Ελπίδες

Είπαμε όλοι και γράψαμε πολλά τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με ένα υπέροχο θέμα. Την Ελπίδα.

Κατά κάποια σύμπτωση και συγκυρία, οι εκλογές και οι πρώτες πράξεις και ρήσης της καινούργιας κυβέρνησης γέμισαν τον κόσμο ελπίδα. Η οποία τώρα έχει αρχίσει να τρεμοσβήνει ανεπαίσθητα καθώς ελάχιστοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως είναι πιθανόν να εναποθέσαμε τις ελπίδες μας και τα όνειρά μας σε άλλον ένα τυχοδιώκτη που δεν κατάφερε να παραδώσει τίποτα από όσα υποσχέθηκε.

Ένας καινούργιος αναγνώστης, ο Ποσειδώνας, πρότεινε σε σχόλιο στην ανάρτηση Πογκρόμ ότι "Η ελπίδα φαίνεται επώδυνη, δυσδιάκριτη, ανέφικτη.... Μόνον όταν σκιάζεται από φόβο." Και μ' έβαλε να σκεφτώ. Αυτές τις δύο λέξεις: "Ελπίδα" και "Φόβος", όπου, στο σχόλιό του ο φόβος μας πιθανόν να μας κάνει να απομακρυνθούμε από την ελπίδα (αν το κατάλαβα καλά).

Και, σκέφτομαι πως ίσως είναι ώρα να κοιτάξουμε λίγο πιο προσεκτικά τους όρους μας και το τι κρύβουν.

Ένας μεγάλος Έλληνας, και μάλιστα Κρητικός, έγραψε κάποτε ότι

Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος

Ο Νίκος Καζαντζάκης βέβαια, μπορούσε να το πει αυτό και να το εννοεί.

Τι όμως εννοούσε όσο αφορά την Ελπίδα; Οφθαλμοφανώς η ρήση του μας διδάσκει πως η λεφτεριά είναι εφικτή όχι μόνο όταν δεν φοβάσαι, αλλά όταν δεν επαφύεσαι στην ελπίδα.

Ίσως ο Καζαντζάκης να εννοούσε απλά ότι Συν Αθηνά Και Χείρα Κίνει. 

Γιατί, ο φόβος του θεού, και η ελπίδα ότι ο θεός θα βάλει το χέρι του να σε βοηθήσει, κατά τον Καζαντζάκη δεν σημαίνουν λεφτεριά, αλλά σκλαβιά στην ανημποριά --όπου ελπίζεις κάτι να γίνει καλό, από τους ουρανούς, από κάποιον άλλο, και έτσι, ελπίζοντας, ξεχνάς πως μόνο με τα δικά σου χέρια μπορείς να προμηθεύσεις εσύ ο ίδιος για τις ανάγκες σου.

Και αυτό το βρίσκω αληθινό και για τον εαυτό μου. Πραγματικά ένοιωσα πιο ελεύθερος πριν 20-25 χρόνια όταν επί τέλους είπα: "Κάθε πρωί βγαίνω στο βουνό να κυνηγήσω την αρκούδα μου, και μέχρι τώρα νικάω εγώ. Μιά μέρα θα νικήσει η αρκούδα" (η ταινία Τζερεμάια Τζόνσον που έχω δει πολλές φορές από το 1973 μέχρι σήμερα, βοήθησε σ' αυτό). Και σταμάτησα να "ελπίζω" και να προσεύχομαι παρά άρχισα να πιστεύω μόνο στις δικές μου δυνάμεις με την γνώση των περιορισμών τους και σε ισχύ αλλά και σε βάθος χρόνου --κάτι που βρήκα λυτρωτικό και ποιο μεθυστικό από την ελπίδα. Και, όταν πέθαναν οι γονείς μου, τέσσερεις μήνες μεταξύ τους πριν 8 χρόνια, σταμάτησα να φοβάμαι, γιατί δέχτηκα το πόσο τελεσίδικος είναι ο θάνατος. Αυτά βέβαια δεν θα μπορούσα να τα σκεφτώ και να τα αισθανθώ έτσι, με τον τρόπο και άποψη που τα αισθάνθηκα, αν δεν ζούσα στην Αμερική, αν δεν ήμουνα και Αμερικανός, αν δεν είχα μεγαλώσει παιδί στην Αμερική.

Κι έτσι, τώρα, δεν είμαι πια τόσο σίγουρος ότι η ελπίδα των τελευταίων βδομάδων για την Ελλάδα ήταν κάτι το διαφορετικό από απλά άλλο ένα ναρκωτικό --ανάλογα πως το βλέπει κανείς και σε τι πλαίσιο. Εγώ, προτιμώ να είμαι ελεύθερος. Και να περιμένω μόνο από τον εαυτό μου και κανέναν κανέναν δάσκαλο, κυβέρνηση, κομπογιαννίτη ή ποιητή.

Όσο για τους αγώνες και τους πολέμους...

Οι αγώνες και οι πόλεμοι είναι, για μένα, η παραδοχή της ανικανότητας να χτίσουμε ειρήνη.