Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022

Ηλικία

 


Την ημέρα που έγινα 60 χρονών, στις 30 Νοεμβρίου του 2018, 21 μήνες και 5 μέρες πριν σκοτωθεί ο γιός μου και η νύφη μου, με πήγε ο γιός μου για τα γενέθλιά μου στο ακρωτήριο Κανάβεραλ, στο Διαστημικό Κέντρο Κέννεντυ όπου για πρώτη φορά πλήρωσα μειωμένο εισιτήριο ων πλέον από την μέρα εκείνη μιας ηλικίας που δικαιούται έκπτωση. 

Στις 22 Ιανουαρίου 2022 δημοσίευσα την ανάρτηση «Χρόνος».
Σήμερα, 260 μέρες αργότερα, λέω να εκφράσω μια ανάλυση του τι είναι χρόνος,
ξανά,
αλλά από διαφορετική προσέγγιση.

Υπάρχουμε. Πως το ξέρουμε αυτό, ότι υπάρχουμε; Το αναγνωρίζουμε επειδή βλέπουμε κάτι που συνέβη γύρω μας σε αυτό που κατανοούμε ως «παρελθόν», είτε πριν ένα δευτερόλεπτο είτε πολλά χρόνια, συνειδητοποιούμε τον εαυτό μας να το παρατηρεί και να το αναλύει τοποθετώντας τον εαυτό σαν μέρος του συνόλου και έτσι προσδιορίζουμε την ύπαρξή μας, σαν μια οντότητα που υπήρχε στο παρελθόν, υπάρχει αυτή τη στιγμή, άρα θα υπάρχει και στο μέλλον. Ο χρόνος, παρελθόν, παρόν και μέλλον σε γραμμική έκφραση μιας κατευθύνσεως, προς τα μπροστά, είναι απαραίτητος για την συνειδητοποίηση, ή την υπόθεση, της ύπαρξης.

Πέρασαν ήδη περίπου 30 δευτερόλεπτα από τότε που ξεκινήσατε να διαβάζετε αυτή την ανάρτηση… Μέχρι αύριο τέτοια ώρα θα έχουν περάσει 86.400 δευτερόλεπτα. Μέχρι του χρόνου, αυτή την ημέρα και ώρα θα έχουν περάσει 31.536.000 δευτερόλεπτα. Όλη μας η ζωή, αν ζήσουμε, ας πούμε 85 χρόνια, θα έχει συμπληρωθεί σε 2.680.560.000 δευτερόλεπτα. Δυόμιση δισεκατομμύρια δευτερόλεπτα. Αυτό είναι πολύ μακρύς χρόνος. Κάπου 31.000 ημέρες και νύχτες. Χρειαζόμαστε ένα δευτερόλεπτο για να πούμε τις λέξεις: «Ένας Ελέφαντας». Φανταστείτε να πρέπει να μετρήσετε, έναν-έναν, δυόμιση δισεκατομμύρια ελέφαντες: τόσο είναι το μήκος της ζωής, αν γίνουμε 85 χρονών.

Και λέμε ότι το σύμπαν γεννήθηκε πριν δέκα τρία δισεκατομμύρια, οκτακόσια εκατομμύρια χρόνια. Χωράνε περίπου 163 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, η μία μετά την άλλη, στην ηλικία του σύμπαντος. Τόσο πολύς χρόνος που ονομάζουμε το σύμπαν πανάρχαιο και δεν μπορούμε καν να συλλογιστούμε πόσος χρόνος είναι, αισθητά, τα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια.

Βέβαια, αυτή είναι μια πολύ αυθαίρετη και ανθρωπομορφική μονάδα μέτρησης. Αυτό που λέμε στην πραγματικότητα είναι ότι η ηλικία του σύμπαντος ισούται με τον χρόνο που χρειάζεται ο τρίτος πλανήτης ενός συγκεκριμένου άστρου για να κάνει 13.800.000.000 περιστροφές γύρω από το άστρο του, όπου το άστρο αυτό και το πλανητικό του σύστημα γεννήθηκαν πριν 4.600.000.000 χρόνια, μόνο, το εν-τρίτο της ηλικίας που αποδίδουμε στο σύμπαν.

