Ο πόλεμος ήταν, είναι και θα είναι το κατ' εξοχήν επίτευγμα της ράτσας των ανθρώπων, του homo sapiens, και κοιτώντας την ιστορία του είδους θα σκεφτόταν, οποιοσδήποτε πολιτισμός μας μελετούσε στα αρχεία της Γαλακτικής Εγκυκλοπαίδειας, ότι όλα μας τα επιτεύγματα του πνεύματος, της ειρήνης και της επιστήμης των ανθρώπων είναι παράγωγα, συνέπεια, ή έκφραση, της θεμελιωδώς βασικής φύσης μας του διχασμού και του αγώνα υπερίσχυσης, αντί της ενοποίησης και του αγώνα κοινής αναρρίχησης.
Ο πόλεμος πάντα είχε στον πυρήνα του κίνητρα και στόχους χρηματικά, μια που το χρήμα ήταν και η πρώτη εφεύρεση της ανθρώπινης κοινωνίας από τον καιρό της Μεσοποταμίας. Αλλά διεξαγόταν πάντα με στρατούς και όπλα. Για να μαζευτεί ο στρατός χρειαζόταν να δοθεί κάποιο εκάστοτε κίνητρο φαντασιακό, συνήθως θρησκευτικό ή "πατριωτικό". Και η επιστήμη επιστρατευόταν να δημιουργήσει όλο και πιο αποτελεσματικά και φονικά όπλα για να τα χρησιμοποιήσει ο στρατός.
Όμως η πρόοδος έφερε όπλα που αν ποτέ χρησιμοποιούνταν δεν θα υπήρχαν ούτε νικητές ούτε νικημένοι, ούτε καν άνθρωποι θα είχαν απομείνει μετά την χρήση τους, ή και μια πέτρα να στέκεται πάνω σε άλλη.
Και η πρόοδος έφερε την τελειοποίηση του χρηματικού συστήματος θεμελιωμένου σε μια παγκόσμια υποδομή αγοράς κινούμενη από την ζήτηση των ονείρων που πουλούσαν οι παραγωγοί στους δουλοπάροικους.
Ο τελευταίος πόλεμος του δυτικού κόσμου που έγινε με όπλα έγινε την δεκαετία του 1980, μεταξύ καπιταλισμού και κομουνισμού. Και ήταν ο πρώτος πόλεμος με όπλα, όπου τα όπλα δεν χρησιμοποιήθηκαν αλλά απλά αναφέρθηκαν σαν απειλή -και καθώς η ΕΣΣΔ ξόδευε χρήματα για να φτάσει την τεχνολογία του Πολέμου των Άστρων που απειλούσαν πως έχτιζαν οι ΗΠΑ του Ρέγκαν, χρεοκόπησε, και η δικτατορία του σοσιαλισμού έχασε τον πόλεμο.
Ο τελευταίος πόλεμος με όπλα βρήκε νικητή τον καπιταλισμό.
Το κλειδί της επιτυχούς διεξαγωγής των σημερινών πολέμων είναι το ότι οι μάζες, ο όχλος, δεν αντιλαμβάνονται πλέον τον πόλεμο ο οποίος διεξάγεται αναίμακτα, με όπλο την άγνοια του όχλου και σκοπό την οικονομική επιβίωση του ισχυρότερου. Είναι ο τέλειος πόλεμος, γιατί όποιος δεν πιστεύει απόλυτα στην ισχύ του χρήματος δεν μπορεί να τον κερδίσει. Η μόνη απόδραση είναι δυνατή για εκείνους που θα μπορούσαν πραγματικά, μα πραγματικά, να αποδώσουν στο χρήμα αξία μηδενική, αφοπλίζοντας έτσι τους ισχυρούς, αφήνοντας τους γυμνούς, γδυμένους από τα καινούργια ρούχα του βασιλιά. Οι λίγοι που θα το προσπαθήσουν αυτό όμως, θα μειώσουν τους αριθμούς τους ακόμα περισσότερο όταν η πλειοψηφία τους πιστέψει ότι η ζωή με χρηματική αξία μηδενική είναι μια αδύνατη ουτοπία.
