ορίστε πως χρησιμοποιεί η Μαργαρίτα τους μαρκαδόρους της!
Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011
Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011
Παιγνίδια
Μετά από τις δύο τελευταίες αναρτήσεις σίγουρα χρειαζόμουνα την επιστροφή που μου ενέπνευσε ο Τζων Μπόη!
Για ένα μικρό που έπαιζε καουμπόηδες στη αυλή ενός ημιυπόγειου στο Παλιό Φάληρο, με πιστολάκια από το πανηγύρι του Αγίου Αλεξάνδρου, δεν πήγε κι άσχημα η ζωή. Κι όταν ήρθε η ώρα να ονειρευτεί και ο γιός του, ήξερε πως να δώσει στα όνειρα φτερά. Το θέμα είναι να μην ξεχνάμε ποτέ ότι είμαστε όλοι παιδιά, και το μόνο που ζητάμε είναι να μπορούμε να ονειρευόμαστε και να παίζουμε. Και τότε, το παιγνίδι της ζωής μπαίνει σε μια οπτική πιο εύκολη να την διαχειριστεί κανείς. Ως προς το τι είναι σημαντικό. Και τι δεν είναι.
Αυτά είναι καρέ από ένα video που γυρίσαμε στο Colorado, στα Rockies, τον Ιούνιο του 2005.
Δύο καουμπόικα τραγούδια, mp3, για τον Τζων Μπόη και όλους, εδώ!
Διάλυση #2
Συνέχεια
από το προηγούμενο: Ο Δημήτρης στην χώρα των θαυμάτων
Είχα εμπιστευθεί
τις υποθέσεις μου λοιπόν σ ένα πρόσωπο με γραφείο λογιστικό. Βασικά για να μου
κάνει τους φόρους κάθε χρόνο. Μέσω email. Καλά πήγαινε το πράγμα. Ας πούμε. Εκτός από μερικές πατάτες -που τις
τηγάνισα και τις έφαγα με τζατζικάκι. Δεν πειράζει. Τέλος πάντων. Φέτος
πρόβλημα. Ναι. Νοέμβριος, και οι φόροι του εισοδήματός μου στην Ελλάδα από το
2010 είχαν χάσει τον δρόμο τους κάπου μεταξύ της ζώνης αστεροειδών και του Άρη
-ίσως από επίδραση κάποιου κομήτη. Λέω, ίσως.
Το τηλέφωνο δεν
απαντούσε πια. Ούτε email. Η
ξαδέλφη και δικηγόρος μου δεν μπορούσε να εντοπίσει το λογιστικά τεκμηριωμένο
πρόσωπο της εμπιστοσύνης μου. Στο τέλος βρέθηκε! Έχει κλείσει το γραφείο και
εργάζεται από το σπίτι. Φόρους δικούς μου; όχι δεν έκανε. Παλαιότερους για να
αντιγράψουμε και να βάλουμε τα καινούργια νούμερα, όχι δεν έχει. Τελικά είχε
και τους βρήκε, και η ξαδέλφη μου πήρε τα χαρτιά.
Το οικονομικό
έτος 2010 είχε διορία μέχρι 30 Νοεμβρίου 2011. Θαυμάσια. Αλλά χρειάζεται πληρεξούσιο
η ξαδέλφη μου, κανένα πρόβλημα. Ένα Προξενείο σε απόσταση 63 χιλιόμετρα,
δεύτερο Προξενείο σε απόσταση 130 χιλιομέτρων. Όχι το 63 χιλιομέτρων δεν μπορεί
να με δεχτει και πρέπει να πάω στα 130 χιλιόμετρα. Μα σας παρακαλώ! Όχι δεν
μπορούμε. Μα σας παρακαλώ πολύ! Εντάξει ελάτε. Θα τρέξω την Δευτέρα πρωί και
μετά φαξ ΚΑΙ κούριερ στην ξαδέλφη την δικηγόρο.
Κυριακή βράδυ τηλέφωνο! Η ξαδέλφη η δικηγόρος. Είχε πάει Παρασκευή στο Φάληρο να τα κανονίσει με την
εφορία ώστε να φέρει το πληρεξούσιο και τη δήλωση εμπρόθεσμα. Λάθος κάνουμε,
είπε η ΔΟΥ. Όοοοοχι. Οικονομικό έτος 2010 σημαίνει τα εισοδήματα του 2009. Η
προθεσμία 30 Νοεμβρίου 2011 είναι για τα εισοδήματα του 2009. Η προθεσμία για
εισοδήματα του 2010 έληξε ήδη το καλοκαίρι
του 2011.
Το καταλάβατε τι
έγραψα στο τέλος της περασμένης παραγράφου; τι είπε η ΔΟΥ; ή πάθατε βραχυκύκλωμα;
Ερώτηση στους
φίλους αναγνώστες: Πόσο μου κοστίζει από την τσέπη μου, και την ψυχική μου
ηρεμία και τον χρόνο μου, η υψίστη τιμή του να διατηρώ Ελληνική υπηκοότητα αντί
να μείνω μόνο με την Αμερικανική να ησυχάσω;
Ερώτηση δεύτερη: Φίλοι
μου, οι εντός Ελλάδος, έχετε καταλάβει που βρίσκεται η κοινωνία μέσα στην Ελλάδα;
Όχι δραχμές... και σε τάλαντα ή Μεσοποταμιακό νόμισμα να γυρίσετε, ο εγκέφαλος της κενωνίας έχει πάψει να εργάζεται. Τα κύτταρα έχουν νεκρωθεί. Τι θα κάνετε; πως θα επιζήσετε;
Όχι δραχμές... και σε τάλαντα ή Μεσοποταμιακό νόμισμα να γυρίσετε, ο εγκέφαλος της κενωνίας έχει πάψει να εργάζεται. Τα κύτταρα έχουν νεκρωθεί. Τι θα κάνετε; πως θα επιζήσετε;
Η ζωή συνεχίζεται έξω από την Ελλάδα:
Στην Ιταλία, 24 Νοεμβρίου 2011:
An All-American, New Engald Thanksgiving that cannot be beat!
Alice's Restaurant, here we come!
Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011
Διάλυση
Λέγεται τελευταία
ότι το Ελληνικό κράτος τελεί υπό πλήρη διάλυση. Και αυτό εννοεί το κράτος όπως
δημόσιες υπηρεσίες και κυβέρνηση. Αλλά δεν είναι έτσι. Πρέπει στην περιγραφή να
περιληφθούν όχι μόνο η κυβέρνηση και οι δημόσιες υπηρεσίες αλλά και ο ιδιωτικός
τομέας, και τα μέρη του ιδιωτικού τομέα που υποτίθεται ότι δεν υποφέρουν πολύ
ακόμα. Υπό διάλυση τελεί η Ελλάδα όοοοολη, οι εγκέφαλοι έχουν πλέον σταματήσει
να λειτουργούν πάνω από επίπεδο πιθηκοειδούς από χρόνια, και ιδού ένα
παράδειγμα για την απόδειξη. Είμαι σίγουρος ότι εσείς θα έχετε και άλλα.
Ήταν Φθινόπωρο
του 2007 όταν πήγα να ασφαλίσω για πρώτη φορά, σε μεγάλη και παλιά Ασφαλιστική
Εταιρία, το παλιό μου αγαπημένο τζηπ Τσεροκή που είχα φέρει από την Μασαχουσέτη.
Ως γνήσιος Αμερικανός και νομοταγής πολίτης πήρα πλήρη ασφάλεια, τους εξήγησα
ότι ετοιμαζόμουν για ταξίδι στην Ευρώπη μέχρι τη Σουηδία... Πήρα ασφάλεια που
να με καλύπτει παντού όπου οδηγώ στην Ευρώπη.
Έφτασε η χάρη του
τζηπ και η δική μου από Βενετία, Ελβετία, Γερμανία, Δανία, Σουηδία, Δανία,
Γερμανία, Ολλανδία, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, και από τότε ζω και το κινώ εδώ
στην Ιταλία ερχόμενος που και που στην Ελλάδα.
Έχω κάνει πάνω από
30.000 χιλιόμετρα στην Ευρώπη, και κάθε Φθινόπωρο τηλεφωνούσα στην Ασφαλιστική
μου Εταιρία στην Αθήνα, τους έλεγα που είμαι και ανανέωνα την ασφάλειά μου.
Όπως έκανα και
προχθές.
Αλλά προχθές η
κοπέλα μου έκανε μια ερώτηση που κανείς άλλος συνάδελφός της δεν μου είχε κάνει
ποτέ, παρά τα τέσσερα χρόνια, τέσσερα συμβόλαια, και 10-11 τηλεφωνήματα και
υπογραφές. Με ρώτησε:
- Πράσινη κάρτα δεν βλέπω να έχετε...- Τι πράσινη κάρτα;- Πράσινη κάρτα!- Πράσινη με ροζ πουά, η ροζ με πράσινα πουά;- Πράσινη καλέ! πράσινη κάρτα δεν έχετε;- Δεν ξέρω τι είναι η πράσινη κάρτα...- Χωρίς πράσινη κάρτα η ασφάλειά σας δεν ισχύει στην Ευρώπη.- α.- Δεν μπορείτε να οδηγήσετε εκτός Ελλάδας χωρίς πράσινη κάρτα.- Α!- Να σας εκδώσω μία;- Πόσο κάνει;- Τίποτα. Είναι δωρεάν. Θέλετε να σας βγάλω μία;- Δηλαδή 4 συμβόλαια, 4 χρόνια και 30.000 χιλιόμετρα ήμουνα ανασφάλιστος;- Μάλιστα κύριε.- 4 συμβόλαια και 10 συνάδελφοί σας τόσα χρόνια γιατί δεν μου το είχανε πει;- Μα εδώ το ξέρουν όλοι ότι χρειάζεται πράσινη κάρτα. Γι αυτό δεν το λέμε.- Ένα καλά κρυμμένο μυστικό! Μπράβο σας!- Μα όλοι το ξέρουν κύριε! καλά που δεν σας σταμάτησε η αστυνομία!- Η αστυνομία δεσποινίς μου κάθετε δίπλα μου στο κάθισμα του συνοδηγού. Η σύζυγός μου είναι διευθύντρια της αστυνομίας. Και τώρα είναι δίπλα μου, μας ακούει και έχει ξεκαρδιστεί στα γέλια με την κατάντια μας!- Είδατε έχετε και τα μέσα αν σας πιάσουνε! χα-χα-χα! Να σας βγάλω την κάρτα;
____
Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2011
Πτήση
- Από τις 832 ώρες μέχρι σήμερα, 25 % είναι βραδινές. Και κάθε ηλιοβασίλεμα το βλέπω από το δεξί κάθισμα με ένα μαθητή στο αριστερό, στα χίλια με τρείς χιλιάδες μέτρα. Πετώντας νότια, έξω από το παράθυρό μου βλέπω τον ήλιο να δύει στον κόλπο του Μεξικού, και γυρνώντας βόρεια, βλέπω το φεγγάρι να ανατέλλει πάνω από τον Ατλαντικό. Είμαστε ευλογημένοι. Ακόμα εργάζομαι σαν εκπαιδευτής τον μισό χρόνο του κανονικού, 20-25 ώρες την εβδομάδα, επειδή είμαι ακόμα φοιτητής, αλλά μου δώσανε την προαγωγή σε εκπαιδευτή αεροπλάνου με δύο μηχανές και πάνω. Είναι η δεύτερη φορά στην ιστορία που γίνεται τέτοια προαγωγή πριν να εργάζεται κάποιος 40 ώρες και να έχει ήδη αποφοιτήσει. Και το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι τι κάνουν οι συνάδελφοί μου που εργάζονται 40 ώρες και επιτρέπουν στο κομπιούτερ που επιλέγει την βαθμολογία να δίνει περισσότερους βαθμούς, και την προαγωγή, σε μένα, που εργάζομαι μόνο 20. Τα παιδιά μου λένε ότι είμαι διαφορετικός. Λένε πως δεν τους λέω τι να κάνουνε, αλλά γιατί να το κάνουνε. Και ξαφνικά αρχίζουν και το διασκεδάζουνε και τους αρέσει. .