Για μας βέβαια, 85 χρόνια είναι μια πολύ ατελείωτη, μακρά ύπαρξη. Τι είναι, μέσα σε 85 χρόνια, ας πούμε πέντε μέρες; Αν μπούμε σε ένα υπερωκεάνιο στο Σάουθάμπτον θα φτάσουμε στην Νέα Υόρκη σε πέντε μέρες. Όμως αν μαζί μας, στο Σάουθάμπτον, επιβιβαστεί και μια μύγα (συγκεκριμένα μια mayfly, που ζει 24 ώρες), στην Νέα Υόρκη θα φτάσουν τα δισέγγονά της, πέντε ημέρες αργότερα.

Ας πάρουμε τον πλανήτη Δία ο οποίος χρειάζεται 12 γήινα χρόνια για να κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από το αστέρι μας, τον ήλιο. Τότε, αν μετρήσουμε την ηλικία του σύμπαντος σε περιστροφές γύρω από τον ήλιο όχι της Γης αλλά του Δία, τότε η ηλικία του σύμπαντος σε έτη Δία είναι 1,1 δισεκατομμύρια χρόνια, όχι 13,8. Αν μετρήσουμε την ηλικία του σύμπαντος σε έτη (χρόνια) περιστροφής (γύρω από τον ήλιο) του πλανήτη Ποσειδών, 165 γήινα χρόνια, τότε, από την οπτική του Ποσειδώνα, το σύμπαν έχει ηλικία 83,6 εκατομμύρια χρόνια. Και… αν μετρήσουμε χρησιμοποιώντας τον χρόνο που χρειάζεται ο γαλαξίας μας για να κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον εαυτό του, 225-250 εκατομμύρια γήινα χρόνια, τότε το σύμπαν είναι περίπου εξήντα γαλακτικών ετών.

Αν και ο αριθμός της ηλικίας του σύμπαντος αλλάζει δραματικά ανάλογα με το τι χρησιμοποιούμε ως μονάδα μέτρησης, αυτό που για μας δεν αλλάζει είναι το πόσο μακρινή την αισθανόμαστε εμείς την ηλικία του σύμπαντος, ότι αριθμό και να χρησιμοποιήσουμε. Εκατόν-εξήντα-τρία εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές. Αν όμως αντί για την ανθρωπομορφική αίσθηση του χρόνου χρησιμοποιήσουμε μια άλλη αίσθηση, τι θα γίνει; Άραγε, μήπως η μύγα που επιβιβάστηκε στο υπερωκεάνιο στο Σάουθάμπτον μαζί μας, αισθάνεται τις 24 ώρες της ζωής της όπως εμείς αισθανόμαστε τα 85 χρόνια της δικής μας; Μήπως πρόκειται να μου πείτε ότι η μύγα δεν αισθάνεται χρόνο με τον δικό της τρόπο; Που το ξέρετε;

Για να δούμε την παραπάνω υπόθεση από μια άλλη οπτική, ας φανταστούμε ότι η ζωή μας των 85 ετών είναι μια κινηματογραφική ταινία που παίρνει 85 χρόνια να προβληθεί στον κινηματογράφο από αρχής μέχρι τέλους. Τώρα, αυτή την ταινία, της ζωής μας, ας την προβάλουμε σε πάρα πολύ γρήγορη κίνηση έτσι ώστε να κάνει μόνο μια ώρα, αντί 85 χρόνια, για να προβληθεί. Τότε, παρακολουθώντας στο σινεμά την ταινία της ζωής μας σε μια ώρα αντί για 85 χρόνια, θα δούμε τον εαυτό μας να ενηλικιώνεται 18 ετών σε 12,5 λεπτά προβολής και στην οθόνη θα έχουμε γίνει 40 χρονών σε συνολικά 28,2 λεπτά προβολής.

Ίσως με την αίσθηση της ανθρώπινης ύπαρξης και τις περιστροφές της Γης γύρω από τον ήλιο, η ηλικία του σύμπαντος 13,8 δισεκατομμυρίων ετών να είναι πολύς, μα πάρα πολύς χρόνος. Όμως και οι περιστροφές του πλανήτη και η δική μας αίσθηση του περάσματος του χρόνου είναι τόσο ειδικευμένα σε ανθρωπομορφική έκφραση που καθιστούν την μονάδα και αίσθηση μέτρησης να είναι εντελώς άνευ νοήματος ή αντικειμενικής υφής όσον αφορά το σύμπαν από την πραγματικότητα όχι την δική μας αλλά του σύμπαντος. Η απόδοση της ηλικίας του σύμπαντος όπως την εννοούμε εμείς είναι εντελώς χωρίς το παραμικρό πραγματικό νόημα.