Τα τελευταία 50 χρόνια είδαν την υπέρτατη τελειοποίηση των μεθόδων του πολέμου και την εξειδίκευση των δούλων από δουλοπάροικους σε καταναλωτικές μάζες θρεφόμενες από την φαντασιακή εικόνα του τι πιστεύουν ότι χρειάζονται και κινητοποιούμενοι από φαντάσματα του χτες τους όπως θρησκείες, φιλοσοφίες, και εκείνη η υπέρτατη των φαντασιώσεων: ο "πατριωτισμός".
Γιατί έβαλα τον "πατριωτισμό" σε εισαγωγικά; Επειδή δεν έχει απόλυτη τιμή. Τι ακριβώς αντιπροσωπεύει η λέξη αυτή; την πατρίδα; και τι είναι η πατρίδα; Εγώ γεννήθηκα στην Αθήνα. Είναι η Αθήνα πατρίδα μου, ή ένα συγκεκριμένο προάστιο; Είναι πατρίδα μου η Αττική, ή η Ελλάδα; Ποιά Ελλάδα; των συνόρων του 1828, του 1919; του 1923 ή του 1946; Είναι πατρίδα μου η Ευρώπη, ή η Γη; Μήπως η πατρίδα συνεπάγεται ανθρώπους που μιλάνε την ίδια γλώσσα με εμένα, ή που πιστεύουν στην ίδια θρησκεία με εμένα, η που πιστεύουν τις ίδιες φιλοσοφίες με εμένα, ή έχουν το ίδιο χρώμα δέρματος; Αυτοί όμως οι προσδιορισμοί δεν είναι πλέον γεωγραφικοί γιατί υπάρχουν τόσοι έξω από την Ελλάδα που είναι Έλληνες, ή που είναι ορθόδοξοι χωρίς να είναι Έλληνες, ή που μιλάνε Ελληνικά χωρίς να πιστεύουν σε θεό... Που είναι η πατρίδα, ποιά ακριβώς είναι, εκτός από μια αόριστη ιδέα; έχει να κάνει μήπως με κοινή ιστορία, η οποία περιπλέκει τα πράγματα ακόμη περισσότερο από την γεωγραφία, την γλώσσα και την πίστη;
.jpg)
Η πατρίδα είναι μια έννοια τόσο αόριστη και συνάμα τόσο ζωντανή και δυνατή μέσα στον καθένα, διαφορετική για τον καθένα, που το όποιο παράγωγο της έννοιας αυτής είναι καταδικασμένο να αναπαράγει εκείνο μια έννοια αφαιρετική αντί για προσθετική: μια έννοια που χτίζει τοίχους αντί για γέφυρες. Θα ανακαλύψετε, αν κλείσετε τα μάτια σας ότι όταν γδύσουμε την λέξη "πατριωτισμός" και την βγάλουμε από τα εισαγωγικά, το μόνο που θα μείνει θα είναι ο ρατσισμός. Ο φασισμός. Ο Ναζισμός. Η αμορφωσιά της φανατικής πίστης σε κάτι αόριστο, μέσα από την άγνοια της δισδιάστατης μόρφωσης, όπου αξίες αποστηθίστηκαν αλλά δεν έγιναν κατανοητές.
Το τελευταίο οχυρό για την υπεράσπιση του "πατριωτισμού" είναι η ιστορία της πατρίδας. Η ταυτότητα την οποία ψάχνουν στο παρελθόν εκείνοι που δεν έχουν ταυτότητα στο παρών.
Αλλά, σε αυτό το σημείο εισάγουμε ένα καινούργιο σκεπτικό:
"Τα τέκνα βγαίνουν από τα σωθικά των γονιών τους, και έτσι πρέπει να τα αγαπάμε, είτε είναι καλά, είτε όχι, όπως αγαπάμε την ψυχή που μας δίνει ζωή. Είναι το καθήκον των γονιών να τα οδηγήσουν από τα πρώτα τους χρόνια στα μονοπάτια της αρετής, ώστε όταν μεγαλώσουν να είναι το πλήρωμα των γηρατειών των γονιών και δόξα στην αιωνιότητά τους"
(Μιγκέλ ντε Θερβαντεθ Σααβέντρα: Οι Περιπέτειες του Δον Κιχώτη)
(Μιγκέλ ντε Θερβαντεθ Σααβέντρα: Οι Περιπέτειες του Δον Κιχώτη)
Τα παιδιά καθορίζουν την αξία των γονιών.