Αυτή την ωραία κάρτα την έστειλαν στον Κώστα οι γονείς του Max, του μικρού παιδιού στην φωτογραφία, λίγες μέρες αφού ο Κώστας είχε εκπροσωπεύσει το πανεπιστίμιο Embry Riddle, το "Χάρβαρντ των ουρανών" στο Air Show στην Lakeland της Φλόριδας και είχε πάρει μερικά παιδιά για βόλτες με ένα Cessna 172. Οι γονείς του Max πήραν την φωτογραφία καθώς ο Κώστας τον οδηγούσε προς το αεροπλάνο.
Ο Κώστας, 14 χρονών, το 2004, δύο χρόνια αφού άρχισε να πετάει στην Μασαχουσέτη, με τον εκπαιδευτή του τον Roger.
Ο Κώστας έχει ήδη όλα τα προσόντα (certifications) που μπορούν να δοθούν σε πιλότο και σε εκπαιδευτή. Το επόμενο πια θα είναι ειδίκευση στον κάθε τύπο τζετ αεροπορικών εταιρειών που θα πετάει. Παράλληλα σπουδάζει και στο πανεπιστήμιο για Bachelors of Science in Aeronautical Science, το οποίο όπως όλα τα BA ή BSc είναι τετραετές. Θα το τελειώσει όμως σε τρία χρόνια, ένα χρόνο γρηγορότερα, και αποφοιτεί τον ερχόμενο Μάιο του 2012. Θα γίνει η κανονική τελετή αποφοίτηση με τους τηβέννους και το περπάτημα ένας-ένας για να πάρει το πτυχίο του.
Εγώ δεν μπορούσα να πάω στην Φλόριδα γιατί η Ευρώπη τα έχει κάνει λίγο θάλασσα οικονομικά αυτές τις μέρες. Την άλλη βδομάδα είναι τα γενέθλια μου και η Μαργαρίτα μου έδωσε σήμερα το δώρο μου. Το Μάιο θα με στείλει να είμαι στην αποφοίτηση του Κώστα. Δεν υπάρχουν λεφτά για δύο εισιτήρια αλλά η οικογένεια θα παρακολουθήσει την αποφοίτηση live από την πόλη στο ίντερνετ. Ήταν το καλύτερο και πιο υπέροχο δώρο γενεθλίων.
Το είπαμε σήμερα από το τηλέφωνο στον Κώστα. Από το τηλέφωνο κιόλας άρχισε να κάνει σχέδια. Θα μου βρει ένα μέρος να κοιμηθώ, μάλλον σε ένα διαμέρισμα που θα μοιράζεται τότε με ένα φίλο του κοντά στο πανεπιστήμιο. Θα με παίρνει λέει μαζί του στην πίσω θέση όταν κάνει εκπαίδευση σε μαθητευόμενους, και θα κανονίσει οπωσδήποτε να πετάξουμε οι δυό μας σε ένα Piper Cub του 1948. Επίσης:
Εγώ δεν μπορούσα να πάω στην Φλόριδα γιατί η Ευρώπη τα έχει κάνει λίγο θάλασσα οικονομικά αυτές τις μέρες. Την άλλη βδομάδα είναι τα γενέθλια μου και η Μαργαρίτα μου έδωσε σήμερα το δώρο μου. Το Μάιο θα με στείλει να είμαι στην αποφοίτηση του Κώστα. Δεν υπάρχουν λεφτά για δύο εισιτήρια αλλά η οικογένεια θα παρακολουθήσει την αποφοίτηση live από την πόλη στο ίντερνετ. Ήταν το καλύτερο και πιο υπέροχο δώρο γενεθλίων.
Το είπαμε σήμερα από το τηλέφωνο στον Κώστα. Από το τηλέφωνο κιόλας άρχισε να κάνει σχέδια. Θα μου βρει ένα μέρος να κοιμηθώ, μάλλον σε ένα διαμέρισμα που θα μοιράζεται τότε με ένα φίλο του κοντά στο πανεπιστήμιο. Θα με παίρνει λέει μαζί του στην πίσω θέση όταν κάνει εκπαίδευση σε μαθητευόμενους, και θα κανονίσει οπωσδήποτε να πετάξουμε οι δυό μας σε ένα Piper Cub του 1948. Επίσης:
- Θα σε πάρω στο δικηνητήριο Diamond! Θέλω να δω το χέρι σου να σπρώχνει δύο λεβιέδες μαζί για απογείωση! Θα μπεις σαν μαθητής μου αλλά δεν χρειάζεται να σου πω τίποτα. Ξέρω ότι μπορείς να μας φτάσεις στον ουρανό χωρίς βοήθεια.
Εγώ περιμένω τα βράδια να κάνουμε ρηλάξ στην αμμουδιά, στην παραλία του Ατλαντικού με τους φίλους του και μερικές μπύρες. Ίσως κάποιος να μου δανείσει καμιά κιθάρα.
2011
2005
Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2011
Ιτάλια
Το τι γίνεται αυτές τις μέρες στην γειτονική Ιταλία, όπου η τηλεόραση πρόσφατα έδειξε συνέντευξη Ελληνίδας συζύγου Ιταλού, διαμένοντες στην Ιταλία, και η Ελληνίδα είπε πως ο πόλεμος του 1940 έφερε τους δύο λαούς κοντύτερα, είναι ένα θέμα για το οποίο το πλατύ Ελληνικό κοινό περιμένει από καιρό να διαβάσει ανάλυση σε αυτό το μπλογκ. Ανάπτυξη της κατάστασης στην Ιταλία, όχι του πως και γιατί οι δύο λαοί βρέθηκαν κοντύτερα. Το δεύτερο θέμα το αναπτύξαμε ήδη σε άλλες αναρτήσεις: στον δρόμο από Στοκχόλμη για Αθήνα μπήκα στο χωριό καβάλα στο κόκκινο Τζηπ μου, παντρεύτηκα την σερίφη κι έβαλα το κόκκινο Τζηπ μονίμως στο γκαράζ δίπλα στο πράσινο Λαντ Ρόβερ. Πράγμα το οποίο, ζώντας εδώ στο μικρό απομακρυσμένο χωριουδάκι μας στα βουνά με κάνει ειδικό να εξηγήσω οτιδήποτε Ιταλικό.
Πρώτα-πρώτα πρέπει να καταλάβουμε ορισμένες διαφορές.
Στην Ελλάδα έχουμε 300 βουλευτές που παίρνουν αποδοχές 68.575 Ευρώ τον χρόνο ο καθένας, φτου να μην τους βασκάνω.
Στην Ιτάλια έχουμε 945 βουλευτές (630 κάτω βουλή και 315 πάνω βουλή [άνω-κάτω που λένε]), και παίρνουν αποδοχές 144.084 Ευρώ τον χρόνο (ναι, ο καθένας).
Δηλαδή:
Τα 11.306.183 κεφάλια στην Ελλάδα πληρώνουν 21,83 Ευρώ τον χρόνο η κάθε κεφαλή, μισθό για τους βουλευτές τους, ενώ,
Τα 60.574.609 κεφάλια στην Ιτάλια πληρώνουν 26,98 Ευρώ τον χρόνο η κάθε κεφαλή, μισθό για τους δικούς τους βουλευτές.
Στην Ελλάδα αντιστοιχεί ένας βουλευτής για 37.688 νοματαίους,
Στην Ιτάλια αντιστοιχεί ένας βουλευτής για 64.100 νοματαίους.
Η μαμά Ελλάς πλερώνει σχεδόν 250 εκατομμύρια Ευρώ τον χρόνο στους κυρίους βουλευτάς για το αζημίωτό τους,
Ο πατέρας Ιταλία (μητέρα είναι η Ιταλία, αλλά η σύζυγος με πληροφορεί ότι όσο γίνονται πιο αμόρφωτοι οι Ιταλοί τόσο χαλάνε την γλώσσα τους κάνοντάς τα όλα αρσενικά εν τη ρύμη του λόγου για συντομία), πληρώνει 1,6 δισεκατομμύρια Ευρώ τον χρόνο για τους δικούς του (της) εκλεκτούς.
Άλλες διαφορές περιλαμβάνουν το ότι στην Ελλάδα προτιμάμε πρωθυπουργούς που είναι γόνοι οικογενειών οι οποίες μας έχουν ταΐσει και άρτο και θεάματα, και που οι ίδιοι υπόσχονται ότι λεφτά υπάρχουν, και μόλις ανακαλύψουμε ότι μπαρούφες λέγανε και λεφτά γιοκ, αγανακτούμε, πάμε διακοπές, γυρνάμε πίσω τους παραιτούμε και βάζουμε τραπεζίτη μη χάσουμε και το βρακί μας.
Ενώ, στην Ιτάλια μεριά, ο κόσμος προτιμά ο πρωθυπουργός του να είναι άντρακλας δισεκατομμυριούχος που στα εβδομήντα-ογδόντα του να πηγαίνει ακόμα με δεκαεφτάχρονες και λένε μπράβο! Είδες πως του κρέμονται; χωρίς να δίνουν σημασία στην μεταφύτεψη τριχών και έξτρα μπριγιαντίνη από το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων της Μαντάμ Τυσώ.
Πρώτα-πρώτα πρέπει να καταλάβουμε ορισμένες διαφορές.
Στην Ελλάδα έχουμε 300 βουλευτές που παίρνουν αποδοχές 68.575 Ευρώ τον χρόνο ο καθένας, φτου να μην τους βασκάνω.
Στην Ιτάλια έχουμε 945 βουλευτές (630 κάτω βουλή και 315 πάνω βουλή [άνω-κάτω που λένε]), και παίρνουν αποδοχές 144.084 Ευρώ τον χρόνο (ναι, ο καθένας).
Δηλαδή:
Τα 11.306.183 κεφάλια στην Ελλάδα πληρώνουν 21,83 Ευρώ τον χρόνο η κάθε κεφαλή, μισθό για τους βουλευτές τους, ενώ,
Τα 60.574.609 κεφάλια στην Ιτάλια πληρώνουν 26,98 Ευρώ τον χρόνο η κάθε κεφαλή, μισθό για τους δικούς τους βουλευτές.
Στην Ελλάδα αντιστοιχεί ένας βουλευτής για 37.688 νοματαίους,
Στην Ιτάλια αντιστοιχεί ένας βουλευτής για 64.100 νοματαίους.
Η μαμά Ελλάς πλερώνει σχεδόν 250 εκατομμύρια Ευρώ τον χρόνο στους κυρίους βουλευτάς για το αζημίωτό τους,
Ο πατέρας Ιταλία (μητέρα είναι η Ιταλία, αλλά η σύζυγος με πληροφορεί ότι όσο γίνονται πιο αμόρφωτοι οι Ιταλοί τόσο χαλάνε την γλώσσα τους κάνοντάς τα όλα αρσενικά εν τη ρύμη του λόγου για συντομία), πληρώνει 1,6 δισεκατομμύρια Ευρώ τον χρόνο για τους δικούς του (της) εκλεκτούς.