Μπορούμε την ταινία της ύπαρξης του σύμπαντος να την προβάλουμε σε γρήγορη κίνηση, σε μια ώρα. Σε ένα δευτερόλεπτο. Σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου από το μεγάλο μπαμ ως σήμερα. Τίποτα στην αντικειμενική ύπαρξη του σύμπαντος, τίποτα στην Φυσική και τους νόμους της, δεν λέει ότι η ροή του χρόνου στο σύμπαν πρέπει να ακολουθεί την αίσθηση του χρόνου όπως την αισθάνεται ένα συγκεκριμένο είδος ζωής, από τα έξι εκατομμύρια ήδη ζωής στον τρίτο πλανήτη ενός από τα 100 δισεκατομμύρια αστέρια σε έναν από τρισεκατομμύρια γαλαξίες στο σύμπαν. Η οποιαδήποτε αίσθηση του χρόνου, ή μονάδα μέτρησης του μήκους του χρόνου, είναι άνευ ουσίας και νοήματος από το κοσμικό σημείο παρατήρησης.

Ξεκινώντας τώρα από την πολύ πραγματική υπόθεση ότι, είτε πούμε ότι το σύμπαν έχει ηλικία τρισεκατομμύρια χρόνια, είτε πούμε ότι έχει ηλικία ένα δευτερόλεπτο, άσχετα με το πόσο γρήγορα προβάλουμε την ταινία της ύπαρξής του, είναι άραγε δυνατόν να πούμε, θεωρητικά ότι η ηλικία του σύμπαντος είναι όχι ένα κλάσμα του δευτερολέπτου αλλά μηδέν δευτερόλεπτα; Ότι δηλαδή από την γέννηση μέχρι το τέλος του σύμπαντος πέρασαν μηδέν δευτερόλεπτα γραμμικού χρόνου; Ναι, και βέβαια θα είναι σωστό να το πούμε αυτό, αν εξετάσουμε το πέρασμα του χρόνου από την οπτική κυμάτων ενεργείας. Επειδή, στην τιμή της μετάδοσης κυμάτων ενεργείας, ο γραμμικός χρόνος σταματά εντελώς και η μάζα αποκτά τιμή άπειρη.

Προσοχή: δεν λέμε ότι στην τιμή της μετάδοσης κυμάτων ενεργείας ο χρόνος παύει να υπάρχει: λέμε ότι παύει να είναι γραμμικός με παρελθόν, παρόν και μέλλον. Από Χώρο συν Γραμμικό χρόνο, στην τιμή μετάδοσης κυμάτων ενεργείας η πραγματικότητα γίνεται Χωροχρόνος. Τι είναι η τιμή μετάδοσης ενέργειας; Είναι αυτό που αποκαλούμε ταχύτητα του φωτός, μόνο που στην κοσμική πραγματικότητα αυτό που λέμε φως δεν είναι φως και αυτό που λέμε ταχύτητα δεν είναι ταχύτητα.

Το φάσμα των κυμάτων ενέργειας από τα πολύ μακρά μήκη κυμάτων στα πολύ μικρά μήκη κυμάτων συμπεριλαμβάνει μια περιοχή μήκους κυμάτων που ερεθίζει ένα βιολογικό όργανο το οποίο λέγεται αμφιβληστροειδής χιτώνας του ανθρώπινου ματιού και το ερέθισμα αυτό δίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο την εντύπωση λάμψης, και την αίσθηση αυτή την λέμε φως. Για να υπάρχει ταχύτητα πρέπει να υπάρχει ένα σταθερό σημείο, μια μετρήσιμη απόσταση τριών διαστάσεων και ένα κινούμενο αντικείμενο, για να μετρήσουμε την ταχύτητά του. Όμως στο σύμπαν δεν υπάρχει σταθερό σημείο και δεν υπάρχει χώρος τριών διαστάσεων συν ξεχωριστό γραμμικό χρόνο, αλλά χωροχρόνος, άρα η ταχύτητα είναι χωρίς νόημα. Αυτό που λέμε «ταχύτητα του φωτός» είναι άλλη μια ανθρωπομορφική αυταπάτη.

