Η γλώσσα είναι ωραίο πράμα και σπάνια αναλογιζόμαστε πόσα θα χάναμε στην ζωή αν δεν την είχαμε. Και συχνά αναρωτιέμαι γιατί αποκαλούμε επίσης "γλώσσα" την ομιλία με το λεξιλόγιο, γραμματική και συντακτικό όπως αναπτύχθηκαν σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Ίσως γιατί η "γλώσσα" ενός λαού "γλείφει" το πνεύμα και "γεύεται" τα νοήματα.
Και εδώ εισάγεται στο σκεπτικό η κουιζίν νουβέλ, η οποία είναι χάρμα οφθαλμών να βλέπεις το σερβίρισμα στο πιάτο αλλά σε αφήνει νηστικό. Είναι όμως πράμα υψηλό και ραφιναρισμένο. Μπορείς να χορτάσεις τον κόσμο με λίγα γυρόπιττα και πατάτες, ή να τους σερβίρεις νουβέλ κουιζίν -και όλοι νομίζουν ότι κάτι τρέχει στα γύφτικα και δεν τολμούν να πουν ότι τρεις μπουκιές σε ένα μαύρο λαμινέ πιάτο 45 εκατοστών τετράγωνο ακανόνιστο δεν χορταίνουν ούτε γλάρο.
Κάτι όπως με την "γλώσσα" η οποία χρησιμοποιείται και για εντυπωσιασμό της πλέμπας. Όπως, την στομφώδη μεγαλοποίηση μιας παράδοσης, και την απομάκρυνση αυτής σε ύψος από τον φτωχό λαό, την πετυχαίνεις σερβίροντάς την, ας πούμε, στα Λατινικά, ή στα Αρχαία Ελληνικά.
Τουλάχιστον οι εκκλησίες της δύσης άρχισαν να τα λένε στα Ιταλικά ή Αγγλικά ή Γαλλικά, κλπ... και τα Λατινικά χρησιμεύουν πια μόνο αν είσαι δημοσιογράφος και θέλεις να είσαι από τους πρώτους που θα καταλάβουν ότι ο Πάπας μόλις τώρα ανακοίνωσε την παραίτησή του.
Όχι το ίδιο με την Ελληνική εκκλησία. Εκεί τα λέμε τα πράματα όπως γράφτηκαν.
Πόσοι βέβαια θα έδιναν την ίδια σημασία στην κατάνυξη της λειτουργίας αν, αντί "Πρόσχωμεν!" ο παππάς φώναζε: "Λουφάχτε και δώστε βάση!", ή, αν, αντί "Τας θύρας! Τας θύρας!" ο παππάς φώναζε: "Κλείστε ρε τις πόρτες μη μας ακούσουν οι Ρωμαίοι και πλακώσουν μέσα!"
Η κορωνίδα, δε, του παραδείγματος, τα Αρχαία Ελληνικά. Τα οποία μοιάζουν αρκετά με τα Νέα Ελληνικά για να διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους οι αρχαιοβάμονες όταν κανείς την αποκαλεί "νεκρή γλώσσα", και, επίσης, δίνουν την δυνατότητα υποκειμενικής απόδοσης που περνιέται σαν "μετάφραση".
Η κληρονομιά είναι αυτό που αφήνουμε στους απογόνους μας, αφ' ενός επειδή τους αγαπάμε και θέλουμε να τους δώσουμε κάτι να τους βοηθήσουμε, και αφ' εταίρου επειδή ο φόβος του θανάτου μας κάνει να θέλουμε να ζήσουμε μέσω των πραγμάτων που θα αφήσουμε πίσω για να μιλάνε για μας οι απόγονοι όταν εμείς θα τραβάμε τις μαργαρίτες από τις ρίζες.
Άλλοι λαοί πιστεύουν ότι όσες περισσότερες πυραμίδες και λεφτά αφήσεις τόσο πιο πολύ θα σε θυμούνται, αν θυμούνται να πίνουνε την κληρονομιά στην υγειά του μακαρίτη. Άλλοι πάλι λαοί πιστεύουν ότι η μόνη αξία είναι σε αυτά που επιτυγχάνει ο κάθε άνθρωπος μόνος του και ότι η μόνη άξια κληρονομιά είναι η γνώση του πως μπορεί ένας άνθρωπος να επιτυγχάνει πράματα μόνος του.
Και αν τα γεγραμμένα στα Αρχαία Ελληνικά είναι άξια κληρονομιά που μπορεί να βοηθήσει τους μετέπειτα να σκεφτούν και να επιτύχουν, τότε, γεννιέται το καλό ερώτημα του τι αξία έχουν οι μετέπειτα από μόνοι τους αν το μόνο που έχουν την ικανότητα να κάνουνε είναι να κρύβουν τον μηδενισμό τους πίσω από αυτά που λέγανε οι πρόγονοι πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια (και ο Σεφέρης, ο Καζαντζάκης και ο Ελύτης είναι τοτέμ που όλοι ανεβοκατεβάζουν αλλά κανένας δεν υιοθετεί). Και, κατά πόσο τα γεγραμμένα είναι (πνευματική τουλάχιστον) ιδιοκτησία των μετέπειτα ή των αρχικών συγγραφέων.