Άλλες διαφορές περιλαμβάνουν το ότι στην Ελλάδα προτιμάμε πρωθυπουργούς που είναι γόνοι οικογενειών οι οποίες μας έχουν ταΐσει και άρτο και θεάματα, και που οι ίδιοι υπόσχονται ότι λεφτά υπάρχουν, και μόλις ανακαλύψουμε ότι μπαρούφες λέγανε και λεφτά γιοκ, αγανακτούμε, πάμε διακοπές, γυρνάμε πίσω τους παραιτούμε και βάζουμε τραπεζίτη μη χάσουμε και το βρακί μας.
Ενώ, στην Ιτάλια μεριά, ο κόσμος προτιμά ο πρωθυπουργός του να είναι άντρακλας δισεκατομμυριούχος που στα εβδομήντα-ογδόντα του να πηγαίνει ακόμα με δεκαεφτάχρονες και λένε μπράβο! Είδες πως του κρέμονται; χωρίς να δίνουν σημασία στην μεταφύτεψη τριχών και έξτρα μπριγιαντίνη από το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων της Μαντάμ Τυσώ.
Εμείς βάζουμε ένα τραπεζίτη πρωθυπουργό και κρατάμε του υπόλοιπους τους ίδιους (και τον Πάγκαλο) προσθέτοντας και καινούργιους έως ακροδεξιά μεγαλώνοντας το σχήμα. Οι Ιταλοί βάζουν όλους τραπεζίτες και κόβουν το σχήμα με το μαχαίρι.
Υπάρχει όμως και μια άλλη μεγάλη διαφορά. Η μάνα Ελλάς είναι μια, ενώ η Ιταλία δεν είναι μόνο καμιά πενηνταριά χρόνια νεώτερη από την Ελλάδα: είναι δύο Ιταλίες όχι μια.
Υπάρχει η Ιταλία του βορά, από Ρώμη και πάνω, όπου στο Τρεντίνο και Άλτο Άλντιντζε στους Δολομίτες οι επιγραφές σε δρόμους και μαγαζιά είναι Γερμανικές και Ιταλικές λόγω του ότι εκεί ήταν Αυστρία μέχρι πρότινος, ενώ, από Νάπολη και κάτω έχουμε την Νότιο Ιταλία που κάνει ραχάτι μεγαλύτερο και του Ελληνικού.
Αν χωριζότανε σε δύο κράτη, Βόρια Ιταλία και Νότια Ιταλία, η Βόρια Οικονομία θα ήταν πολύ ισχυρότερη από την σημερινή της Ιταλίας, ενώ η Νότια Ιταλία θα ήταν πολύ χειρότερα από την σημερινή Ελλάδα. Αυτό το γεγονός δεν έχει ξεφύγει παρατήρησης, και, ίσως να μην ξέρατε ότι το κόμμα Λέγκα Νορντ (Βόρειος Συνασπισμός), μια Ιταλική έκδοση του ΛΑ.Ο.Σ που στήριζε τόσα χρόνια στην εξουσία το κόμμα του Μπερλουσκόνι, δεν είναι απλά κόμμα φασιστικό, αλλά η ίδια η ύπαρξή του βασίζεται στην απαίτηση να χωριστεί η Ιταλία σε δύο: Βόρια και Νότια. Είναι πραγματικά πολλοί, εδώ στον Βορά, που θα προτιμούσαν να μην κουβαλάνε τον Νότο.
Άλλωστε, και από την Ιστορία των τελευταίων 1.600 ετών φαίνεται η πραγματικότητα πως η Ιταλία δεν είναι μία, ούτε δύο, αλλά πολλές. Κάθε επαρχία και διάλεκτος, τοπική εθνική συνείδηση, πράγματα που στην Ελλάδα δεν τα πολυκαταλαβαίνουμε. Εδώ στο χωριουδάκι μας είμαστε στην επαρχία Romagna (ονομασία από καιρό αρχαίας Ρώμης) 3 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Τοσκάνη, και, αν και μέχρι καμιά ογδονταριά χρόνια πριν σήμερα τα σύνορα της Τοσκάνης συμπεριελάμβαναν και το χωριό μας, ανέκαθεν τους Τοσκανούς τους θεωρούμε εντελώς διαφορετικούς, από άλλο πλανήτη. Κι αν μιλήσουμε για παραπάνω απόσταση από Τοσκάνη, πες Νάπολι φερ' ειπείν, Σπαγγέτι δεν θα βρεις εδώ: αυτά είναι πράματα από την Νάπολη που θέλουν μηχάνημα. Εμείς όλα μας τα ζυμαρικά τα κάνουμε στο χέρι και στους Ναπολιτάνους δεν δίνουμε ούτε συνταγή τους δόλιους. Η μουσική που ξέρετε για Ιταλική, δεν είναι Ιταλική, είναι Ναπολιτάνικη, Σικελική, άντε Ρώμη. Αλλά δω πάνω έχουμε δική μας μουσική. Όσο για την Ρομανιόλικη διάλεκτό μας εδώ, την καταλαβαίνω μια στάλα γιατί είναι βασισμένη στα Γαλλικά! Ακόμη και το σύστημα υγείας είναι τοπικό. Εδώ στην Ρομάνια, το σύστημα υγείας μας εντελώς δωρεάν και το δεύτερο καλύτερο, λένε, στην Ευρώπη, και αλλού στην Ιταλία υπάρχουν πολύ, πολύ χειρότερα.
Και υπάρχει και μια άλλη σημαντική διαφορά από την Ελλάδα: Η πρωτεύουσα, η Ρώμη, έχει γύρω στα 2,7 εκατομμύρια κατοίκους και έτσι ο πληθυσμός της πρωτεύουσας αντιπροσωπεύει το 4,5% (τέσσερα κόμμα πέντε τοις εκατό) του πληθυσμού της χώρας. Ενώ, στην Ελλάδα, βρίσκονται στην πρωτεύουσα τα 40,5% της χώρας (σαράντα τοις εκατό, βοήθειά μας!). Αυτό είναι σημαντικότατη διαφορά γιατί δίνει στον μέσο Ιταλό κάτι που δεν ονειρεύεται (ή καταλαβαίνει) ο μέσος Έλληνας: την ταυτότητα του άμεσου τόπου, ευρύτερης περιοχής, οικονομίας τοπικής, παραγωγής παραδοσιακής, αγροτιάς, εργατιάς, με συσχετισμούς που καμία άμεση συνείδηση δεν προσφέρουν προς τα γενόμενα στην πρωτεύουσα.
Κάτι άλλο. Πάνω από τα 50% των Ιταλών είναι δεξιά του κέντρου, και σεβαστό ποσοστό από αυτούς είναι ακροδεξιοί έως φασίστες (Όχι "φασίστες" όπως η γενικότητα που υπονοεί η λέξη χρησιμοποιούμενη για βρισιά στην Ελλάδα: πραγματικοί φασίστες του Μουσολίνι). Εδώ στα βόρεια όμως, αριστερίζουμε σφόδρα. Αρκετά η Τοσκάνη και περισσότερο εμείς στη Ρομάνια, όπου θα ακούσεις να σου λένε με περηφάνια ότι είναι κομουνιστές. Ο Ιταλός κομουνιστής όμως δεν είναι σαν τον μέσο Ευρωπαίο κομουνιστή, και σίγουρα απέχει παρασάγγας από τον Έλληνα κομουνιστή. Κομουνιστικό κόμμα δεν υπάρχει με όνομα, οι ορισμοί, ιδεολογίες και ονομασίες έχουν εξελιχθεί με τον εικοστό πρώτο αιώνα. Ο δε Ιταλός κομουνιστής, ανέκαθεν, πηγαίνει εκκλησία Κυριακή, και έχει ιδέες που θυμίζουν περισσότερο Χριστιανούς του πρώτου αιώνα παρά τους πάλαι ποτέ παρελαύνοντες στην Κόκκινη Πλατεία, ή τους ψηφίζοντες Αλέκα.
Ενώ, δηλαδή, η καθημερινή μου εμπειρία εδώ ήταν μαζική ντροπή, αίσχος και θυμός για το ότι στην Ρώμη μας καθότανε ο Μπερλουσκόνι που ντρόπιαζε την Ιταλία και μας οδηγούσε στην καταστροφή, η πλειοψηφία της Ιταλίας πέρα από εδώ ήθελε Μπερλουσκόνι. Μην κοιτάτε τι βλέπετε στην τη-βη σας να γίνεται στους δρόμους της Ρώμης: μην ξεχνάτε ότι η ρώμη είναι το 4,5% της Ιταλίας, και με όλες τις μεγαλουπόλεις μαζί, η πραγματική Ιταλία είναι ακόμα εκτός βεληνεκούς για τηλεκάμερες νέων.
Εδώ όμως στο χωριό είμαστε ως επί το πλείστον αριστερότατοι. Ακόμα κι ο Αμερικάνος που ψηφίζει Δημοκρατικούς στις ΗΠΑ, και ΝΔ (προ Σαμαρά -τώρα αμηχανία) στην Ελλάδα, εδώ στο χωριό δεν έχει κανένα πρόβλημα να πιστεύει τον εαυτό του αριστερό αλά Ιταλικά. Ο καλύτερός μου φίλος, ένας μικρού οικονομικού μεγέθους αλλά τεράστιου στιβαρού αναστήματος και ακόμα μεγαλύτερης καρδιάς, δέκα χρόνια μεγαλύτερός μου αγρότης-κτηνοτρόφος, είναι, περήφανα κομουνιστής (αλά Ιταλικά). Σε δείπνο στο σπίτι του πριν καναδυό χρόνια, αφού είχε σφάξει ένα ζωντανό και το απολαμβάναμε ψητό στο τζάκι, βλέπαμε τηλεόραση, και όταν βγήκε ο Μπερλουσκόνι στα νέα, το πρόσωπο του φίλου μου σκοτείνιασε και μουρμούρισε "παλιάτσο!" Προχθές τους είχαμε τραπέζι εδώ και στο πρώτο ποτήρι που σήκωσα είπα: "Τσελεπρατσιόνε!" Με κοιτάει αμήχανος, και εξηγώ: "Νο παλιάτσο ιν Ρώμα!" και γέμισε το πρόσωπό του ένα χαμόγελο αιθέριο από αυτί-σε-αυτί και κατέβασε όλο το ποτήρι μονορούφι.
Πρέπει επίσης να καταλάβετε ότι στην Ιταλία όλα γίνονται αντίθετα από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο: Την σαλάτα την τρώνε για επιδόρπιο μετά το φαγητό. Τον καφέ εσπρέσσο τον κατεβάζουνε όλο σε μια γουλιά σε λιγότερο από λεπτό -δεν προλαβαίνεις όχι να κάνεις τσιγάρο, ούτε να το ανάψεις! Ότι φανταστείτε, εδώ είναι διαφορετικό έως αντίθετο. Και αυτό προέρχεται από το γεγονός ότι στην Ιταλία είναι έναν αιώνα πίσω όσον αφορά όχι μόνο την παγκοσμιοποίηση αλλά και το ευρωπαϊκό αίσθημα. Οι άλλες χώρες, όλες οι άλλες χώρες, είναι πολύ, πολύ μακριά, κάπου στην στρατόσφαιρα ή πιο πέρα.