Ακόμα και το να αναφέρουμε την τιμή μετάδοσης (κυμάτων) ενέργειας είναι κατά κάποιον τρόπο παραπλανητικό επειδή για να υπάρχει αυτή η τιμή πρέπει να υπάρχει χρόνος σε γραμμική υφή, που δεν υπάρχει στον χωροχρόνο. Τότε, τι υπάρχει; Υπάρχει ενέργεια σε χωροχρόνο, όπου το παν που συνέβη και θα συμβεί στο σύμπαν υπάρχει συμπιεσμένο σε ούτε καν μια στιγμή χρόνου, εφ’ όσον και μια στιγμή χρειάζεται γραμμικό χρόνο για να υπάρξει. Όμως την «στιγμή» που το σωματίδιο Χιγκς Μποσον μετατρέψει ενέργεια σε μετρήσιμη, αντί άπειρη, μάζα, τότε, σε σχέση με την ύπαρξη της μάζας ο χρόνος διαχωρίζεται από τον χώρο και γίνεται γραμμικός. Με αυτή την έννοια, μεταξύ της ενέργειας (χωροχρόνου) και της μάζας (χώρος + γραμμικός χρόνος), ο χωροχρόνος και ο χώρος συν γραμμικό χρόνο κυριολεκτικά συνυπάρχουν. 

Και που βρίσκονται, που συνυπάρχουν άραγε ο χωροχρόνος και ο χώρος συν γραμμικό χρόνο; Κατά την απαίδευτη γνώμη μου ο χωροχρόνος υπάρχει στο μέρος του σύμπαντος το οποίο εξετάζουμε με την επιστήμη του Quantum Mechanics, και ο χώρος συν γραμμικό χρόνο υπάρχει στο μέρος του σύμπαντος το οποίο εξετάζουμε με την επιστήμη της Θεωρίας της Σχετικότητας. Γι’ αυτό και δεν έχουμε μπορέσει ακόμα να διατυπώσουμε μια Θεωρία που να αντιμετωπίζει Σχετικότητα και Κουάντουμ ως μια ενότητα (συμπεριλαμβανομένης της ανικανότητάς μας να κατανοήσουμε το παρατηρηθέν φαινόμενο της Quantum Entanglement) –αν και ο κόσμος Κουάντουμ δεν είναι παρά τα θεμέλια και πρώτες ύλες του κόσμου της Σχετικότητας.

Αν λοιπόν, στην τιμή της ενέργειας όλη η γένεση, εξέλιξη και τέλος του σύμπαντος υπάρχει σε χρόνο μηδέν, τότε, εκατέρωθεν του χρόνου μηδέν, το Χιγκς Μπόσον δημιουργεί μάζα, και γραμμικό χρόνο. Αν πιάσατε την σημασία αυτή, τότε θα πείτε ότι το σύμπαν εξαϋλώνεται και ξαναγεννιέται επ’ άπειρον σαν κότα και αυγό. Και θα έχετε δίκιο εκτός της συμπληρωματικής υπόθεσης ότι το αναγεννώμενο σύμπαν δεν είναι συνεχές με ένα σύμπαν να ακολουθεί το άλλο, αλλά ένα και το ίδιο σύμπαν επαναλαμβάνοντας τον εαυτό του σε μηδέν χρόνο.