Από την κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδας, η δύση έχτισε και μετά ανέπτυξε παραπέρα την κατά-δική της Αναγέννηση.
Η Ελλάδα έχτισε τον Πάγκαλο, τον τσίπρα και τον Αντώνη. Και τα πέντε εκατομμύρια στα τσιμεντένια κουτιά της Αθήνας. Και τις γριές, τις νέες και τους άντρες που τρέχουν μεσάνυχτα στο λιμάνι στα φέρρυ μπωτ με πινακίδες από χαρτόνι με μαρκαδόρο και φωνάζουν στους τουρίστες "ρούμς! κάμαρες!!! δωμάτεια!" Τα Ελβετικά στεγαστικά δάνεια και 360 δισεκατομμύρια χρέος.
Και, στο τέλος, τι έχει πιο μεγάλη αξία να αφήσω στο παιδί μου; τι θα θεωρηθεί κληρονομιά μεγαλύτερης αξίας; Να του αφήσω δέκα κιλά χρυσάφι 24 καρατιών, ή μια χούφτα σιτάρι να σπείρει; ή την γνώση του πως να βρει στάρι και να το σπείρει; Και με αυτή την λογική, τι αξία είχαν τα γεγραμμένα της Αρχαίας Ελλάδας, ποιός τα αξιοποίησε και σε ποιόν ως εκ τούτου ανήκουν; Και, είναι άραγε τα γεγραμμένα της Αρχαίας Ελλάδας τα μόνα που υπάρχουν σαν παγκόσμια κληρονομιά, ή μήπως υπάρχουν και άλλοι πολιτισμοί με περισσότερη αποδεδειγμένη αξία από όση τους αποδίδουν οι νεοέλληνες μέσα από τον κούφιο και οικειοποιημένο εθνικισμό τους;
Όπως κάθε κληρονομιά, η τωρινή αξία δεν μετριέται από το τι άξιζε όταν δόθηκε αλλά από το πως την διαχειρίζονται οι κληρονόμοι, τι περιμένουν από αυτήν και τι χτίζουν δικό τους πάνω της.
Και αν αυτή η αξία, την οποία δημιουργεί ο παραλήπτης της κληρονομιάς, καθορίζει και την άξια ιδιοκτησία της κληρονομιάς, τότε, ίσως η κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδας να ανήκει σήμερα στην δύση που την αξιοποίησε και την ανέπτυξε και όχι στο συνονθύλευμα που την οικειοποιείται...
Και εδώ εισάγεται στο σκεπτικό η κουιζίν νουβέλ, η οποία είναι χάρμα οφθαλμών να βλέπεις το σερβίρισμα στο πιάτο αλλά σε αφήνει νηστικό. Είναι όμως πράμα υψηλό και ραφιναρισμένο. Μπορείς να χορτάσεις τον κόσμο με λίγα γυρόπιττα και πατάτες, ή να τους σερβίρεις νουβέλ κουιζίν -και όλοι νομίζουν ότι κάτι τρέχει στα γύφτικα και δεν τολμούν να πουν ότι τρεις μπουκιές σε ένα μαύρο λαμινέ πιάτο 45 εκατοστών τετράγωνο ακανόνιστο δεν χορταίνουν ούτε γλάρο.
Κάτι όπως με την "γλώσσα" η οποία χρησιμοποιείται και για εντυπωσιασμό της πλέμπας. Όπως, την στομφώδη μεγαλοποίηση μιας παράδοσης, και την απομάκρυνση αυτής σε ύψος από τον φτωχό λαό, την πετυχαίνεις σερβίροντάς την, ας πούμε, στα Λατινικά, ή στα Αρχαία Ελληνικά.
Τουλάχιστον οι εκκλησίες της δύσης άρχισαν να τα λένε στα Ιταλικά ή Αγγλικά ή Γαλλικά, κλπ... και τα Λατινικά χρησιμεύουν πια μόνο αν είσαι δημοσιογράφος και θέλεις να είσαι από τους πρώτους που θα καταλάβουν ότι ο Πάπας μόλις τώρα ανακοίνωσε την παραίτησή του.
Όχι το ίδιο με την Ελληνική εκκλησία. Εκεί τα λέμε τα πράματα όπως γράφτηκαν.
Πόσοι βέβαια θα έδιναν την ίδια σημασία στην κατάνυξη της λειτουργίας αν, αντί "Πρόσχωμεν!" ο παππάς φώναζε: "Λουφάχτε και δώστε βάση!", ή, αν, αντί "Τας θύρας! Τας θύρας!" ο παππάς φώναζε: "Κλείστε ρε τις πόρτες μη μας ακούσουν οι Ρωμαίοι και πλακώσουν μέσα!"