Όλα τα παραπάνω για να σας πω κάτι πολύ απλό. Ο Ιταλός έχει αρχίσει να φοβάται την κρίση επειδή ακούει τα νέα, αλλά δεν την καταλαβαίνει σαν κάτι πανευρωπαϊκό ή παγκόσμιο. Έχει αρχίσει να βλέπει περικοπές αλλά δεν έχει συνδέσει αυτά που βλέπει (και δεν του αρέσουν) με κάτι το οποίο μπορεί να έρχεται. Ο Ιταλός ακόμα καταλαβαίνει την πραγματικότητα σαν συνάρτηση της άμεσα τοπικής καθημερινότητάς του.
Εδώ στο χωριό δε, είμαστε μονίμως αποκλεισμένοι από τις τρέλες που κάνουνε αυτοί εκεί κάτω στον κάμπο. Αν δεν ακούγαμε νέα, ιδέα δεν θα είχαμε περί κρίσης. Η ζωή δεν είναι εύκολη, όπως ποτέ η ζωή του αγρότη και του κτηνοτρόφου στο χωριό στα βουνά δεν ήταν εύκολη. Αλλά δεν έχει αλλάξει.
Η Ιταλική κουλτούρα του καθημερινού ανθρώπου είναι οικονομία εξοικονόμησης, ποτέ δάνειο, και καθαρίζεις το πιάτο να μην χρειάζεται πλύσιμο. Αν αφήσεις φαγητό στο πιάτο σου είσαι σπάταλος. Η φειδωλή λιτότητα είναι όχι τρόπος ζωής αλλά ο μόνος τρόπος να ζει κανείς. Και αυτό βοηθά στην κρίση τούτη, γιατί, αυτό που φοβούνται οι Έλληνες ότι έχει αρχίσει να τους συμβαίνει στην καθημερινότητα τους, για τον Ιταλό πάντα ήταν, είναι και θα είναι η καθημερινότητα. Και εντάξει, δεν μιλάω για το Μιλάνο ή την Ρώμη. Μιλάω για τα υπόλοιπα 90%.
Ο Οβελίξ μπορεί να έβλεπε το SPQR στα λάβαρα των λεγεωνάριων (Senatus PopolusQue Romanorum [Σύνγκλητος και Πολίτες της Ρώμης]) και να νόμιζε ότι σημαίνει Sono Pazzi Questi Romani (Είναι τρελοί αυτοί οι Ρωμαίοι). Είναι όμως; Δεν νομίζω.
Υπάρχει όμως και μια άλλη μεγάλη διαφορά. Η μάνα Ελλάς είναι μια, ενώ η Ιταλία δεν είναι μόνο καμιά πενηνταριά χρόνια νεώτερη από την Ελλάδα: είναι δύο Ιταλίες όχι μια.
Υπάρχει η Ιταλία του βορά, από Ρώμη και πάνω, όπου στο Τρεντίνο και Άλτο Άλντιντζε στους Δολομίτες οι επιγραφές σε δρόμους και μαγαζιά είναι Γερμανικές και Ιταλικές λόγω του ότι εκεί ήταν Αυστρία μέχρι πρότινος, ενώ, από Νάπολη και κάτω έχουμε την Νότιο Ιταλία που κάνει ραχάτι μεγαλύτερο και του Ελληνικού.
Αν χωριζότανε σε δύο κράτη, Βόρια Ιταλία και Νότια Ιταλία, η Βόρια Οικονομία θα ήταν πολύ ισχυρότερη από την σημερινή της Ιταλίας, ενώ η Νότια Ιταλία θα ήταν πολύ χειρότερα από την σημερινή Ελλάδα. Αυτό το γεγονός δεν έχει ξεφύγει παρατήρησης, και, ίσως να μην ξέρατε ότι το κόμμα Λέγκα Νορντ (Βόρειος Συνασπισμός), μια Ιταλική έκδοση του ΛΑ.Ο.Σ που στήριζε τόσα χρόνια στην εξουσία το κόμμα του Μπερλουσκόνι, δεν είναι απλά κόμμα φασιστικό, αλλά η ίδια η ύπαρξή του βασίζεται στην απαίτηση να χωριστεί η Ιταλία σε δύο: Βόρια και Νότια. Είναι πραγματικά πολλοί, εδώ στον Βορά, που θα προτιμούσαν να μην κουβαλάνε τον Νότο.
Άλλωστε, και από την Ιστορία των τελευταίων 1.600 ετών φαίνεται η πραγματικότητα πως η Ιταλία δεν είναι μία, ούτε δύο, αλλά πολλές. Κάθε επαρχία και διάλεκτος, τοπική εθνική συνείδηση, πράγματα που στην Ελλάδα δεν τα πολυκαταλαβαίνουμε. Εδώ στο χωριουδάκι μας είμαστε στην επαρχία Romagna (ονομασία από καιρό αρχαίας Ρώμης) 3 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Τοσκάνη, και, αν και μέχρι καμιά ογδονταριά χρόνια πριν σήμερα τα σύνορα της Τοσκάνης συμπεριελάμβαναν και το χωριό μας, ανέκαθεν τους Τοσκανούς τους θεωρούμε εντελώς διαφορετικούς, από άλλο πλανήτη. Κι αν μιλήσουμε για παραπάνω απόσταση από Τοσκάνη, πες Νάπολι φερ' ειπείν, Σπαγγέτι δεν θα βρεις εδώ: αυτά είναι πράματα από την Νάπολη που θέλουν μηχάνημα. Εμείς όλα μας τα ζυμαρικά τα κάνουμε στο χέρι και στους Ναπολιτάνους δεν δίνουμε ούτε συνταγή τους δόλιους. Η μουσική που ξέρετε για Ιταλική, δεν είναι Ιταλική, είναι Ναπολιτάνικη, Σικελική, άντε Ρώμη. Αλλά δω πάνω έχουμε δική μας μουσική. Όσο για την Ρομανιόλικη διάλεκτό μας εδώ, την καταλαβαίνω μια στάλα γιατί είναι βασισμένη στα Γαλλικά! Ακόμη και το σύστημα υγείας είναι τοπικό. Εδώ στην Ρομάνια, το σύστημα υγείας μας εντελώς δωρεάν και το δεύτερο καλύτερο, λένε, στην Ευρώπη, και αλλού στην Ιταλία υπάρχουν πολύ, πολύ χειρότερα.
Και υπάρχει και μια άλλη σημαντική διαφορά από την Ελλάδα: Η πρωτεύουσα, η Ρώμη, έχει γύρω στα 2,7 εκατομμύρια κατοίκους και έτσι ο πληθυσμός της πρωτεύουσας αντιπροσωπεύει το 4,5% (τέσσερα κόμμα πέντε τοις εκατό) του πληθυσμού της χώρας. Ενώ, στην Ελλάδα, βρίσκονται στην πρωτεύουσα τα 40,5% της χώρας (σαράντα τοις εκατό, βοήθειά μας!). Αυτό είναι σημαντικότατη διαφορά γιατί δίνει στον μέσο Ιταλό κάτι που δεν ονειρεύεται (ή καταλαβαίνει) ο μέσος Έλληνας: την ταυτότητα του άμεσου τόπου, ευρύτερης περιοχής, οικονομίας τοπικής, παραγωγής παραδοσιακής, αγροτιάς, εργατιάς, με συσχετισμούς που καμία άμεση συνείδηση δεν προσφέρουν προς τα γενόμενα στην πρωτεύουσα.
Κάτι άλλο. Πάνω από τα 50% των Ιταλών είναι δεξιά του κέντρου, και σεβαστό ποσοστό από αυτούς είναι ακροδεξιοί έως φασίστες (Όχι "φασίστες" όπως η γενικότητα που υπονοεί η λέξη χρησιμοποιούμενη για βρισιά στην Ελλάδα: πραγματικοί φασίστες του Μουσολίνι). Εδώ στα βόρεια όμως, αριστερίζουμε σφόδρα. Αρκετά η Τοσκάνη και περισσότερο εμείς στη Ρομάνια, όπου θα ακούσεις να σου λένε με περηφάνια ότι είναι κομουνιστές. Ο Ιταλός κομουνιστής όμως δεν είναι σαν τον μέσο Ευρωπαίο κομουνιστή, και σίγουρα απέχει παρασάγγας από τον Έλληνα κομουνιστή. Κομουνιστικό κόμμα δεν υπάρχει με όνομα, οι ορισμοί, ιδεολογίες και ονομασίες έχουν εξελιχθεί με τον εικοστό πρώτο αιώνα. Ο δε Ιταλός κομουνιστής, ανέκαθεν, πηγαίνει εκκλησία Κυριακή, και έχει ιδέες που θυμίζουν περισσότερο Χριστιανούς του πρώτου αιώνα παρά τους πάλαι ποτέ παρελαύνοντες στην Κόκκινη Πλατεία, ή τους ψηφίζοντες Αλέκα.
Ενώ, δηλαδή, η καθημερινή μου εμπειρία εδώ ήταν μαζική ντροπή, αίσχος και θυμός για το ότι στην Ρώμη μας καθότανε ο Μπερλουσκόνι που ντρόπιαζε την Ιταλία και μας οδηγούσε στην καταστροφή, η πλειοψηφία της Ιταλίας πέρα από εδώ ήθελε Μπερλουσκόνι. Μην κοιτάτε τι βλέπετε στην τη-βη σας να γίνεται στους δρόμους της Ρώμης: μην ξεχνάτε ότι η ρώμη είναι το 4,5% της Ιταλίας, και με όλες τις μεγαλουπόλεις μαζί, η πραγματική Ιταλία είναι ακόμα εκτός βεληνεκούς για τηλεκάμερες νέων.
Εδώ όμως στο χωριό είμαστε ως επί το πλείστον αριστερότατοι. Ακόμα κι ο Αμερικάνος που ψηφίζει Δημοκρατικούς στις ΗΠΑ, και ΝΔ (προ Σαμαρά -τώρα αμηχανία) στην Ελλάδα, εδώ στο χωριό δεν έχει κανένα πρόβλημα να πιστεύει τον εαυτό του αριστερό αλά Ιταλικά. Ο καλύτερός μου φίλος, ένας μικρού οικονομικού μεγέθους αλλά τεράστιου στιβαρού αναστήματος και ακόμα μεγαλύτερης καρδιάς, δέκα χρόνια μεγαλύτερός μου αγρότης-κτηνοτρόφος, είναι, περήφανα κομουνιστής (αλά Ιταλικά). Σε δείπνο στο σπίτι του πριν καναδυό χρόνια, αφού είχε σφάξει ένα ζωντανό και το απολαμβάναμε ψητό στο τζάκι, βλέπαμε τηλεόραση, και όταν βγήκε ο Μπερλουσκόνι στα νέα, το πρόσωπο του φίλου μου σκοτείνιασε και μουρμούρισε "παλιάτσο!" Προχθές τους είχαμε τραπέζι εδώ και στο πρώτο ποτήρι που σήκωσα είπα: "Τσελεπρατσιόνε!" Με κοιτάει αμήχανος, και εξηγώ: "Νο παλιάτσο ιν Ρώμα!" και γέμισε το πρόσωπό του ένα χαμόγελο αιθέριο από αυτί-σε-αυτί και κατέβασε όλο το ποτήρι μονορούφι.