Δεν είναι οι γονείς εκείνοι οι οποίοι καθορίζουν την αξία των παιδιών τους: οι γονείς τα αναθρέφουν, τα μεγαλώνουν, αλλά, στο τέλος, είναι τα παιδιά τα οποία με το ποιοί και ποιές είναι αποδίδουν την αξία που αξίζει στους γονείς τους.
Έχω λοιπόν ένα έκτακτο δελτίο ειδήσεων για όσους ξημεροβραδιάζονται απαγγέλλοντας τα ονόματα και τα επιτεύγματα των αρχαίων τους προγόνων, παριστάνοντας τα παιδιά του κλασσικού Ελληνιστικού πολιτισμού:
Οι αρχαίοι πρόγονοι δεν μπορούν να σας ντύσουν με την αξία τους. Είστε εσείς εκείνοι οι οποίοι αποδίδετε στους προγόνους σας την οποιαδήποτε αξία έχετε εσείς σήμερα. Δεν καταλαβαίνετε, άραγε, εσείς όσοι φαντασιώνεστε την άμεση σχέση σας με την Αρχαία Ελλάδα, ότι απλά εκχωρείτε στους προγόνους, τους οποίους σφετερίζεστε, την δική σας σημερινή μηδενική αξία, και όχι το αντίθετο; Ότι αξία και να έχει σήμερα η κοινωνία σας, αυτή η αξία αποδίδεται στους προγόνους σας. Όχι το αντίθετο.
Γιατί, εσείς, σήμερα, είστε ο μόνος λόγος για τον οποίον εκείνοι υπήρξαν.
Και ο "πατριωτισμός"; τα πιστεύω που οδηγούν στην έξαρση του εγωκεντρισμού και της διαφοροποίησης από τους άλλους; Τι έννοια έχει ο "πατριωτισμός"; Την απονομή της αξίας των προγόνων σας σε εσάς, στην έλλειψη δική σας αξίας , ή μήπως την επιβολή των αξιών σας στους άλλους. Ή μήπως στο τέλος τα πράγματα είναι πολύ απλούστερα και ο "πατριωτισμός" είναι το ναρκωτικό που η αμορφωσιά ποτίζει τις στρατιές για τον πόλεμο που συνεχίζεται με μόνο πιθανό νικητή, πάντα, τον χρηματικά ισχυρότερο;
.
Ο πόλεμος πάντα συνεχίζεται. Οι στρατιές του πολέμου είναι εκείνοι που ψάχνουν την αξία τους σε άλλους, ή στους νεκρούς, οπουδήποτε παρά μέσα στους ίδιους. Τα όπλα του πολέμου είναι τα φαντασιακά, ονειρικά επιχειρήματα, και λειτουργούν μόνο με αμορφωσιά και πτώχευση του πνεύματος.
Έχω λοιπόν ένα έκτακτο δελτίο ειδήσεων για όσους ξημεροβραδιάζονται απαγγέλλοντας τα ονόματα και τα επιτεύγματα των αρχαίων τους προγόνων, παριστάνοντας τα παιδιά του κλασσικού Ελληνιστικού πολιτισμού:
Οι αρχαίοι πρόγονοι δεν μπορούν να σας ντύσουν με την αξία τους. Είστε εσείς εκείνοι οι οποίοι αποδίδετε στους προγόνους σας την οποιαδήποτε αξία έχετε εσείς σήμερα. Δεν καταλαβαίνετε, άραγε, εσείς όσοι φαντασιώνεστε την άμεση σχέση σας με την Αρχαία Ελλάδα, ότι απλά εκχωρείτε στους προγόνους, τους οποίους σφετερίζεστε, την δική σας σημερινή μηδενική αξία, και όχι το αντίθετο; Ότι αξία και να έχει σήμερα η κοινωνία σας, αυτή η αξία αποδίδεται στους προγόνους σας. Όχι το αντίθετο.
Γιατί, εσείς, σήμερα, είστε ο μόνος λόγος για τον οποίον εκείνοι υπήρξαν.
Και ο "πατριωτισμός"; τα πιστεύω που οδηγούν στην έξαρση του εγωκεντρισμού και της διαφοροποίησης από τους άλλους; Τι έννοια έχει ο "πατριωτισμός"; Την απονομή της αξίας των προγόνων σας σε εσάς, στην έλλειψη δική σας αξίας , ή μήπως την επιβολή των αξιών σας στους άλλους. Ή μήπως στο τέλος τα πράγματα είναι πολύ απλούστερα και ο "πατριωτισμός" είναι το ναρκωτικό που η αμορφωσιά ποτίζει τις στρατιές για τον πόλεμο που συνεχίζεται με μόνο πιθανό νικητή, πάντα, τον χρηματικά ισχυρότερο;
.