Βέβαια, αν προσπαθήσει ο απαίδευτος νους να κατανοήσει τα παραπάνω, μπορεί εύκολα να καταλήξει στην υπόθεση ότι δεν υπάρχει τίποτα και ότι η ύπαρξη είναι μια αυταπάτη. Αλλά… αν συνειδητοποιούμε ότι η ύπαρξη πιθανώς να είναι αυταπάτη τότε, αυταπόδεικτα υπάρχουμε για να συνειδητοποιήσουμε την ανυπαρξία, και αυτό δημιουργεί ένα παράδοξο. Το παράδοξο που επιμένει, ενώ προσπαθούμε, να μην έχουμε καταλάβει ακόμα σχεδόν τίποτα, ιδίως το πως από μάζα σε γραμμικό χρόνο η ενέργεια μπορεί να μεταπηδήσει στον χωροχρόνο, όπου δεν υπάρχει γραμμικός χρόνος και όπου τα πάντα υπάρχουν πέρα από τον χρόνο ή την ανθρώπινη κατανόηση της ύπαρξης –παρά, βλέπουμε μόνο αντανακλάσεις μιας υποκειμενικής πραγματικότητας σε ένα παραμορφωτικό καθρέπτη, παραμορφομένη από την εγωκεντρική ανεπάρκεια του να υποθέσουμε το από εμάς ακατανόητο.



Αυτό που απομένει, μετά από την υπόθεση ότι στον χωροχρόνο συνυπάρχουν τα παντα όσα συνέβησαν και θα συμβούν από την αρχή ως το τέλος του σύμπαντος, είναι να συλλογιστούμε αν αυτό το σύνολο αποτελείται μόνο από τα ακριβή γεγονότα που συνέβησαν και θα συμβούν στο σύμπαν όπως τα βλέπουμε εμείς, ή μήπως είναι το σύνολο των άπειρων πιθανοτήτων του τι θα μπορούσε να είχε συμβεί και να συμβεί. Και οι δύο εκδοχές φαίνονται εξ’ ίσου λογικές, με την διαφορά ότι με την πρώτη υπόθεση εδραιώνουμε την μια και μοναδική συνοχή γεγονότων ενώ με την δεύτερη δεχόμαστε το άπειρο, ακόμα και σε πιθανότητες, όπου τις παρατηρήσεις αυτές τις κάνουμε από μια τυχαία ανάμεσα σε άπειρες πιθανότητες συνοχής συμβάντων.

Δηλαδή, αν στον χωροχρόνο συνυπάρχει μόνο το τι γνωρίζουμε ότι συνέβη, τότε στον χωροχρόνο υπάρχει το παν που συνέβη ή θα συμβεί από την αρχή ως το τέλος του σύμπαντος αλλά μόνο τα γεγονότα που γνωρίζουμε και η ακολουθία τους που πρόκειται να συμβεί.

Αν όμως στον χωροχρόνο συνυπάρχουν όλες οι πιθανότητες απείρων πιθανών αφηγήσεων, τότε συνυπάρχουν οι πιθανότητες όπως παραδείγματος χάριν του να κέρδισαν οι Πέρσες την μάχη της Σαλαμίνας, να είναι τώρα η Ευρώπη Περσική και να μην περάσαμε σκοτεινούς αιώνες αλλά να είμαστε τώρα 1.000 χρόνια μπροστά σε επιστημονική και πολιτιστική εξέλιξη, άλλες άπειρες πιθανότητες του να μην γεννήθηκα ποτέ ή πιθανές αφηγήσεις όπου να έχω αδέλφια. Ή, να μην πάσχω από διαβήτη.

Ενώ πράγματι και οι δύο υποθέσεις (του συγκεκριμένου και των άπειρων πιθανοτήτων) είναι λογικές, κάτι μου λέει ότι είναι πιο αρμόζον για το σύμπαν ο χωροχρόνος να συμπεριλαμβάνει άπειρες πιθανές αφηγήσεις.

Πέρα όμως από το αν τα γεγονότα είναι συγκεκριμένα ή συνυπάρχουν σε άπειρες εκδοχές, υπάρχει και η ερώτηση του αν ο χώρος του σύμπαντος έχει τέλος ή αν ο χώρος του σύμπαντος είναι άπειρος (βεβαίως, αν το σύμπαν έχει τέλος τότε μέσα σε τι χώρο βρίσκεται και, είναι άραγε εκείνος ο χώρος άπειρος με άπειρα ξεχωριστά σύμπαντα;).

