος. Όλα αυτά επειδή ο άνθρωπος ψάχνει την αποφυγή οποιασδήποτε απώλειας και έτσι χάνει την δύναμη που χρειάζεται για να πάρει πραγματικό ρίσκο. Έτσι, τουλάχιστον, μου φαίνεται.