Συμβολισμοί

Η ομορφιά δημιουργεί αίσθηση ευτυχίας. Είναι όταν η ύπαρξη αποκτά ανεκτίμητη αξία για όσες στιγμές κρατά. Αισθήσεις που αποδίδονται με αυτές τις λέξεις. Λέξεις που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές εξηγήσεις για κάθε ένα άνθρωπο. Ομορφιά, ευτυχία. Όταν σκέφτεται κανείς έναν άνθρωπο που αισθάνεται ομορφιά, και ευτυχία, αισθανόμαστε, εμείς, το χαμόγελό του. Αλλά η ομορφιά και η ευτυχία είναι έννοιες τόσο ατομικές που κανείς δεν μπορεί να τις προσδιορίσει χειροπιαστά. Ομορφιά είναι η αρμονία ανάμεσα σε μια ψυχή και τον κόσμο γύρω της. Ευτυχία είναι η συνειδητοποίηση ότι υπάρχει η αρμονία αυτή, για μια στιγμή.

Έννοιες αφηρημένες επειδή οι πιο σημαντικές συνειδητοποιήσεις στην ύπαρξη δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν για όλους σαν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Γι’ αυτόν τον λόγο προσδιορίζουμε σύμβολα, αντικείμενα που φέρνουν στο μυαλό την ιδέα του αφηρημένου, του προσωπικού και του υποκειμενικού. Το σύμβολο της επίτευξης, του επιτεύγματος, της ζωής, είναι ένα βουνό. Ο συμβολισμός του να φτάσει κανείς την κορφή του βουνού. Η ανάβαση και ο ερχομός στην κορυφή. Το βουνό συμβολίζει την ζωή. Και το ψηλότερο βουνό στον κόσμο μας λέγεται Έβερεστ.

Η θάλασσα, ο ωκεανός, είναι το ταξίδι, το άγνωστο, το απέραντο, από κάτω η άβυσσος, επάνω ο ουρανός, το άπειρο. Το βουνό όμως έχει μια κορυφή αναμφισβήτητη, ένα στόχο. Και όταν φτάσει κανείς στην κορυφή μπορεί να κοιτάξει γύρω, την ομορφιά της ύπαρξης, την ομορφιά του επιτεύγματος, την ευτυχία της στιγμής. Μια στιγμή που μπορεί να αγκαλιάσει τον χρόνο όλης της ζωής. Το βουνό συμβολίζει την πληρότητα της ζωής.

Δεν ξεκινάν όλοι να ανέβουν το βουνό τους, και πολλοί που το ανεβαίνουν το βλέπουν σαν καταναγκασμό, σαν να τραβάν την ανηφόρα, μα, άλλοι το βλέπουν σαν το πιο όμορφο πράγμα που θέλουν να κάνουν, που δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν, που δεν θα έβλεπαν λόγο να σταματήσουν, ή να συμβιβαστούν σταματώντας κάπου πριν την κορυφή.

Τα σύμβολα υπάρχουν παντού στην ύπαρξη και αποτυπώνουν τον χάρτη της ζωής. Η ηλικία είναι το περισσότερο περιοριστικό σύμβολο: στα γηρατειά, λένε οι συμβολισμοί της κάθε κοινωνίας, σταματάς, σιγά-σιγά να ανεβαίνεις –και έτσι η ηλικία φέρνει τον δικαιολογημένο συμβιβασμό, για πολλούς.

Συγκεκριμένοι άνθρωποι μπορούν να είναι σύμβολα, οι ίδιοι. Παραδείγματος χάριν, ένας συγκεκριμένος άνθρωπος που ανέβηκε και έφτασε στην κορυφή του Έβερεστ τον Μάιο του 2012. Ήταν εβδομήντα τριών ετών και έξι μηνών εκείνη την ημέρα. Το όνομά της είναι Ταμάη Γουατανάμπι και είναι από την Νομαρχία Καναγκάουα της Ιαπωνίας.

Η Ταμάη, τον Μάιο του 2012 στα εβδομήντα τρία της χρόνια έσπασε το ρεκόρ της πλέον ηλικιωμένης γυναίκας που ανέβηκε στην κορυφή του Έβερεστ. Μέχρι εκείνη την ημέρα, το ρεκόρ ήταν εξήντα τριών ετών και από το 2002, δέκα χρόνια πριν, το ρεκόρ ανήκε στην ίδια την Ταμάη. Έσπασε το δικό της ρεκόρ. Πριν ανέβει στο Έβερεστ για πρώτη φορά το 2002, η Ταμάη, από το 1977, είχε πρώτα ανέβη το Όρος ΜαΚίνλεη στην Βόρειο Αμερική, το Μον Μπλάν στην Ευρώπη, το Κιλιμάντζαρο στην Αφρική και το Ακονκάγκουα στις Άνδεις στην Νότιο Αμερική.

Ένα άλλο ρεκόρ είναι για τον άνθρωπο που έφτασε στην κορφή του Έβερεστ, κατέβηκε, και αμέσως ανέβηκε ξανά για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε ημέρες. Αυτό το ρεκόρ το κρατά, από τις 16 και 21 Μαΐου του 2017 η Ανσού Ζαμσένπα από το Αρουναχάλ της Ινδίας. Δεν ήταν η πρώτη φορά που η Ανσού ανέβηκε στην κορφή του Έβερεστ. Η πρώτη της επιτυχία ήταν στις 12 Μαΐου του 2011 και η δεύτερη, δέκα μέρες αργότερα στις 21 Μαΐου του 2011. Δύο χρόνια αργότερα ανέβηκε μια τρίτη φορά στις 18 Μαΐου του 2013. Φέτος ανέβηκε δυό φορές με μόνο πέντε μέρες διαφορά στις 16 και 21 Μαΐου.

Βέβαια, όταν βλέπουμε μια φωτογραφία ενός οπουδήποτε επιτεύγματος, κοιτάμε τον άνθρωπο που κατάφερε το οτιδήποτε δείχνει η φωτογραφία, αλλά ξεχνάμε ότι, εφ’ όσον βλέπουμε μια φωτογραφία, το ίδιο επίτευγμα κατάφερε επίσης και ο, ή, η φωτογράφος. Έτσι ακριβώς ξεχνάμε ότι για κάθε άνθρωπο που ανεβαίνει το Έβερεστ, το ανέβηκε μαζί του και ο οδηγός του. Οι οδηγοί της ανάβασης στο Έβερεστ είναι, αποκλειστικά, μέλη της κοινότητας των Σέρπα του Νεπάλ.

Μόλις πρόσφατα αρχίσαμε να λέμε ότι το Έβερεστ το ανέβηκαν και έφτασαν στην κορφή για πρώτη φορά στις 11:30 πμ, 29 Μαΐου 1953, ο Νεοζηλανδός Έντμουντ Χίλλαρυ και ο Σέρπα Τενζίνγκ Νόργκέη. Μέχρι πρόσφατα λέγαμε ότι το είχε ανέβει ο Χίλλαρυ, χωρίς να αναφέρουμε τον Νόργκέη. Ο Χίλλαρυ στα απομνημονεύματά του έγραψε ότι ο Νόργκέη και εκείνος πάτησαν στην κορυφή μαζί, την ίδια στιγμή. Ο Νόργκέη στα δικά του απομνημονεύματα έγραψε ότι το τελευταίο βήμα το έκανε πρώτος ο Χίλλαρυ με τον Νοργκέη να ακολουθεί ένα βήμα πίσω.

Το ρεκόρ για τις περισσότερες αναβάσεις στην κορφή του Έβερεστ το έχει ο Σέρπα οδηγός Άπά Σέρπα με 21 αναβάσεις.

Επίσης 21 αναβάσεις ο καθένας έχουν οι Σέρπα Φούρμπα Τασί Σέρπα και Καμί Ρίτα Σέρπα.

Το ρεκόρ για τις περισσότερες αναβάσεις στο Έβερεστ από μια γυναίκα το κρατά η Λάκπα Σέρπα, 44 ετών φέτος, με οκτώ αναβάσεις.

Μιλώντας για συμβολισμούς καθιερωμένους από συγκεκριμένους ανθρώπους, όπως το να ανέβεις το Έβερεστ στα 73 σου χρόνια (Ταμάη Γουατανάμπι), ή να ανακαλύψεις το στοιχείο Ράδιο (Μαρί Κιουρί), ή να είσαι η πιο ηλικιωμένη αθλήτρια γυμναστικής στα 91 σου χρόνια με τελευταία ανταγωνιστική εμφάνηση στα 86 (Γιοχάνα Κουάας), ή να είσαι η πιο ηλικιωμένη γυναίκα σχεδόν 87 ετών να ανέβεις στο Κιλιμάντζαρο (Άνγκελα Βοροντέβα)… μιλώντας για συμβολισμούς θα έπρεπε να θυμόμαστε και την Σούζαν Μπ. Άντονυ, την γυναίκα που οργάνωσε τον αγώνα ίσων δικαιωμάτων για τις γυναίκες από τον δέκατο ένατο αιώνα.

Η ομορφιά είναι τόσο υποκειμενική, και τις περισσότερες φορές η ψυχή αντιλαμβάνεται αρμονία, και ομορφιά, κατά την παράδοση αξιών που εμφυσάει η κοινωνία και η παράδοση μέσα στην οποία γεννιόμαστε και αναθρεφόμαστε. Σε όλον τον κόσμο, με διαφορετικές χροιές και ένταση, η κοινή παράδοση ήταν πάντα και είναι σήμερα ότι η γυναίκα έχει δεύτερη θέση πίσω από τον άντρα. 

Ο άνθρωπος παρατηρεί πρώτα τις διαφορές και μετά τις ομοιότητες. Και ο κάθε άνθρωπος κρίνει το δικό του καθεστώς σαν σωστότερο, και τα διαφορετικά καθεστώτα υποδεέστερα του δικού του, γιατί έτσι νοιώθει την σιγουριά ότι η δική του ύπαρξη είναι σωστότερη, ή δυνατότερη.

Το μόνο μόνιμο «επίτευγμα» του ανθρώπου είναι ο πόλεμος, και η επιστήμη που προωθήθηκε μόνο για την κατασκευή όπλων. Η κορυφή της ισότητας, της αδελφοσύνης, της κοινής ευημερίας, της αλληλοεκτίμησης και του σεβασμού για όλους, όλα, και την φύση… αυτή η κορυφή είναι ενός βουνού το οποίο η ανθρωπότητα δεν έχει την βιολογική ικανότητα να το ανέβει –μόνο μεμονωμένοι συγκεκριμένοι άνθρωποι το καταφέρνουν που και που και ξεχνιούνται στο πέρασμα του χρόνου της συλλογικής δυστυχίας της ανθρωπότητας.

Για μένα, που ανέβηκα την κορυφή ενός απότομου και ψηλού βουνού στην Πελοπόννησο, με κάθετη ανάβαση 1.550 μέτρων, όταν ήμουν 15 χρονών, με τον παιδικό μου φίλο από εκείνη την περιοχή που τότε ήταν 13 χρονών, που ξέρω πως είναι να φτάνεις στην κορυφή και να κοιτάς γύρω, και να μοιράζεσαι ντομάτες και ελιές με τον συνοδοιπόρο σου πριν κατέβεις...

Ένα βουνό που το ανεβήκαμε επειδή ήταν εκεί.

Για μένα που έχω ζήσει σαν κάτοικος τεσσάρων διαφορετικών χωρών με τρεις διαφορετικές γλώσσες και τέσσερεις διαφορετικές κουλτούρες και παραδόσεις σε δύο ηπείρους… για μένα δεν υπάρχει μεγαλύτερη απογοήτευση από το να βλέπω πως οι άνδρες κρατάνε τις γυναίκες «κάτω» με άλφα ή βήτα τρόπο ανάλογα με την κουλτούρα… πως οι ίδιες οι γυναίκες έχουν την ενδοκρυσταλλωμένη άποψη του πως πρέπει να ντύνονται ή να φτιάχνονται για να επιτυγχάνουν την έννοια της «ομορφιάς» που θεωρείται όμορφη από τους άντρες…. Για μένα με την όποια πείρα έχω δεν υπάρχουν γελοιότεροι άντρες και γελοιότερες ιδέες σχετικά με τις γυναίκες «τους», από τους Έλληνες. Οι συγκεκριμένοι μέθοδοι σκεπτικού του ρωμαίικου αρσενικού, σαν στερεότυπο, ανάμεσα και στους «μορφωμένους» άντρες, είναι πέρα από ατυχείς και επιτυγχάνουν την θλιβερότερη γελοιότητα, σαν στερεότυπο τουλάχιστον, από την δική μου οπτική.

Ίσως να υπάρχει κάποιο σκεπτικό που να εξηγεί τον λόγο για τον οποίο οι γυναίκες των ρεκόρ της κορυφής του Έβερεστ μεγάλωσαν και ανατράφηκαν με κουλτούρες και παραδόσεις στην ανατολική Ασία και την Ινδία…

Πρόσθεση, 9:30 μμ, 12/9/2017

Μερικές ώρες αφού δημοσίευσα αυτή την ανάρτηση αναρωτήθηκα αν Ελληνίδα ανέβηκε ποτέ στο Έβερεστ. Η απάντηση που βρήκα μετά από αναζήτηση ήταν ότι μια Ελληνίδα το προσπάθησε, φέτος στις 29 Μαΐου. Η Κική Τσακαλδήμη, πρώτη Ελληνίδα που προσπάθησε να ανέβει στην στέγη του κόσμου, έφτασε με τους Σέρπα της στο υψόμετρο 8.250 μέτρα, 598 μέτρα χαμηλότερα από την κορυφή που αγγίζει τα 8.848. Οι καιρικές συνθήκες τους ανάγκασαν να επιστρέψουν για να μην πεθάνουν σε εκείνη την τελευταία πλαγιά που λέγεται «Πεδίο του Θανάτου».

Ανεβαίνοντας το τελευταίο τμήμα του Έβερεστ, πριν το «Σκαλοπάτι του Χίλαρυ» βλέπεις τα σώματα νεκρών ορειβατών, παγωμένα για πάντα από τις θερμοκρασίες κάτω των -50 βαθμών Κελσίου.

Η Κική Τσακαλδήμη μπορεί να είναι σίγουρη ότι αντιπροσώπευσε παραπάνω από επάξια τις Ελληνίδες. Και ελπίζω να το επαναλάβει, μέχρι τα 8.848 μέτρα της κορυφής, ή να συνεχίσει μέχρι εκεί μια άλλη Ελληνίδα.

(Παρεπιπτόντως, το 1999 πάτησε στην κορφή ο πρώτος Έλληνας, Κωνσταντίνος Νιάρχος, και από τότε έχουν φτάσει την κορυφή άλλοι 13 Έλληνες με τους Σέρπα τους) 

Τα άρθρα που βρήκα στον Ελληνικό τύπο έχουν επικεφαλίδες όπως «Άγγιξε την κορυφή αλλά δεν τα κατάφερε». Το «δεν τα κατάφερε» είναι τόσο αμόρφωτο κατά την γνώμη μου… Ακριβές αλλά ατυχώς διατυπωμένο. Μια τέτοια προσπάθεια πολλές φορές είναι όσο σημαντική όσο η πλήρης επιτυχία. Είναι η επιτυχία του να προσπαθήσει κανείς. Μπράβο στην Ελληνίδα και μακάρι να γίνει παράδειγμα για όλες τις Ελληνίδες.