Άπειρες πιθανότητες γεγονότων και αφηγήσεων σε ένα άπειρο σύμπαν κάνει το ανθρώπινο μυαλό να θέλει να σταματήσει και να ρωτήσει «μα... Γιατί;» Όμως… το «Γιατί;» ζητά λογική εξήγηση σε πλαίσιο γραμμικού χρόνου, ο οποίος μας οδηγεί στην αρχή αυτής της ανάρτησης για να διαβάσουμε την εξήγηση του ότι γραμμικός χρόνος, στην πραγματικότητα χοροχρόνου του σύμπαντος δεν ...υπάρχει.


~~~




6 σχόλια:

  1. Καλησπέρα Δημήτρη, στα όμορφα φθινοπωρινά βουνά σας,
    για άλλη μια φορά τόσο αξιόλογα και ενδιαφέροντα όσα γράφεις και σηκώνουν ατελείωτες φιλοσοφικές κι επιστημονικές συζητήσεις,εγώ θέλω να σταθώ όμως στις υπέροχες φωτογραφίες της ανάρτησης, μ' αυτά τα χαμόγελα που κανένας χρόνος δεν μπορεί να αμβισβητήσει, κι αν πρόσεξες στην πρώτη φωτογραφία εσύ και η Μαργαρίτα είστε πολύ σοβαροί, ενώ ήσασταν κάπου πολύ μοναδικά και λογικά θα πρέπει να σκάγατε από χαρά, υπερηφάνια και ευτυχία. Γιατί ως ενήλικες άραγε χάνουμε αυτήν την ικανότητα της αυθόρμητης επίδειξης των συναισθημάτων μας;
    Τι υπέροχο το χαμόγελο του γιου σου;
    ....
    Για τον χρόνο και την επίδρασή του πάνω μας, θυμάμαι συνήθως τον Ελύτη :
    "Και χρωστάμε στη διάρκεια μιας λάμψης την πιθανή ευτυχία μας."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ’ ευχαριστώ, Scarlett μου :-)
      Διαφορετικές απόπειρες να εκφράσω κάτι που ενώ το κατανοώ απόλυτα δεν το έχω αποδώσει ακόμα εντελώς ικανοποιητικά.
      Αφού τις έβαλα και τις τέσσερεις φωτογραφίες μαζί το είδα κι’ εγώ πως έχουμε διαφορετικές εκφράσεις! Θα μπορούσα να πω ότι ενώ ο Κώστας και η Λίντσι χαιρόντουσαν την στιγμή, η Μαργαρίτα είναι πάντα σοβαρή όταν φωτογραφίζεται εν στολή (το οποίο είναι αλήθεια) και εγώ είχα την σοβαρότητα της στιγμής ως εκπρόσωπος της ανθρωπότητας στο σύμπαν. Όμως η πραγματικότητα είναι πολύ απλούστερη: Η Μαργαρίτα έλεγε ότι το κόστος της φωτογράφησης από την φωτογράφο της NASA ήταν πολύ ακριβό και εγώ σκεφτόμουνα μα τι σημαίνει αυτό και πότε θα ξαναζήσουμε αυτή τη στιγμή;
      Όσο για την λάμψη, αυτή υπάρχει μόνο μέσα μας, όταν υπάρχει, και αυτή κανείς άνθρωπος ή φυσικός νόμος ή γραμμικός χρόνος δεν μπορεί να μας την αρνηθεί :-)

      Διαγραφή
  2. Ωραίο κείμενο Δημήτρη.

    Υπάρχει ένα γερμανικό γλωσσοπαίγνιο, που ταιριάζει με το θέμα. Παίζει λίγο με την ελληνική έκφραση "είδα τον Χάρο με τα μάτια μου" που λέγεται όταν βιώνουμε επικίνδυνες καταστάσεις.

    Το γερμανικό πηγαίνει ώς εξής:
    Πριν πεθάνουμε, περνάει όλη μας η ζωή μπροστά από τα μάτια μας.
    Κυριολεκτικά ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητέ μου Jolly Roger, σ’ ευχαριστώ! :-)
      Και είναι αλήθεια η έκφραση αυτή, που υπάρχει σε ελαφρές παραλλαγές στις περισσότερες γλώσσες και κουλτούρες. Εγώ θα πρόσθετα ότι είναι φυσικό να συμβαίνει αυτό, και να «βλέπουμε να περνάει όλη μας η ζωή μπροστά από τα μάτια μας», κατά το κλάσμα του δευτερολέπτου στο οποίο μεταπηδάμε από γραμμικό χρόνο στον χωροχρόνο :-) Αφήνουμε τον γραμμικό χρόνο πίσω μας και δεν έχουμε αυτό-ομοιωθεί ακόμα εντελώς στον χωροχρόνο. Κλάσμα απειροελάχιστο του δευτερολέπτου. Σαν τις παλιές τηλεοράσεις, θυμάσαι, που όταν την κλείναμε η φωτεινότητα της οθόνης συγκεντρωνόταν σε μια φωτεινή κουκίδα στην μέση της οθόνης, μεταξύ λειτουργίας και κλεισίματος; Πράγματι, κυριολεκτικά :-)
      Καλό Φθνινόπωρο (ανάλογα, βέβαια, με τον πλανήτη και τις συντεταγμένες τοπικού στίγματος)!

      Διαγραφή
  3. Ποπο τι ανάρτηση ήταν αυτή! Πόσες σκέψεις γεννάει. Με την κύρια μία: "Τι μυστήριο η ζωή!!" Και πόσοι λίγοι είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν το 1/10 των όσων μοιράζεσαι και να αφήσουν να συγκλονιστούν από αυτό το μυστήριο της.

    "Το παράδοξο που επιμένει, ενώ προσπαθούμε, να μην έχουμε καταλάβει ακόμα σχεδόν τίποτα, ιδίως το πως από μάζα σε γραμμικό χρόνο η ενέργεια μπορεί να μεταπηδήσει στον χωροχρόνο, όπου δεν υπάρχει γραμμικός χρόνος και όπου τα πάντα υπάρχουν πέρα από τον χρόνο ή την ανθρώπινη κατανόηση της ύπαρξης –παρά, βλέπουμε μόνο αντανακλάσεις μιας υποκειμενικής πραγματικότητας σε ένα παραμορφωτικό καθρέπτη, παραμορφομένη από την εγωκεντρική ανεπάρκεια του να υποθέσουμε το από εμάς ακατανόητο."

    Πολύ ωραίες και οι παρατηρήσεις των σχολιαστών. Και οι απαντήσεις σου σε αυτές.
    Ναι το χαμόγελο του Κώστα πάντα εκεί, πόση μεγάλη ικανοποίηση για τον γονιό να ξέρεις ότι ο γιος σου έζησε τόσο ευτυχισμένη ζωή και γεύτηκε το κάθε της δευτερόλεπτο. Ποιος ξέρει, ίσως να συνεχίζει το ταξίδι του τώρα αλλού, που εμείς δε μπορούμε καν να διανοηθούμε. Θα είναι όμως και εκεί τόσο χαμογελαστός όπως ήταν εδώ.

    Ειλικρινά αυτές οι σκέψεις είναι τόσο σημαντικές που αναρωτιέμαι ρε γαμώτο πως μπορούμε οι άνθρωποι να κάνουμε πολέμους, πως μπορούμε να αλληλοσκοτωνόμαστε, να έχουμε ανταγωνισμούς μπροστά σε αυτό το "υπέροχο μεγαλείο της ζωής". Αν δεν ήμασταν τόσο προσωρινοί εδώ, τι άλλο θα κάναμε ο ένας στον άλλο;

    Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ’ ευχαριστώ γι’ αυτό το σχόλιο, πολύ-αγαπητή Roadartist, όπου άνοιξες τις πόρτες και τα παράθυρα της ανάρτησης με το «Τι μυστήριο η Ζωή!» Αυτό ακριβώς είναι το νόημα, πιστεύω: Αποκαλούμε κάτι «μυστήριο» όταν ενδιαφερόμαστε να κατανοήσουμε την υφή μιας κατάστασης. Η κατάσταση είναι η φύση του σύμπαντος και της ομοούσιάς του ζωής που γεννά. Και την ερώτηση την κάνει μια οντότητα που αποτελείται (ο καθένας μας) από 6,500,000,000,000,000,000,000,000,000 άτομα. Άτομα που είναι η ύλη του σύμπαντος. Ο κάθε ένας από εμάς είμαστε ένα κομμάτι του ίδιου του σύμπαντος. Άτομα που συλλογίζονται την φύση του σύμπαντος το οποίο αποτελούν. Είναι το ίδιο το σύμπαν που ρωτά και προσπαθεί να λύσει το μυστήριο. Η ζωή είναι το ίδιο το σύμπαν και εμείς, η προσωπική οντότητα του καθενός μας, η συνειδητοποίηση του ίδιου του σύμπαντος.

      Θα μπορούσε τόσο εύκολα και απλά η βιολογική μας σύνθεση να μας κάνει να συμπεριφερόμαστε ελάχιστα διαφορετικά, παραδείγματος χάριν να μην σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον και να μην υπήρχαν πόλεμοι. Ελάχιστα λιγότερη αίσθηση εγωκεντρικότητας, ελάχιστα διαφορετικά χημικά στον αέρα που αναπνέουμε τα οποία μεταφέρονται από το αίμα στον εγκέφαλο… ελάχιστες διαφορές στην βιολογία μας και θα είμασταν εντελώς και θεαματικά διαφορετικοί. Αν μπορούσαμε μόνο να χρησιμοποιήσουμε 1% περισσότερο από τα 4% του εγκεφάλου μας που χρησιμοποιούμε τώρα… Ίσως σε άλλα τρία-τέσσερα εκατομμύρια χρόνια όταν οι χιμπαντζήδες, των οποίων το DNA διαφέρει από το δικό μας μόνο κατά 1,2% (ένα κόμμα δύο τοις εκατό), συνεχίσουν την τυχαία εξέλιξή τους να καταφέρουν μια κοινωνία περισσότερο αρμονική και λιγότερο εχθρική από αυτό που έχτισε η δική μας τυχαία φυσική, βιολογική εξέλιξη.

      Με τον δικό μας νου το αποκαλούμε «μυστήριο» και …θαύμα. Όμως η ζωή είναι ομοούσια με την ύλη του σύμπαντος. Το ίδιο το σύμπαν είναι ζωντανό, υπ’ αυτή την έννοια. Στο καμίνι όπου ζυμώνεται το σύμπαν μια σπίθα που λάμπει για λιγότερο από δευτερόλεπτο είναι όλη μας η ζωή δεκαετιών.

      Και την στιγμή που η σπίθα της κάθε μιας οντότητας σβήνει, η οντότητα περνά από τον χώρο συν γραμμικό χρόνο στον χωροχρόνο. Εμείς όσο αισθανόμαστε τον χρόνο γραμμικά, ξέρουμε με απόλυτη φυσικήεγκυρότητα που βρίσκονται εκείνοι που υπήρξαν μαζί μας: βρίσκονται στον χωροχρόνο: στην ενιαία έκφραση της ύπαρξης του πάντοτε, του άπειρου, που εμείς, βιολογικά, κατανοούμε σαν πριν-τώρα-μετά.

      Καλή σου μέρα!

      Διαγραφή

Σημειώσεις σχετικά με τα σχόλια:

Η Αποθήκη Σκέψης δεν δέχεται "Ανώνυμα" σχόλια, γιατί μερικοί ανώνυμοι διάλεγαν να μην υπογράφουν καν με κάποιο όνομα κάτω από το σχόλιό τους. Ενώ ούτε η μπλογκική ταυτότητα ούτε ένα όνομα γραμμένο κάτω από ένα σχόλιο σημαίνουν τίποτα, η προδίδουν κανένα πραγματικό στοιχείο, η πλήρης ανωνυμία δείχνει απλά έλλειψη οποιουδήποτε σεβασμού προς τους άλλους σχολιαστές. Ζητώ συγγνώμη για αυτήν την αλλαγή από τους φίλους που υπέγραφαν τα ανώνυμα σχόλιά τους και ελπίζω να βρείτε έναν τρόπο να συνεχίσετε να σχολιάζετε όποτε θέλετε.


Για να απαντήσετε σε μεμονωμένα σχόλια, κάντε κλικ στο λινκ "Reply" κάτω από το κάθε σχόλιο. Για να συνεχιστεί η σειρά σχετικών σχολίων κάτω από ένα συγκεκριμένο σχόλιο πρέπει να πατάτε το λινκ "Reply" κάτω από το αρχικό σχόλιο της σειράς.

Για να γράφετε ανεξάρτητο σχόλιο πρέπει να χρησιμοποιείτε το κουτί σχολίων κάτω-κάτω χωρίς να πατάτε "Reply" προηγουμένως.