Πρέπει επίσης να καταλάβετε ότι στην Ιταλία όλα γίνονται αντίθετα από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο: Την σαλάτα την τρώνε για επιδόρπιο μετά το φαγητό. Τον καφέ εσπρέσσο τον κατεβάζουνε όλο σε μια γουλιά σε λιγότερο από λεπτό -δεν προλαβαίνεις όχι να κάνεις τσιγάρο, ούτε να το ανάψεις! Ότι φανταστείτε, εδώ είναι διαφορετικό έως αντίθετο. Και αυτό προέρχεται από το γεγονός ότι στην Ιταλία είναι έναν αιώνα πίσω όσον αφορά όχι μόνο την παγκοσμιοποίηση αλλά και το ευρωπαϊκό αίσθημα. Οι άλλες χώρες, όλες οι άλλες χώρες, είναι πολύ, πολύ μακριά, κάπου στην στρατόσφαιρα ή πιο πέρα.
Όλα τα παραπάνω για να σας πω κάτι πολύ απλό. Ο Ιταλός έχει αρχίσει να φοβάται την κρίση επειδή ακούει τα νέα, αλλά δεν την καταλαβαίνει σαν κάτι πανευρωπαϊκό ή παγκόσμιο. Έχει αρχίσει να βλέπει περικοπές αλλά δεν έχει συνδέσει αυτά που βλέπει (και δεν του αρέσουν) με κάτι το οποίο μπορεί να έρχεται. Ο Ιταλός ακόμα καταλαβαίνει την πραγματικότητα σαν συνάρτηση της άμεσα τοπικής καθημερινότητάς του.
Εδώ στο χωριό δε, είμαστε μονίμως αποκλεισμένοι από τις τρέλες που κάνουνε αυτοί εκεί κάτω στον κάμπο. Αν δεν ακούγαμε νέα, ιδέα δεν θα είχαμε περί κρίσης. Η ζωή δεν είναι εύκολη, όπως ποτέ η ζωή του αγρότη και του κτηνοτρόφου στο χωριό στα βουνά δεν ήταν εύκολη. Αλλά δεν έχει αλλάξει.
Η Ιταλική κουλτούρα του καθημερινού ανθρώπου είναι οικονομία εξοικονόμησης, ποτέ δάνειο, και καθαρίζεις το πιάτο να μην χρειάζεται πλύσιμο. Αν αφήσεις φαγητό στο πιάτο σου είσαι σπάταλος. Η φειδωλή λιτότητα είναι όχι τρόπος ζωής αλλά ο μόνος τρόπος να ζει κανείς. Και αυτό βοηθά στην κρίση τούτη, γιατί, αυτό που φοβούνται οι Έλληνες ότι έχει αρχίσει να τους συμβαίνει στην καθημερινότητα τους, για τον Ιταλό πάντα ήταν, είναι και θα είναι η καθημερινότητα. Και εντάξει, δεν μιλάω για το Μιλάνο ή την Ρώμη. Μιλάω για τα υπόλοιπα 90%.
Ο Οβελίξ μπορεί να έβλεπε το SPQR στα λάβαρα των λεγεωνάριων (Senatus PopolusQue Romanorum [Σύνγκλητος και Πολίτες της Ρώμης]) και να νόμιζε ότι σημαίνει Sono Pazzi Questi Romani (Είναι τρελοί αυτοί οι Ρωμαίοι). Είναι όμως; Δεν νομίζω.
Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011
Μαρξ
Σήμερα παιδιά, μικρά και μεγάλα, θα μιλήσουμε για έναν ελάχιστα γνωστό άνθρωπο, έναν Γερμανό Εβραϊκής καταγωγής με το όνομα Κάρολος Χάινριχ Μαρξ, 5 Μαΐου 1818 - 14 Μαρτίου 1883. Ήταν ένας Γερμανός Φιλόσοφος, Οικονομικός, Κοινωνιολόγος, Ιστορικός Οικονομικών Επιστημών, δημοσιογράφος και επαναστατικός σοσιαλιστής που έζησε στην Γερμανία και την Αγγλία κατά την διάρκεια της Βιομηχανικής επανάστασης. Τα σημαντικότερα βιβλία του είναι Το Κομουνιστικό Μανιφέστο (1848) και Το Κεφάλαιο (1867-1894). Μερικά από τα έργα του τα είχε συν-γράψει με τον φίλο του, επίσης Γερμανό επαναστάτη σοσιαλιστική, Φρίντριχ Ένγκελς.
Το όνομα Καρλ Μαρξ, αυτό καθ' αυτό, είναι βέβαια παγκοσμίως γνωστό: Λίγοι είναι οι φιλόσοφοι των οποίων το όνομα προκαλεί πιο βίαιες αντιδράσεις από αυτό του Καρλ Μαρξ. Με ένα όνομα τόσο παγκοσμίως και διαχρονικά γνωστό είναι περίεργο το πόσο λίγοι γνωρίζουν τον άνθρωπο και πόσοι λιγότεροι καταλαβαίνουν την ουσία των σημείων που υποστήριξε.
Γεννήθηκε σε μια εύπορη οικογένεια στο Τριερ της Πρωσίας. Ο πατέρας του κατήγετο από Εβραϊκή οικογένεια της οποίας οι άντρες ήταν επί γενεές κάντορες στην συναγωγή από το 1723. Ο πατέρας του, Χέρτσελ Μαρξ ήταν ο πρώτος στην οικογένεια που έλαβε κοσμική παιδεία και, πριν την γέννηση του Καρλ, αποποιήθηκε τον Ιουδαϊσμό και ασπάσθηκε τον Λουθηρανισμό πιστεύοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα τον βοηθούσε να βρει περισσότερες δουλειές και υψηλότερης στάθμης πελάτες, σαν δικηγόρος, μέσα στο τότε αντιεβραϊκό κλίμα της Πρωσίας. Η μητέρα του Καρλ, Ενριέτα Πρέσμπουργκ, ήταν Ολλανδή Εβραϊκής καταγωγής από πλούσια οικογένεια μέλη της οποίας αργότερα ξεκίνησαν την γνωστή και σήμερα εταιρεία Φίλλιπς.
Ο Καρλ είχε, στα παιδικά του χρόνια, ακριβή ιδιωτική εκπαίδευση και αργότερα παρακολούθησε το Πανεπιστήμιο της Βόννης διαβάζοντας φιλοσοφία και λογοτεχνία. Ο πατέρας του όμως επέμενε στα Νομικά, ως μια πιο πρακτική λύση για μετέπειτα καριέρα. Ο Καρλ εν τω μεταξύ ασχολείτο περισσότερο με το αλκοόλ και τα πάρτυ, οπότε, λόγω και των χαμηλών του βαθμών ο πατέρας του τον μετέφερε στο αυστηρότερο πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Εκεί οι νομικές σπουδές του πήραν δεύτερη θέση πίσω από την φιλοσοφία και ιστορία.
Το 1836 ο Καρλ αρραβωνιάστηκε την Τζένυ Φον Βέστφάλεν, μια όμορφη Βαρόνη της Πρωσικής αριστοκρατίας, "την πλέον επιθυμητή γυναίκα στην Τρίερ". Ο Γάμος τους ήταν ένα κοινωνικό σκάνδαλο: η κόρη ευγενικής καταγωγής, ανώτερης τάξης, και ο νεότερός από εκείνη γιός μιας Εβραϊκής οικογένειας μεσαίας τάξης. Ο Καρλ αφιέρωσε την διδακτορική διατριβή του στον πατέρα της Τζένης, στο θέμα "Η Διαφορά μεταξύ της Δημοκρήτιας και Επικούριας Φιλοσοφίας της Φύσης". Παντρεύτηκαν 19 Ιουνίου 1843.
Ορμώμενος και από την δική του εμπειρία μεταξύ Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού, μεσαίας τάξης και αριστοκρατίας το 1843 δημοσίευσε το βιβλίο "Σχετικά με το Εβραϊκό θέμα" όπου ανέπτυξε τον διαχωρισμό μεταξύ πολιτικής και ανθρώπινης χειραφέτησης, ερευνόντας και τον ρόλο της άσκησης θρησκευτικής πρακτικής στην κοινωνία. Σε άλλη δημοσίευση "Κριτική της φιλοσοφίας του Χέγκελ περί δικαίου" στην οποία ασχολήθηκε περισσότερο με το θέμα της θρησκείας την περιέγραψε ως το όπιο του λαού.
Τον Οκτώβριο του 1843 ο Κάρολος και η Τζένυ μετακόμισαν στο Παρίσι για να γράφει στην εφημερίδα "Γερμανο-Γαλλικά Χρονικά". Στο Παρίσι, ο Μαρξ συνάντησε τον σοσιαλιστή Φρίντριχ Ένγκελς στο Café de la Régence έχοντας εκφράσει ενδιαφέρον για τα γραπτά του Ένγκελς στην ίδια εφημερίδα. Αν και είχαν πρωτογνωριστεί στα γραφεία του Rheinische Zeitung το 1842, ήταν στο Παρίσι το 1843 όταν ξεκίνησαν την φιλία που θα κρατούσε για την υπόλοιπη ζωή τους. Η εφημερίδα δημοσίευσε ένα φύλλο και έκλεισε. Το 1845, μετά από δύο χρόνια στο Παρίσι, ο Κάρολος, χωρίς την δυνατότητα να μείνει στην Γαλλία ή να επιστρέψει στην Γερμανία, μετακόμισε στις Βρυξέλλες όπου έμεινε άλλα δύο χρόνια. Μετά από λίγο καιρό πίσω στο Παρίσι, μετακόμισε στην Κολωνία το 1848 και έκανε την τελευταία του μετακόμιση το 1849 στο Λονδίνο, όπου έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1883, και όπου έτυχε μάρτυρας του ζενίθ την Βιομηχανικής Επανάστασης στην Βικτωριανή Μεγάλη Βρετανία.
Κατά την διάρκεια των ετών από 1843 έως 1849, ο Μαρξ μέσω διαφόρων δημοσιεύσεων και ακτιβισμού έλαβε ενεργό μέρος στην ανάπτυξη των εργατικών κινημάτων στην Ευρώπη. Το μήνυμα με το οποίο ο Μαρξ έχει μείνει στην ιστορία, και που είναι γραμμένο με χρυσά γράμματα στον τάφο του στο κοιμητήριο του Highgate στο Λονδίνο είναι:
Το σοβαρό και σκυθρωπό του πρόσωπο, μέσα από μια κορνίζα από πλούσια γκρι μαλλιά και γενειάδα, συμβολίζει για πολλούς τις ακριβές, σε κόστος ζωών, μάχες του εικοστού αιώνα ενάντια στην καταπίεση και δικτατορία του κομουνισμού και απολυταρχισμού που δόθηκαν εις άμυνα της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ελεύθερης οικονομίας.
Αν και η Σοβιετική Ένωση δεν είναι παρά μια ανάμνηση ενός κακού ονείρου, και ο κομουνισμός αλλού, όπως για παράδειγμα στην Κίνα, έχει μεταλλάξει σε καπιταλιστική απολυταρχία, ο ορισμός του "Μαρξισμού" και το επίθετο "Μαρξιστής" διατηρεί την τοξική αύρα που δόθηκε σε αυτούς που ενστερνίστηκαν την δική τους κατανόηση των ιδεών του Μαρξ για να δημιουργήσουν τα δόγματα που κυριάρχησαν στον αιώνα εκείνο.