Ο πόλεμος πάντα συνεχίζεται. Οι στρατιές του πολέμου είναι εκείνοι που ψάχνουν την αξία τους σε άλλους, ή στους νεκρούς, οπουδήποτε παρά μέσα στους ίδιους. Τα όπλα του πολέμου είναι τα φαντασιακά, ονειρικά επιχειρήματα, και λειτουργούν μόνο με αμορφωσιά και πτώχευση του πνεύματος.
Έχω την αίσθηση ότι ο πόλεμος δεν γίνεται για τα χρήματα. Φαινομενικά ναι, αλλά αν σκεφτείς ότι ο πόλεμος διεξάγεται μεταξύ αντρών κι έχοντας υπόψη ότι ο άντρας έχει μια (γονιδιακή;) ροπή στον κίνδυνο, στο κυνήγι και στο παιχνίδι, νομίζω ότι οι πόλεμοι γίνονται ακριβώς για αυτούς τους λόγους. Για την απόλαυση του κινδύνου, για την επιβεβαίωση που προσδίδει η κατάκτηση, η υπεροχή, το λάφυρο κι αυτό το λάφυρο τις περισσότερες φορές είναι η ηδονή, η γυναίκα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο για αυτό που λέμε πατρίδα, έχω συλλάβει τον εαυτό μου να προσπαθεί να αγαπήσει την ίδια την επιθυμία να αγαπήσει αυτό που συνήθως ορίζουμε ως πατρίδα, η οποία όμως σε ότι με αφορά υπερβαίνει τα στενά γεωγραφικά όρια του τόπου στον οποίο ζω, πατρίδα μου, ας πούμε, μπορεί περισσότερο να νιώθω μια κοινότητα επιστημόνων, κάπου, οι οποίοι προσπαθεί να επινοήσει ένα φωτεινότερο αύριο, παρά τον διπλανό μου με τον οποίο μοιράζομαι μια κοινή γλώσσα, ένα κοινό τόπο διαμονής κι ένα κοινό παρελθόν.
Πολλοί αγωνίζονται για ένα ιδεώδες, για το δικό τους ιδεώδες, διεξάγουν "ιερούς" πολέμους για αυτό.
Τα ιδεώδη όμως οδηγούν στην πίστη.
Νομίζω ότι φοβάμαι την πίστη, φοβάμαι τους πιστούς.
Καλή εβδομάδα Δημήτρη
Αγαπητέ μου Τζων Μπόη καλή σου μέρα και καλή βδομάδα. Μου άρεσε πάρα πολύ η φράση "...φοβάμαι την πίστη, φοβάμαι τους πιστούς".
ΔιαγραφήΚι εγώ! Εννοώντας, υποθέτω, ότι η πίστη προϋποθέτει αδιαλλαξία και προσήλωση σε ιδέες μονολιθικές, αμετάβλητες, που δεν επιδέχονται συμπλήρωση ή εξέλιξη και θρέφονται από τον ανταγωνισμό και την διαφοροποίηση. Πάνω σε ακριβώς αυτό είχα γράψει την ανάρτηση "Φανατισμός" πριν καμιά δεκαριά μέρες.
Επίσης το αναφέρω προς το κλείσιμο του σημερινού κείμενου υπό το φως ότι πίστη μπορεί να είναι και ο σφετερισμός των "αρχαίων ημών προγόνων" ελλείψη σημερινής αξίας -και ότι αυτό στην πραγματικότητα αποδίδει την αξία των "παιδιών" στους "γονείς" και όχι το αντίθετο.
Ως προς τα κίνητρα του πολέμου, αναφέρεις δύο θέματα τα οποία εγώ δεν είχα αγγίξει στο κείμενο: το σεξουαλικό, και το ατομικό. Τα διαχωρίζω γιατί βλέπω σημαντικές λεπτομέρειες στο καθένα που πρέπει να αναφερθούν ξεχωριστά. Αφ' ενός το λάφυρο, που πολλές φορές είναι η γυναίκα, είτε επειδή θα θαυμάσει τον πολεμιστή άνδρα είτε επειδή θα γίνει σκλάβα του ως ανήκουσα στους ηττημένους. Το πρώτο εναπόκειται σε φαντασίωση, το δεύτερο σε τελικά οικονομική επιβολή. Όμως όσο και να πούμε ότι παραδοσιακά ο άνδρας μπορεί ίσως να στάθηκε βιολογικά ισχυρότερος από την γυναίκα, όσον αφορά μυς και κρέας, οι γυναίκες πάντα πήραν μέρος σε όλους τους πολέμους, από την δική τους πραγματικότητα. Αφ' εταίρου, το ατομικό κίνητρο είναι πολύ σημαντικό να εξερευνηθεί γιατί μιλά κατ' ευθείαν στο πως αντιλαμβάνεται την διαμάχη το κάθε άτομο που αποτελεί τον στρατό, είτε μιλάμε για προσωπική διαμάχη είτε για πόλεμο μεταξύ στρατιών που αριθμούν εκατοντάδες χιλιάδες άτομα.
Ο Κιούμπρικ στο πρώτο μέρος του 2001, Η Οδύσσεια του Διαστήματος, απέδωσε τον πόλεμο, την διαμάχη, ως μια ομάδα ανθρωποειδών που εκδιώκει μια άλλη ομάδα για να αποκτήσει την πηγή νερού στην οποία δροσίζονταν μέσα στην έρημο. Και το κατάφερε αυτό η ομάδα γιατί είχε ένα όπλο ισχυρότερο από τα όπλα της άλλης ομάδας: ένα κόκαλο λεοπάρδαλης που έμαθαν να χρησιμοποιούν σαν ρόπαλο. Και αφού ο αρχηγός της ομάδας με το ρόπαλο απόκτησε την πηγή του νερού για την ομάδα του, το βράδυ κοιμήθηκε περιστοιχισμένος από τα θηλυκά της ομάδας.
Όμως, τα κίνητρα που αναφέρεις λειτουργούν σε ατομικό επίπεδο. Για να οργανωθεί ο πόλεμος χρειάζονται οργανωτές, να οργανώσουν, να εξοπλίσουν, να κατευθύνουν στρατηγικά, και να πείσουν τον όχλο να πολεμήσει και να σκοτωθεί για την ιδέα ή το κίνητρο στο οποίο κάθε άτομο θα πιστέψει (νάτη πάλι η πίστη). Για να δούμε ότι τα κίνητρα του πολέμου είναι πάντα οικονομικά μπορούμε να κοιτάξουμε όλους τους πολέμους της ιστορίας (τα αίτια και τα αποτελέσματα, όχι απαραίτητα την αφορμή) -όπως και το ότι ενστικτωδώς ο μέσος αρσενικός homo sapiens νομίζει ότι πρέπει να έχει λεφτά για ρούχα, εστιατόρια, λουλούδια, αυτοκίνητο και καλό σπίτι για να "ρίξει" το αντικείμενο του σεξουαλικού του πόθου. Και θα βρει οποιονδήποτε τρόπο να τα αποκτήσει ώστε να εξοπλιστεί για το κυνήγι.
(Μια μικρή υποσημείωση-υστεροραφο... νομίζω ότι θα βρούμε απόλυτη ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα από τις δικές τους αφετηρίες σε μια σφαιρική αξιολόγηση, όσο και στα λεγόμενά μας για το σκοπό της "πολεμικής" συζήτησης να φαίνονται ως "λιγότερο ισχυρές" οι γυναίκες -μάλιστα θα μπορούσε να πει κανείς ότι με το να είναι το αντικείμενο της φαντασιακής-βιολογικής ορμής των αρσενικών έχουν περισσότερη δύναμη επί αυτών αντί για το αντίθετο -πραγματικότητα η οποία ωθεί τους αρσενικούς να επιμένουν να τοποθετούν σε δεύτερη μοίρα εκείνες που στην πραγματικότητα απλά αντισταθμίζουν το ισοζύγιο ισχύος...)
Ίσως να καταπιάνομαι με θέματα τα οποία δεν κατέχω, αλλά νομίζω ότι το ατομικό κίνητρο άνετα μπορεί να μετατραπεί σε συλλογικό, εφόσον υπάρχει η κατάλληλη καθοδήγηση ενός επιδέξιου μαέστρου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ατομικό κίνητρο του καθοδηγητή, το οποίο μπορεί να είναι η απόκτηση ισχύος, μπορεί εύκολα να ενδυθεί την λεοντή του πατριωτισμού, ή τέλος πάντων κάποιων άλλων "υψηλών" ιδανικών. Οι μάζες θα ακολουθήσουν υπνωτισμένες, η μαζική παράκρουση θα πάρει τη θέση της λογικής.
Όσο ανίδεος είναι κάποιος, όσο δεν είναι σε κατάσταση να διαχωρίσει το συλλογικό από το ατομικό κίνητρο, τόσο περισσότερο ελεγχόμενος γίνεται, ο πόλεμος δεν θέλει μόνο όπλα και μύες, αλλά κυρίως χρειάζεται μυαλά.
Το ρόπαλο της λεοπάρδαλης, που λες παραπάνω, μπορεί να είναι και η πίστη, το καύσιμό της να είναι ένα ιδεώδες.
Ακόμα κι αν μια γυναίκα είναι από πίσω και θεωρητικά να είναι εκείνη που κινεί τα νήματα, σκέψου ότι ο πόλεμος διεξάγεται από τον άντρα που θέλει να κερδίσει την εύνοια και ενδεχομένως και μια θέση στην κλίνη της.
Απόλυτα έτσι, το ατομικό κίνητρο μπορεί κάλλιστα να μετατραπεί σε συλλογικό -και με το ότι, όμως, 100 πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία, ή 100 αριστεροί πηγαίνουν στην διαδήλωση, ή 100 χρυσά αυγά ξυλοκοπούν ένα μετανάστη, όσο και το γενικό σύνθημα να είναι το ίδιο για κάθε ομάδα, το κάθε ένα από τα 100 άτομα το αντιλαμβάνεται το σύνθημα λίγο διαφορετικά από το άλλο άτομο σε προσωπικό, ατομικό επίπεδο. Μάλιστα είναι ακριβώς στην σύγκληση των ατομικών αντιλήψεων προς μία γενικοποιημένη συλλογική αντίληψη (συνήθως φαντασιακή) όπου ποντάρουν οι οργανωτές του όχλου και οι ορίζοντες τις αξίες μιας κοινωνίας. Με αυτό, δεν υπονοώ κάποια σκοτεινή συνομωσία αλλά το γεγονός ότι από οποιοδήποτε ατομικό κίνητρο (συμπεριλαμβανομένου του σεξουαλικού) και να πηγάζει, η οργάνωση οποιασδήποτε διαμάχης υπερίσχυσης έχει σαν αυτοσκοπό την απόκτηση της δύναμης που παρέχουν τα χρήματα, όπως το χρηματικό σύστημα εφευρέθηκε και ραφιναρίστηκε από τις ανθρώπινες κοινωνίες.
ΔιαγραφήΚαι ακριβώς για αυτό είναι απόλυτα σωστό, νομίζω, αυτό που λες ότι "Όσο ανίδεος είναι κάποιος, όσο δεν είναι σε κατάσταση να διαχωρίσει το συλλογικό από το ατομικό κίνητρο, τόσο περισσότερο ελεγχόμενος γίνεται". Πράγματι ο πόλεμος θέλει και μύες και μυαλά. Τους μυς του όχλου και τα μυαλά των οργανωτών. Γι αυτό και ο Τζων Λένον είχε πει "What if they gave a war and nobody came?" (παραφράζοντας την έκφραση "to give a party" στο "to give a war"). Και φυσικά σωστά αποδίδεις την έννοια του ρόπαλου.
Συμφωνώ ότι το ατομικό κίνητρο μπορεί να είναι και η εύνοια του αντικειμένου σεξουαλικού πόθου.
(υγ. συνεχώς αναφέρομαι στην συζήτηση σε "σεξουαλικό" κίνητρο, γιατί κάτι που έχει να κάνει με "έρωτα" πηγαίνει περισσότερο προς την ποίηση και κάτι που έχει να κάνει με "αγάπη" πηγαίνει περισσότερο προς ειρήνη -ενώ η βία, ο βιασμός, η υπερίσχυση, έχουν να κάνουν περισσότερο με βιολογικά ένστικτα -όπως νομίζω ότι υπονοείς)