Η κορωνίδα, δε, του παραδείγματος, τα Αρχαία Ελληνικά. Τα οποία μοιάζουν αρκετά με τα Νέα Ελληνικά για να διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους οι αρχαιοβάμονες όταν κανείς την αποκαλεί "νεκρή γλώσσα", και, επίσης, δίνουν την δυνατότητα υποκειμενικής απόδοσης που περνιέται σαν "μετάφραση".
Η κληρονομιά είναι αυτό που αφήνουμε στους απογόνους μας, αφ' ενός επειδή τους αγαπάμε και θέλουμε να τους δώσουμε κάτι να τους βοηθήσουμε, και αφ' εταίρου επειδή ο φόβος του θανάτου μας κάνει να θέλουμε να ζήσουμε μέσω των πραγμάτων που θα αφήσουμε πίσω για να μιλάνε για μας οι απόγονοι όταν εμείς θα τραβάμε τις μαργαρίτες από τις ρίζες.
Άλλοι λαοί πιστεύουν ότι όσες περισσότερες πυραμίδες και λεφτά αφήσεις τόσο πιο πολύ θα σε θυμούνται, αν θυμούνται να πίνουνε την κληρονομιά στην υγειά του μακαρίτη. Άλλοι πάλι λαοί πιστεύουν ότι η μόνη αξία είναι σε αυτά που επιτυγχάνει ο κάθε άνθρωπος μόνος του και ότι η μόνη άξια κληρονομιά είναι η γνώση του πως μπορεί ένας άνθρωπος να επιτυγχάνει πράματα μόνος του.
Και αν τα γεγραμμένα στα Αρχαία Ελληνικά είναι άξια κληρονομιά που μπορεί να βοηθήσει τους μετέπειτα να σκεφτούν και να επιτύχουν, τότε, γεννιέται το καλό ερώτημα του τι αξία έχουν οι μετέπειτα από μόνοι τους αν το μόνο που έχουν την ικανότητα να κάνουνε είναι να κρύβουν τον μηδενισμό τους πίσω από αυτά που λέγανε οι πρόγονοι πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια (και ο Σεφέρης, ο Καζαντζάκης και ο Ελύτης είναι τοτέμ που όλοι ανεβοκατεβάζουν αλλά κανένας δεν υιοθετεί). Και, κατά πόσο τα γεγραμμένα είναι (πνευματική τουλάχιστον) ιδιοκτησία των μετέπειτα ή των αρχικών συγγραφέων.
Από την κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδας, η δύση έχτισε και μετά ανέπτυξε παραπέρα την κατά-δική της Αναγέννηση.
Η Ελλάδα έχτισε τον Πάγκαλο, τον τσίπρα και τον Αντώνη. Και τα πέντε εκατομμύρια στα τσιμεντένια κουτιά της Αθήνας. Και τις γριές, τις νέες και τους άντρες που τρέχουν μεσάνυχτα στο λιμάνι στα φέρρυ μπωτ με πινακίδες από χαρτόνι με μαρκαδόρο και φωνάζουν στους τουρίστες "ρούμς! κάμαρες!!! δωμάτεια!" Τα Ελβετικά στεγαστικά δάνεια και 360 δισεκατομμύρια χρέος.
Και, στο τέλος, τι έχει πιο μεγάλη αξία να αφήσω στο παιδί μου; τι θα θεωρηθεί κληρονομιά μεγαλύτερης αξίας; Να του αφήσω δέκα κιλά χρυσάφι 24 καρατιών, ή μια χούφτα σιτάρι να σπείρει; ή την γνώση του πως να βρει στάρι και να το σπείρει; Και με αυτή την λογική, τι αξία είχαν τα γεγραμμένα της Αρχαίας Ελλάδας, ποιός τα αξιοποίησε και σε ποιόν ως εκ τούτου ανήκουν; Και, είναι άραγε τα γεγραμμένα της Αρχαίας Ελλάδας τα μόνα που υπάρχουν σαν παγκόσμια κληρονομιά, ή μήπως υπάρχουν και άλλοι πολιτισμοί με περισσότερη αποδεδειγμένη αξία από όση τους αποδίδουν οι νεοέλληνες μέσα από τον κούφιο και οικειοποιημένο εθνικισμό τους;
Όπως κάθε κληρονομιά, η τωρινή αξία δεν μετριέται από το τι άξιζε όταν δόθηκε αλλά από το πως την διαχειρίζονται οι κληρονόμοι, τι περιμένουν από αυτήν και τι χτίζουν δικό τους πάνω της.
Και αν αυτή η αξία, την οποία δημιουργεί ο παραλήπτης της κληρονομιάς, καθορίζει και την άξια ιδιοκτησία της κληρονομιάς, τότε, ίσως η κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδας να ανήκει σήμερα στην δύση που την αξιοποίησε και την ανέπτυξε και όχι στο συνονθύλευμα που την οικειοποιείται...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου