Κεμάλ

Πώς εμπνεύστηκα τον Κεμάλ

(αφήγηση του Μάνου Χατζιδάκι)

Στη Νέα Υόρκη το χειμώνα του ΄68, συνάντησα ένα νέο παιδί είκοσι χρονών που το λέγανε Κεμάλ. Μου τον γνωρίσανε. Τί μεγάλο και φορτισμένο από μνήμες όνομα για ένα τόσο όμορφο και νεαρό αγόρι, σκέφθηκα. Είχε φύγει απ΄ τον τόπο του με πρόσχημα κάποιες πολιτικές του αντιθέσεις. Στην πραγματικότητα, φαντάζομαι, ήθελε να χαθεί μέσ΄ στην Αμερική. Του το είπα. Χαμογέλασε.

-Δέχεστε να σας ξεναγήσω;

Αρνήθηκε ευγενικά. Προτιμούσε μόνος.

Κι έτσι σαν γύρισα στο σπίτι μου τον έκανα τραγούδι, μουσική.

Ο Γκάτσος εκ των υστέρων, γράφοντας τους στίχους στα ελληνικά, τον έκανε Άραβα πρίγκιπα να προστατεύει τους αδυνάτους. Κάτι σαν μια ταινία του ΄Ερολ Φλυν του ΄35.

Η Πελοπόννησος (καταγωγή του Γκάτσου), από τη φύση της αδυνατεί να κατανοήσει την αμαρτωλή ιδιότητα των μουσουλμάνων Τούρκων, που μοιάζουν σαν ηλεκτρισμένα σύννεφα πάνω απ΄ τον Έβρο, ή σαν χαμένα και περήφανα σκυλιά.

Το μόνο που αφήσαμε ανέπαφο στα ελληνικά είναι εκείνο το «Καληνύχτα Κεμάλ». Είτε πρίγκιπας Άραψ είτε μωαμεθανός νεαρός της Νέας Υόρκης, του οφείλουμε μια «καληνύχτα» τέλος πάντων, για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε ήσυχα τη νύχτα. Χωρίς τύψεις, χωρίς άχρηστους πόθους κι επιθυμίες. Κατά πως πρέπει σ΄ Έλληνες, απέναντι σ΄ ένα νεαρό μωαμεθανό- όπως θα έλεγεν κι ο φίλος μας ο ποιητής ο Καβάφης.

Μ.Χ.

Ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις και ο στιχουργός Νίκος Γκάτσος

Κεμάλ
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις       

Ακούστε την ιστορία του Κεμάλ
ενός νεαρού πρίγκιπα, της ανατολής
απόγονου του Σεβάχ του θαλασσινού,
που νόμισε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
αλλά πικρές οι βουλές του Αλλάχ
και σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων.

Στης Ανατολής τα μέρη μια φορά και ένα καιρό
ήταν άδειο το κεμέρι, μουχλιασμένο το νερό
στη Μοσσούλη, τη Βασσόρα, στην παλιά τη χουρμαδιά
πικραμένα κλαίνε τώρα της ερήμου τα παιδιά.

Κι ένας νέος από σόι και γενιά βασιλική
αγροικάει το μοιρολόι και τραβάει κατά εκεί.
τον κοιτάν οι Βεδουίνοι με ματιά λυπητερή
κι όρκο στον Αλλάχ τους δίνει, πως θ’ αλλάξουν οι καιροί.

Σαν ακούσαν οι αρχόντοι του παιδιού την αφοβιά
ξεκινάν με λύκου δόντι και με λιονταριού προβιά
απ’ τον Τίγρη στον Ευφράτη, απ’ τη γη στον ουρανό
κυνηγάν τον αποστάτη να τον πιάσουν ζωντανό.

Πέφτουν πάνω του τα στίφη, σαν ακράτητα σκυλιά
και τον πάνε στο χαλίφη να του βάλει την θηλιά
μαύρο μέλι μαύρο γάλα ήπιε εκείνο το πρωί
πριν αφήσει στην κρεμάλα τη στερνή του την πνοή.

Με δύο γέρικες καμήλες μ’ ένα κόκκινο φαρί
στου παράδεισου τις πύλες ο προφήτης καρτερεί.
πάνε τώρα χέρι χέρι κι είναι γύρω συννεφιά
μα της Δαμασκού τ’ αστέρι τους κρατούσε συντροφιά.

Σ’ ένα μήνα σ’ ένα χρόνο βλέπουν μπρος τους τον Αλλάχ
που από τον ψηλό του θρόνο λέει στον άμυαλο Σεβάχ:
«νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί,
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»

Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ
Καληνύχτα...

Αλίκη Καγιαλόγλου, YouTube:

Πέρασε το 1968, τότε που γράφτηκε η μουσική του Κεμάλ, και μετά οι στοίχοι, πέρασε το 1993, τότε που ο Μάνος εξιστόρησε το πως γράφτηκε ο Κεμάλ, και έφτασε το 2013.

Έφτασε το 2013. Τι να κάνουμε, ήρθε κι αυτό για να μας θυμίσει και πάλι ότι αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ. Απλά που και που πέφτουνε οι μάσκες.

• Μια δασκάλα πέμπτης δημοτικού "δίδαξε στα παιδιά τον Κεμάλ του Χατζιδάκι" στο μάθημα της μουσικής.
• Γονείς ενός παιδιού "διαμαρτυρήθηκαν στην διευθύντρια κατηγορώντας την δασκάλα για Ισλαμική προπαγάνδα".
• Η διευθύντρια "μπήκε στην τάξη και μάζεψε από τα παιδιά τις φωτοτυπίες που είχε μοιράσει η δασκάλα".
• Μετά η διευθύντρια στο γραφείο της ανέλυσε στην δασκάλα "για ποιους λόγους στο δημοτικό μόνο μας μέλημα οφείλει να είναι να μαθαίνουμε στα παιδιά να αγαπούν την πατρίδα και να τονώνουμε το εθνικό τους φρόνημα".

Τι να αναλύσω από τα παραπάνω; Είναι πια εμφανές ότι το παιγνίδι έχει χαθεί. Αυτός ο τόπος κυλιέται στην αμορφωσιά, το μίσος και τον σκοταδισμό. Και γι' αυτό, πιστέψτε με, δεν φταίει η Τρόικα. Ούτε ο Κεμάλ.

Το παραπάνω περιστατικό το διάβασα εδώ, στου Zaphod, ο οποίος το είχε αναδημοσιεύσει από εδώ.

Στο μεταξύ, πληθαίνουν οι αναφορές:
Το Βήμα
Ελευθεροτυπία
Πρώτο Θέμα
NewsIT
Fimotro
κλπ...

Καληνύχτα σας.