Πόσοι όμως από εκείνους που επικαλούνται το όνομα του Μαρξ στην ίδια πρόταση με το όνομα ενός διαβόλου, πιστεύουν άραγε την ίδια τους την αντι-Μαρξιστική προπαγάνδα; Μήπως απλά χρησιμοποιούν το ίδιο βάθρο που χρησιμοποίησαν οι δημαγωγοί-δικτάτορες της αρχής του εικοστού αιώνα στο όνομα του "σοσιαλισμού" τους, για λόγο όμως συμμετρικά αντίθετο -για να δώσουν στην αντι-κομουνιστική εικόνα του εκάστοτε βολικού μπαμπούλα το σοβαρό και σκυθρωπό πρόσωπο του Κάρολου Μαρξ;
Επίσης άξιον απορίας, αν εκείνοι που χρησιμοποιούν το όνομα του Μαρξ, και εκείνοι που τρέμουν στο άκουσμά του, γνωρίζουν ποιός πραγματικά ήτανε. Οι σημερινοί υπέρμαχοι του, και οι σημερινοί εχθροί του, έχουνε στο μυαλό τους τον ίδιο τον Καρλ Μαρξ ή αυτά τα οποία διεπράχθησαν στο όνομά του; Υπάρχει άραγε πραγματική βάση στην συσχέτιση ιδεών, ή στον φόβο που προκαλεί;
Ο Καρλ Μαρξ ήταν ένας φιλόσοφος, οικονομολόγος και δημοσιογράφος της μεσαίας τάξης του οποίου ο κύριος εργοδότης ήταν μια εφημερίδα της Νέας Υόρκης των ΗΠΑ. Ήταν επίσης προβληματικός σε βαθμούς ακραίους: έπινε υπερβολικά, συμπεριφερόταν επαίσχυντα στη ζωή μέσα στο σπίτι του, και εργαζόταν μανιωδώς, αν και παρήγαγε λίγα που να κέρδιζαν χρήματα ή αναγνώριση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αυτές οι ατέλειες, όμως, τον έκαναν πιο ενδιαφέροντα, διότι, παρά το γεγονός ότι εβρίσκετο σε μια κατάσταση συνεχούς προσωπικής κρίσης, ήταν σε θέση να ολοκληρώσει αυτό που έθεσε ως στόχο να κάνει: άλλαξε τον κόσμο.
Η πρώτη μάχη του Μαρξ ήταν να εκθέσει τις αντιφάσεις μεταξύ του από αιώνων μοναρχικού συστήματος και τις κοινωνίες του πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Μαρξ, ήταν φυσικό, καθώς άλλαζαν και εξελίσσονταν τα συστήματα παραγωγής, από αγροτική σε βιομηχανική βάση, να αλλάξει και η δομή της κοινωνίας. Ο Μαρξ έβλεπε αυτή την κοινωνική εξέλιξη ως αναπόφευκτη. Η κατ' αυτόν αναπόφευκτη εξέλιξη έγινε επανάσταση όταν οι βασιλιάδες και τσιράκια τους, αρνήθηκαν να επιτρέψουν τις μεταρρυθμίσεις.
Μέχρι το 1850, οι βιομήχανοι είχαν κερδίσει πολιτική εξουσία επειδή εργατικές εξεγέρσεις σε όλη την Ευρώπη το 1848 προκάλεσαν τους βασιλείς να δουν τους πρωτο-καπιταλιστές βιομήχανους ως σύμμαχους εναντίων των κατωτέρων τάξεων. Ένα νέο είδος κερδοσκόπου γεννήθηκε στις αίθουσες της χρηματοδότησης.
Ο Μαρξ γρήγορα αναγνώρισε ότι ο καπιταλισμός θα θεσμοθετούσε μια κοινωνική και οικονομική αστάθεια. Η πείνα του συστήματος για νέες αγορές, νέους καταναλωτές, νέες και φθηνότερες μεθόδους παραγωγής, προκειμένου να αυξηθεί η ροή των κεφαλαίων, θα οδηγούσε σε μια καταστροφική ροή ενός συστήματος έκρηξης και διάλυσης. Μετά από κάθε "κατακλυσμό", είχε προβλέψει ο Μαρξ, ο αριθμός των καπιταλιστών στην κορυφή της πυραμίδας θα ήταν μικρότερος, ενώ η βάση των δυσαρεστημένων εργαζομένων θα μεγάλωνε. Σταδιακά, ακόμη και η μεσαία τάξη θα κατέληγε σε κάθοδο και φτώχεια.
Ο Μαρξ πίστευε ότι ο βιομηχανικός καπιταλισμός δημιουργούσε, επίσης, ένα νέο σύστημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Πολιτικά και κοινωνικά οι άνθρωποι δεν είχαν περισσότερο ισότιμη βάση στο νέο αυτό στόχο από εκείνη που είχαν στο πλαίσιο μιας μοναρχίας. Τα δικαιώματα ανήκαν σε εκείνους με τα χρήματα και την περιουσία. Οι εργαζόμενοι δεν θα είχαν καν δικαίωμα ψήφου στις οικονομικές αποφάσεις.
Υπήρχαν άφθονα στοιχεία που υποστήριζαν αυτήν την αξιολόγηση του Μαρξ. Ζούσε πλέον στο Λονδίνο, την πλουσιότερη πόλη στον κόσμο. Και όμως τόσο μεγάλη όσο ήταν η πόλη και ο πλούτος της, τόσο πλατύτερο ήταν το στρώμα της φτώχειας. Στη γειτονιά του Μαρξ, μερικοί άνθρωποι νοίκιαζαν ένα χώρο σε ένα κρεβάτι και το αποκαλούσαν άνεση. Άλλοι πλήρωναν για μερικές ίντσες σε ένα κλιμακοστάσιο και το αποκαλούσαν "σπίτι" τους. Ο Μαρξ συνόψισε την κατάσταση λέγοντας: "Πρέπει να υπάρχει κάτι σάπιο στον πυρήνα ενός κοινωνικού συστήματος που αυξάνει τον πλούτο του χωρίς να μειώνει την δυστυχία του."
Αυτή ήταν η σκηνή μέσα στην οποία σχηματίστηκαν οι ιδέες του Μαρξ. Πέρασε πάρα πολύ χρόνο στο Αναγνωστήριο του Βρετανικού Μουσείου προσπαθώντας να κατανοήσει το νέο αυτό σύστημα, να προβλέψει την πορεία του, και, τέλος, να προσφέρει μια εναλλακτική λύση. Στα 16 χρόνια πριν τελειώσει το μεγαλύτερο λογοτεχνικό έργο του, το Das Kapital, η οικογένεια του Μαρξ ζούσε σε σχεδόν συνεχή εξαθλίωση. Μοναδική παρηγοριά τους ήταν ότι πίστευαν πως το έργο του Κάρολου ήταν ευγενές και σημαντικό, και ότι τα βάσανά τους ήταν μικρά σε σύγκριση με την πλειοψηφία των ανθρώπων που θυσίαζαν τη ζωή τους, έτσι ώστε κάποιοι άλλοι, αργότερα, θα μπορούσαν να ζήσουν στην πολυτέλεια.
Το Das Kapital και τα άλλα πολιτικά-οικονομικά γραπτά του Μαρξ ήταν μία μόνο πτυχή του συνολικού έργου του. Ήταν επίσης διοργανωτής και παιδαγωγός. Μέσα από διάφορες μικρές ομάδες προσπάθησε να διδάξει τους εργαζόμενους, οι οποίοι δεν είχαν ούτε τυπική καν εκπαίδευση, ούτε είχαν δει ποτέ τον εαυτό τους ως πολιτική δύναμη. Ο Μαρξ ήταν πεπεισμένος ότι ο μόνος τρόπος για να αλλάξει με επιτυχία την κοινωνία ήταν να εκπαιδεύσει τον πληθυσμό, έτσι ώστε να μπορούσαν να οδηγήσουν τελικά την κοινωνία οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.
Το 1864, γεννήθηκε η πιο σημαντική από πολλές οργανωτικές προσπάθειες του Μαρξ, η Διεθνής Ένωσης των Εργατών. Στόχος της ήταν να συνδέσει τους εργαζόμενους και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική, να προστατεύσει τα δικαιώματά τους απέναντι σε ένα όλο και πιο ισχυρό καπιταλιστικό σύστημα του οποίου τα πλοκάμια είχαν εξαπλωθεί πέρα από τα μεμονωμένα έθνη και είχαν πλέον περιβάλλει την υδρόγειο. Ο Μαρξ αναγνώρισε ότι η μεγαλύτερη δύναμη των εργαζομένων ήταν ο αριθμός τους.
Ο Μαρξ πέθανε το 1883, πριν τα βιβλία του κερδίσουν ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό και πριν οι εργαζόμενοι για τους οποίους είχε αγωνιστεί να πάρουν τις θέσεις τους στις κυβερνήσεις και στην αυτοεκπροσώπιση. Χρειάστηκαν δεκαετίες αγώνα, ως επι το πλείστον μη βίαιο για να συμβούν αυτά. Αλλά ο Μαρξ ήξερε ότι ο δρόμος προς την πρόοδο θα ήταν μακρύς και αργός και ότι τελικά ο καλύτερος τρόπος για να εξισορροπηθεί η κοινωνία ήταν μέσω της κάλπης. Επίσης, πίστευε, όμως, ότι ο εργαζόμενος είχε το δικαίωμα να επαναστατήσει αν εκείνοι που είχαν την δύναμη του αρνούνταν το δικαίωμα του να καθορίζει τις τύχες του μέσω της κάλπης, της από κοινού οργάνωσης και της ελευθερίας του τύπου.
Το πραγματικό όραμα του Καρλ Μαρξ για το τι θα ήταν ακριβώς το κυβερνητικό σχήμα και σύστημα του μέλλοντος ήταν ασαφές, και αυτός πρέπει να είναι σίγουρα ο λόγος για τον οποίον το όραμά του έχει ερμηνευτεί τόσες φορές με τόσο διαφορετικούς τρόπους και παραλλαγές. Αλλά πίστευε ότι τελικά η ανθρωπότητα θα εξελισσόταν φυσιολογικά, πέρα από τον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, αγκαλιάζοντας μια κοινωνία κοινής διαβίωσης με αυτοδιοίκηση εξαρτωμένη από την πλειοψηφία των εργαζομένων (κομουνιστική) στην οποία η κυβέρνηση δεν θα ήταν πλέον καθόλου απαραίτητη. Ήταν ένα ουτοπικό όνειρο που δεν έχει συμβεί πουθενά - περισσότερο από πουθενά αλλού δεν συνέβη στις χώρες και τα συστήματα που συνέδεσαν τον εαυτό τους με το όνομά του...
Σήμερα, πολλοί άνθρωποι ξέρουν τον Μαρξ μόνο μέσω των εγκλημάτων και της πλύσης εγκεφάλου των πρώην κομμουνιστικών χωρών. Αλλά οι ιδέες του Μαρξ επίσης βοήθησαν να γεννηθεί η χειραφέτηση πολλών εργατικών πολιτικών κομμάτων στη Δυτική Ευρώπη - του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ισπανίας, Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας, και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας. Και όμως, για κάποιο λόγο στον Δυτικό κόσμο, αυτά τα κόμματα γενικά και περιέργως δεν θεωρούνται μέρος της κληρονομιάς του Μαρξ.
Παραδείγματος χάριν, στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουνε μάθει να φοβούνται τον Μαρξ για τόσο πολύ καιρό που έχουν ξεχάσει τα τμήματα εκείνα της Αμερικανικής κοινωνικής φιλοσοφίας που έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της ζωής στις ΗΠΑ - από τη δωρεάν εκπαίδευση ως το δικαίωμα να φέρουν όπλα.
Στην πραγματικότητα, η εποχή στη σύγχρονη ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής που ήταν πιο «μαρξιστική» από οπουδήποτε αλλού ήταν τη δεκαετία του 1950, όταν η συνδικαλιστική οργάνωση ήταν πολύ υψηλή, η προσωπική περιουσία μοιραζόταν πιο δίκαια, και το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ήταν σχετικά μικρό.
Αντί να δαιμονοποιούμε τον Μαρξ, είναι καλύτερα να τον καταλάβουμε, και να καταλάβουμε ότι η εξέλιξη των κοινωνιών στον εικοστό αιώνα έφερε τις δυτικές, καπιταλιστικές κοινωνίες κοντύτερα στο όραμά του από το επίπεδο που κατάφεραν οι κομουνιστικές. Όταν το όνομά του Καρλ Μαρξ χρησιμοποιείται στον πολιτικό λόγο, θα πρέπει να γίνετε αυτό συνάμα με τα ονόματα άλλων μεγάλων διανοητών: ως πηγή ιδεών. Κι αν δεν συμφωνούμε μαζί του, υπάρχουν διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από τον Μαρξ. Το να πιστεύουμε αλλιώς, είναι το να αγνοούμε έναν φιλόσοφο και μια περίοδο της ιστορίας που είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση τις δικής μας περιόδου.
Σημείωση: (ed.) Όλα τα παραπάνω τα αντέγραψα, μετάφρασα και ανασυνέταξα από διάφορες πηγές στο ιντερνέτ, είτε ιστορικά γεγονότα, είτε γνώμες με τις οποίες συμφωνώ. Η τελική σύνταξη και παρουσίαση του κειμένου αυτού από μένα στην ανάρτηση αυτή, εστιάζει στις πληροφορίες που δεν είναι πλατειά γνωστές και γνώμες που δεν ακούγονται συνήθως, ώστε να παρουσιαστεί μια άλλη πτυχή της ζωής και προσφοράς του Καρλ Μαρξ. Ενώ τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι αρχική πρότυπη δική μου σκέψη, το κείμενο αντιπροσωπεύει, στην μίξη και ανασύνταξή του, μια άποψη με την οποία συμφωνώ και ήθελα να προτείνω εδώ. Βέβαια, όπως όλες οι μεμονωμένες απόψεις, δεν είναι πλήρης αλλά προτείνεται μόνο ως ένα ακόμα μέρος του μωσαϊκού της κοινής διαχρονικής άποψης.
Η σκέψη-κίνητρο πίσω από την ανάρτηση αυτή ήταν η λύπη μου για το ότι η προπαγανδιστική μηχανή των σοσιαλιστικών/κομουνιστικών δικτατοριών και δημαγωγών του εικοστού αιώνα έχουν εντελώς αλλοιώσει, και σε σημεία αλλάξει, την ιστορική πραγματικότητα και την ουσία των ιδεών ενός σημαντικού φιλόσοφου, έχοντας τα σερβίρει για να δημιουργήσουν τα γνωστά, πειθήνια, ανίδεα παπαγαλάκια.
Το όνομα Καρλ Μαρξ, αυτό καθ' αυτό, είναι βέβαια παγκοσμίως γνωστό: Λίγοι είναι οι φιλόσοφοι των οποίων το όνομα προκαλεί πιο βίαιες αντιδράσεις από αυτό του Καρλ Μαρξ. Με ένα όνομα τόσο παγκοσμίως και διαχρονικά γνωστό είναι περίεργο το πόσο λίγοι γνωρίζουν τον άνθρωπο και πόσοι λιγότεροι καταλαβαίνουν την ουσία των σημείων που υποστήριξε.
Γεννήθηκε σε μια εύπορη οικογένεια στο Τριερ της Πρωσίας. Ο πατέρας του κατήγετο από Εβραϊκή οικογένεια της οποίας οι άντρες ήταν επί γενεές κάντορες στην συναγωγή από το 1723. Ο πατέρας του, Χέρτσελ Μαρξ ήταν ο πρώτος στην οικογένεια που έλαβε κοσμική παιδεία και, πριν την γέννηση του Καρλ, αποποιήθηκε τον Ιουδαϊσμό και ασπάσθηκε τον Λουθηρανισμό πιστεύοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα τον βοηθούσε να βρει περισσότερες δουλειές και υψηλότερης στάθμης πελάτες, σαν δικηγόρος, μέσα στο τότε αντιεβραϊκό κλίμα της Πρωσίας. Η μητέρα του Καρλ, Ενριέτα Πρέσμπουργκ, ήταν Ολλανδή Εβραϊκής καταγωγής από πλούσια οικογένεια μέλη της οποίας αργότερα ξεκίνησαν την γνωστή και σήμερα εταιρεία Φίλλιπς.
Το 1836 ο Καρλ αρραβωνιάστηκε την Τζένυ Φον Βέστφάλεν, μια όμορφη Βαρόνη της Πρωσικής αριστοκρατίας, "την πλέον επιθυμητή γυναίκα στην Τρίερ". Ο Γάμος τους ήταν ένα κοινωνικό σκάνδαλο: η κόρη ευγενικής καταγωγής, ανώτερης τάξης, και ο νεότερός από εκείνη γιός μιας Εβραϊκής οικογένειας μεσαίας τάξης. Ο Καρλ αφιέρωσε την διδακτορική διατριβή του στον πατέρα της Τζένης, στο θέμα "Η Διαφορά μεταξύ της Δημοκρήτιας και Επικούριας Φιλοσοφίας της Φύσης". Παντρεύτηκαν 19 Ιουνίου 1843.
Ορμώμενος και από την δική του εμπειρία μεταξύ Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού, μεσαίας τάξης και αριστοκρατίας το 1843 δημοσίευσε το βιβλίο "Σχετικά με το Εβραϊκό θέμα" όπου ανέπτυξε τον διαχωρισμό μεταξύ πολιτικής και ανθρώπινης χειραφέτησης, ερευνόντας και τον ρόλο της άσκησης θρησκευτικής πρακτικής στην κοινωνία. Σε άλλη δημοσίευση "Κριτική της φιλοσοφίας του Χέγκελ περί δικαίου" στην οποία ασχολήθηκε περισσότερο με το θέμα της θρησκείας την περιέγραψε ως το όπιο του λαού.
Κατά την διάρκεια των ετών από 1843 έως 1849, ο Μαρξ μέσω διαφόρων δημοσιεύσεων και ακτιβισμού έλαβε ενεργό μέρος στην ανάπτυξη των εργατικών κινημάτων στην Ευρώπη. Το μήνυμα με το οποίο ο Μαρξ έχει μείνει στην ιστορία, και που είναι γραμμένο με χρυσά γράμματα στον τάφο του στο κοιμητήριο του Highgate στο Λονδίνο είναι:
"Εργαζόμενοι όλων των χωρών, ενωθείτε".
Το σοβαρό και σκυθρωπό του πρόσωπο, μέσα από μια κορνίζα από πλούσια γκρι μαλλιά και γενειάδα, συμβολίζει για πολλούς τις ακριβές, σε κόστος ζωών, μάχες του εικοστού αιώνα ενάντια στην καταπίεση και δικτατορία του κομουνισμού και απολυταρχισμού που δόθηκαν εις άμυνα της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ελεύθερης οικονομίας.
Αν και η Σοβιετική Ένωση δεν είναι παρά μια ανάμνηση ενός κακού ονείρου, και ο κομουνισμός αλλού, όπως για παράδειγμα στην Κίνα, έχει μεταλλάξει σε καπιταλιστική απολυταρχία, ο ορισμός του "Μαρξισμού" και το επίθετο "Μαρξιστής" διατηρεί την τοξική αύρα που δόθηκε σε αυτούς που ενστερνίστηκαν την δική τους κατανόηση των ιδεών του Μαρξ για να δημιουργήσουν τα δόγματα που κυριάρχησαν στον αιώνα εκείνο.
Επίσης άξιον απορίας, αν εκείνοι που χρησιμοποιούν το όνομα του Μαρξ, και εκείνοι που τρέμουν στο άκουσμά του, γνωρίζουν ποιός πραγματικά ήτανε. Οι σημερινοί υπέρμαχοι του, και οι σημερινοί εχθροί του, έχουνε στο μυαλό τους τον ίδιο τον Καρλ Μαρξ ή αυτά τα οποία διεπράχθησαν στο όνομά του; Υπάρχει άραγε πραγματική βάση στην συσχέτιση ιδεών, ή στον φόβο που προκαλεί;
Ο Καρλ Μαρξ ήταν ένας φιλόσοφος, οικονομολόγος και δημοσιογράφος της μεσαίας τάξης του οποίου ο κύριος εργοδότης ήταν μια εφημερίδα της Νέας Υόρκης των ΗΠΑ. Ήταν επίσης προβληματικός σε βαθμούς ακραίους: έπινε υπερβολικά, συμπεριφερόταν επαίσχυντα στη ζωή μέσα στο σπίτι του, και εργαζόταν μανιωδώς, αν και παρήγαγε λίγα που να κέρδιζαν χρήματα ή αναγνώριση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αυτές οι ατέλειες, όμως, τον έκαναν πιο ενδιαφέροντα, διότι, παρά το γεγονός ότι εβρίσκετο σε μια κατάσταση συνεχούς προσωπικής κρίσης, ήταν σε θέση να ολοκληρώσει αυτό που έθεσε ως στόχο να κάνει: άλλαξε τον κόσμο.
Η πρώτη μάχη του Μαρξ ήταν να εκθέσει τις αντιφάσεις μεταξύ του από αιώνων μοναρχικού συστήματος και τις κοινωνίες του πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Μαρξ, ήταν φυσικό, καθώς άλλαζαν και εξελίσσονταν τα συστήματα παραγωγής, από αγροτική σε βιομηχανική βάση, να αλλάξει και η δομή της κοινωνίας. Ο Μαρξ έβλεπε αυτή την κοινωνική εξέλιξη ως αναπόφευκτη. Η κατ' αυτόν αναπόφευκτη εξέλιξη έγινε επανάσταση όταν οι βασιλιάδες και τσιράκια τους, αρνήθηκαν να επιτρέψουν τις μεταρρυθμίσεις.
Μέχρι το 1850, οι βιομήχανοι είχαν κερδίσει πολιτική εξουσία επειδή εργατικές εξεγέρσεις σε όλη την Ευρώπη το 1848 προκάλεσαν τους βασιλείς να δουν τους πρωτο-καπιταλιστές βιομήχανους ως σύμμαχους εναντίων των κατωτέρων τάξεων. Ένα νέο είδος κερδοσκόπου γεννήθηκε στις αίθουσες της χρηματοδότησης.
Ο Μαρξ γρήγορα αναγνώρισε ότι ο καπιταλισμός θα θεσμοθετούσε μια κοινωνική και οικονομική αστάθεια. Η πείνα του συστήματος για νέες αγορές, νέους καταναλωτές, νέες και φθηνότερες μεθόδους παραγωγής, προκειμένου να αυξηθεί η ροή των κεφαλαίων, θα οδηγούσε σε μια καταστροφική ροή ενός συστήματος έκρηξης και διάλυσης. Μετά από κάθε "κατακλυσμό", είχε προβλέψει ο Μαρξ, ο αριθμός των καπιταλιστών στην κορυφή της πυραμίδας θα ήταν μικρότερος, ενώ η βάση των δυσαρεστημένων εργαζομένων θα μεγάλωνε. Σταδιακά, ακόμη και η μεσαία τάξη θα κατέληγε σε κάθοδο και φτώχεια.
Ο Μαρξ πίστευε ότι ο βιομηχανικός καπιταλισμός δημιουργούσε, επίσης, ένα νέο σύστημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Πολιτικά και κοινωνικά οι άνθρωποι δεν είχαν περισσότερο ισότιμη βάση στο νέο αυτό στόχο από εκείνη που είχαν στο πλαίσιο μιας μοναρχίας. Τα δικαιώματα ανήκαν σε εκείνους με τα χρήματα και την περιουσία. Οι εργαζόμενοι δεν θα είχαν καν δικαίωμα ψήφου στις οικονομικές αποφάσεις.
Υπήρχαν άφθονα στοιχεία που υποστήριζαν αυτήν την αξιολόγηση του Μαρξ. Ζούσε πλέον στο Λονδίνο, την πλουσιότερη πόλη στον κόσμο. Και όμως τόσο μεγάλη όσο ήταν η πόλη και ο πλούτος της, τόσο πλατύτερο ήταν το στρώμα της φτώχειας. Στη γειτονιά του Μαρξ, μερικοί άνθρωποι νοίκιαζαν ένα χώρο σε ένα κρεβάτι και το αποκαλούσαν άνεση. Άλλοι πλήρωναν για μερικές ίντσες σε ένα κλιμακοστάσιο και το αποκαλούσαν "σπίτι" τους. Ο Μαρξ συνόψισε την κατάσταση λέγοντας: "Πρέπει να υπάρχει κάτι σάπιο στον πυρήνα ενός κοινωνικού συστήματος που αυξάνει τον πλούτο του χωρίς να μειώνει την δυστυχία του."
Αυτή ήταν η σκηνή μέσα στην οποία σχηματίστηκαν οι ιδέες του Μαρξ. Πέρασε πάρα πολύ χρόνο στο Αναγνωστήριο του Βρετανικού Μουσείου προσπαθώντας να κατανοήσει το νέο αυτό σύστημα, να προβλέψει την πορεία του, και, τέλος, να προσφέρει μια εναλλακτική λύση. Στα 16 χρόνια πριν τελειώσει το μεγαλύτερο λογοτεχνικό έργο του, το Das Kapital, η οικογένεια του Μαρξ ζούσε σε σχεδόν συνεχή εξαθλίωση. Μοναδική παρηγοριά τους ήταν ότι πίστευαν πως το έργο του Κάρολου ήταν ευγενές και σημαντικό, και ότι τα βάσανά τους ήταν μικρά σε σύγκριση με την πλειοψηφία των ανθρώπων που θυσίαζαν τη ζωή τους, έτσι ώστε κάποιοι άλλοι, αργότερα, θα μπορούσαν να ζήσουν στην πολυτέλεια.
Το Das Kapital και τα άλλα πολιτικά-οικονομικά γραπτά του Μαρξ ήταν μία μόνο πτυχή του συνολικού έργου του. Ήταν επίσης διοργανωτής και παιδαγωγός. Μέσα από διάφορες μικρές ομάδες προσπάθησε να διδάξει τους εργαζόμενους, οι οποίοι δεν είχαν ούτε τυπική καν εκπαίδευση, ούτε είχαν δει ποτέ τον εαυτό τους ως πολιτική δύναμη. Ο Μαρξ ήταν πεπεισμένος ότι ο μόνος τρόπος για να αλλάξει με επιτυχία την κοινωνία ήταν να εκπαιδεύσει τον πληθυσμό, έτσι ώστε να μπορούσαν να οδηγήσουν τελικά την κοινωνία οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.
Το 1864, γεννήθηκε η πιο σημαντική από πολλές οργανωτικές προσπάθειες του Μαρξ, η Διεθνής Ένωσης των Εργατών. Στόχος της ήταν να συνδέσει τους εργαζόμενους και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική, να προστατεύσει τα δικαιώματά τους απέναντι σε ένα όλο και πιο ισχυρό καπιταλιστικό σύστημα του οποίου τα πλοκάμια είχαν εξαπλωθεί πέρα από τα μεμονωμένα έθνη και είχαν πλέον περιβάλλει την υδρόγειο. Ο Μαρξ αναγνώρισε ότι η μεγαλύτερη δύναμη των εργαζομένων ήταν ο αριθμός τους.
Ο Μαρξ πέθανε το 1883, πριν τα βιβλία του κερδίσουν ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό και πριν οι εργαζόμενοι για τους οποίους είχε αγωνιστεί να πάρουν τις θέσεις τους στις κυβερνήσεις και στην αυτοεκπροσώπιση. Χρειάστηκαν δεκαετίες αγώνα, ως επι το πλείστον μη βίαιο για να συμβούν αυτά. Αλλά ο Μαρξ ήξερε ότι ο δρόμος προς την πρόοδο θα ήταν μακρύς και αργός και ότι τελικά ο καλύτερος τρόπος για να εξισορροπηθεί η κοινωνία ήταν μέσω της κάλπης. Επίσης, πίστευε, όμως, ότι ο εργαζόμενος είχε το δικαίωμα να επαναστατήσει αν εκείνοι που είχαν την δύναμη του αρνούνταν το δικαίωμα του να καθορίζει τις τύχες του μέσω της κάλπης, της από κοινού οργάνωσης και της ελευθερίας του τύπου.
Το πραγματικό όραμα του Καρλ Μαρξ για το τι θα ήταν ακριβώς το κυβερνητικό σχήμα και σύστημα του μέλλοντος ήταν ασαφές, και αυτός πρέπει να είναι σίγουρα ο λόγος για τον οποίον το όραμά του έχει ερμηνευτεί τόσες φορές με τόσο διαφορετικούς τρόπους και παραλλαγές. Αλλά πίστευε ότι τελικά η ανθρωπότητα θα εξελισσόταν φυσιολογικά, πέρα από τον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, αγκαλιάζοντας μια κοινωνία κοινής διαβίωσης με αυτοδιοίκηση εξαρτωμένη από την πλειοψηφία των εργαζομένων (κομουνιστική) στην οποία η κυβέρνηση δεν θα ήταν πλέον καθόλου απαραίτητη. Ήταν ένα ουτοπικό όνειρο που δεν έχει συμβεί πουθενά - περισσότερο από πουθενά αλλού δεν συνέβη στις χώρες και τα συστήματα που συνέδεσαν τον εαυτό τους με το όνομά του...
Σήμερα, πολλοί άνθρωποι ξέρουν τον Μαρξ μόνο μέσω των εγκλημάτων και της πλύσης εγκεφάλου των πρώην κομμουνιστικών χωρών. Αλλά οι ιδέες του Μαρξ επίσης βοήθησαν να γεννηθεί η χειραφέτηση πολλών εργατικών πολιτικών κομμάτων στη Δυτική Ευρώπη - του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ισπανίας, Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας, και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας. Και όμως, για κάποιο λόγο στον Δυτικό κόσμο, αυτά τα κόμματα γενικά και περιέργως δεν θεωρούνται μέρος της κληρονομιάς του Μαρξ.
Παραδείγματος χάριν, στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουνε μάθει να φοβούνται τον Μαρξ για τόσο πολύ καιρό που έχουν ξεχάσει τα τμήματα εκείνα της Αμερικανικής κοινωνικής φιλοσοφίας που έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της ζωής στις ΗΠΑ - από τη δωρεάν εκπαίδευση ως το δικαίωμα να φέρουν όπλα.
Στην πραγματικότητα, η εποχή στη σύγχρονη ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής που ήταν πιο «μαρξιστική» από οπουδήποτε αλλού ήταν τη δεκαετία του 1950, όταν η συνδικαλιστική οργάνωση ήταν πολύ υψηλή, η προσωπική περιουσία μοιραζόταν πιο δίκαια, και το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ήταν σχετικά μικρό.
Αντί να δαιμονοποιούμε τον Μαρξ, είναι καλύτερα να τον καταλάβουμε, και να καταλάβουμε ότι η εξέλιξη των κοινωνιών στον εικοστό αιώνα έφερε τις δυτικές, καπιταλιστικές κοινωνίες κοντύτερα στο όραμά του από το επίπεδο που κατάφεραν οι κομουνιστικές. Όταν το όνομά του Καρλ Μαρξ χρησιμοποιείται στον πολιτικό λόγο, θα πρέπει να γίνετε αυτό συνάμα με τα ονόματα άλλων μεγάλων διανοητών: ως πηγή ιδεών. Κι αν δεν συμφωνούμε μαζί του, υπάρχουν διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από τον Μαρξ. Το να πιστεύουμε αλλιώς, είναι το να αγνοούμε έναν φιλόσοφο και μια περίοδο της ιστορίας που είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση τις δικής μας περιόδου.
Σημείωση: (ed.) Όλα τα παραπάνω τα αντέγραψα, μετάφρασα και ανασυνέταξα από διάφορες πηγές στο ιντερνέτ, είτε ιστορικά γεγονότα, είτε γνώμες με τις οποίες συμφωνώ. Η τελική σύνταξη και παρουσίαση του κειμένου αυτού από μένα στην ανάρτηση αυτή, εστιάζει στις πληροφορίες που δεν είναι πλατειά γνωστές και γνώμες που δεν ακούγονται συνήθως, ώστε να παρουσιαστεί μια άλλη πτυχή της ζωής και προσφοράς του Καρλ Μαρξ. Ενώ τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι αρχική πρότυπη δική μου σκέψη, το κείμενο αντιπροσωπεύει, στην μίξη και ανασύνταξή του, μια άποψη με την οποία συμφωνώ και ήθελα να προτείνω εδώ. Βέβαια, όπως όλες οι μεμονωμένες απόψεις, δεν είναι πλήρης αλλά προτείνεται μόνο ως ένα ακόμα μέρος του μωσαϊκού της κοινής διαχρονικής άποψης.
Η σκέψη-κίνητρο πίσω από την ανάρτηση αυτή ήταν η λύπη μου για το ότι η προπαγανδιστική μηχανή των σοσιαλιστικών/κομουνιστικών δικτατοριών και δημαγωγών του εικοστού αιώνα έχουν εντελώς αλλοιώσει, και σε σημεία αλλάξει, την ιστορική πραγματικότητα και την ουσία των ιδεών ενός σημαντικού φιλόσοφου, έχοντας τα σερβίρει για να δημιουργήσουν τα γνωστά, πειθήνια, ανίδεα παπαγαλάκια.
Η δεκαετία των '50 στις ΗΠΑ: Η μεγάλη ευημερία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και πριν τα θυελλώδη '60:
Η πιο ουσιαστικά "Μαρξιστική" κοινωνία που δημιούργησε ο εικοστός αιώνας.
Η πιο ουσιαστικά "Μαρξιστική" κοινωνία που δημιούργησε ο εικοστός αιώνας.
Ο τύμβος του Κάρολου Μαρξ στο κοιμητήριο του Highgate, στο Λονδίνο.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)