Άγνωστος

A Complete Unknown (2024)
8/10 Αστέρια 

Πέραν κατανόησης

28 Φεβρουαρίου 2025

Η αρχική δημοσίευση της κριτικής μου για την ταινία, στα αγγλικά, στην IMDB, εδώ:
https://www.imdb.com/review/rw10349279/
Παρακάτω, μεταφρασμένη στα Ελληνικά:

Η ταινία παρουσιάζει ένα πράγμα που είναι απόλυτα σωστό: Ο Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν από την Ντουλούθ της Μινεσότα είναι πραγματικά ένας άγνωστος, έχοντας συστηματικά φιλοτεχνήσει την περσόνα του ως πέραν κατανόησης. Επίσης, είναι ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς όλων των εποχών. 

Άραγε, τον οδήγησε η καρδιά του, ειλικρινά και ταπεινά στο κρεβάτι του νοσοκομείου του Γούντι Γκάθρι και στην προσοχή και την αναγνώριση του από τον Πιτ Σίγκερ και της ήδη διάσημης και σημαντικής Τζόαν Μπαέζ, ή προσκολλήθηκε μαζί τους για να ξεκινήσει με πανουργία από την κορυφή, «ξεσπώντας στη σκηνή ήδη ένας θρύλος»; Ίσως και τα δύο; 

Στην ταινία, αν ανοιγοκλείσεις τα μάτια σου, θα χάσεις το ανεξερεύνητο βάθος και τη φύση της σχέσης μεταξύ της Joan Baez και του Bob Dylan. «Το άπλυτο φαινόμενο, Ο πρωταρχικός αλήτης, κατέπλευσε στην αγκαλιά της· Και έμεινε εκεί, Προσωρινά χαμένος στη θάλασσα, Η Μαντόνα ήταν δική του, δωρεάν, Ναι, το κορίτσι στο μισό κοχύλι, Θα μπορούσε να τον κρατήσει αλώβητο». Πού είναι όλα αυτά στην ταινία σε όλη την κεντρικά σημαντική φύση και βάθος; (σημείωση: αυτοί είναι στοίχοι από το τραγούδι της Joan Baez, Diamonds and Rust, που έγραψε για την σχέση της με τον Dylan) 

Επίσης, περασμένο στην ταινία εξ’ απαλών ονύχων, αν ανοιγοκλείσεις τα μάτια σου θα χάσεις το νόημα, η σχέση με τη «Sylvie Russo» (Elle Fanning) στην ταινία, που είναι βασισμένη στην πραγματική μούσα και ερωμένη του Dylan, Suze Rotolo. 

Αρχίζει με το να σέβεται τον Γούντι, τον Πιτ και τη Φολκ μουσική, και τελειώνει την εισαγωγή της ζωής του, 1961-1965, προδίδοντας εντελώς και ασεβώς τον Πιτ Σίγκερ και το Φολκ Φεστιβάλ του Νιούπορτ. Αυτός ο Dylan εξελισσόταν άραγε σε αυτό που έγινε στην ευρύτερη κουλτούρα μας ή ήταν ένας χρήστης που δεν είχε καμία περαιτέρω χρήση για εκείνους που του έδωσαν την ανάβασή του; 

Και ο Τιμοτέ Σαλαμέ; Έκανε μια δουλειά αγάπης ή βρήκε ένα θέμα που θα έκανε μια κερδοφόρα ταινία; Ή και τα δύο; Άγνωστο. 

Ξεκίνησα κλαίγοντας ασταμάτητα για τα πρώτα 10 περίπου λεπτά της ταινίας -παρόλο που ο Πιτ Σίγκερ, στην πραγματική ζωή, δεν ήταν εκεί όταν ο Ντύλαν επισκέφτηκε για πρώτη φορά τον Γούντι Γκάθρι και ο Γούντι, στην πραγματική ζωή, δεν έδωσε ποτέ στον Μπομπ τη φυσαρμόνικα του. Στο τέλος της ταινίας ένιωσα σαν να μην ήταν καθόλου μια ταινία για τον Μπομπ Ντίλαν αλλά, στην πραγματικότητα, για τον Πιτ Σίγκερ. Ποιος το ήξερε... Κατά τη γνώμη μου, ο Έντουαρντ Νόρτον αξίζει το Όσκαρ επειδή κατοίκησε άψογα τον Πιτ Σίγκερ. 

Ήταν ο Πιτ που ανακάλυψε και στη συνέχεια προδόθηκε από κάποιον που ήταν στην πραγματικότητα μόνος του, χωρίς κατεύθυνση προς μια εστία, Ένας εντελώς άγνωστος, σαν πέτρα που κυλά... Πώς σε κάνει να αισθάνεσαι, πώς σε κάνει να αισθάνεσαι; (στοίχοι από το τραγούδι Lika a Roling Stone) 

Ποιος θα ήταν ο Bob Dylan αν δεν είχε γράψει το Blowing in The Wind, το The Times They Are A-Changin' ή το Mr. Tambourine Man; Ή το Highway 61 Revisited; 

Το τελευταίο πράγμα που μας λένε πριν από τους τίτλους του τέλους της ταινίας είναι ότι ο Bob Dylan είναι ο μόνος τραγουδοποιός που τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Αλλά δεν παρευρέθηκε στην τελετή. Γιατί; Από ταπεινοφροσύνη; Ίσως επειδή δεν αναγνώριζε τα Νόμπελ ή δεν νοιαζόταν για αυτά; Ή να προκηρύξει αλαζονικά την ανωτερότητά του; Ίσως όλα τα παραπάνω;

~~~

Αμερικανική Φολκ Μουσική:

Woody Guthrie
Pete Seeger
Joan Baez
Bob Dylan

Arlo Guthrie

Woody Guthrie, This Land is Your Land, February 1940

Pete Seeger, Bruce Springsteen, This Land us Your Land
Washington DC, January 20, 2009, President Obama's inauguration

Pete Seeger, We Shall Overcome, 1967

Joan Baez, Bob Dylan, March on Washington, 1963

Newport Folk Festival, 1965
Dylan goes electric

Το χειρόγραφο του Dylan, στοίχοι του The Times They Are A-Changin'
Οκτώβριος 1963

Joan Baez and Bob Dylan, live, 1964,
It Ain't Me Babe

Ο Pete Seeger παρουσιάζει τον Bob Dylan
στο Newport Folk Festival, 1964, Mr. Tambourine Man

Bob Dylan στο Newport Folk Festival, 1965
με ηλεκτρική κιθάρα, Like A Rolling Stone
το κοινό του φεστιβάλ τον είχε μόλις πριν λίγο γιουχαΐσει για την προδοσία του της μουσικής φολκ,
αλλάζοντας την ακουστική κιθάρα με ηλεκτρική.

Bob Dylan,  A Hard Rain's A Gonna Fall

Joan Baez, live, 1975, Diamonds and Rust
Τραγούδι που έγραψε η Joan Baez για την σχέση της με τον Bob Dylan

Diamonds and Rust
Song by Joan Baez ‧ 1975

Well, I'll be damned
Here comes your ghost again
But that's not unusual
It's just that the moon is full
And you happened to call

And here I sit
Hand on the telephone
Hearing a voice I'd known
A couple of light years ago
Heading straight for a fall

As I remember your eyes
Were bluer than robin's eggs
My poetry was lousy you said
Where are you calling from?
A booth in the midwest

Ten years ago
I bought you some cufflinks
You brought me something
We both know what memories can bring
They bring diamonds and rust

Well, you burst on the scene
Already a legend
The unwashed phenomenon
The original vagabond
You strayed into my arms

And there you stayed
Temporarily lost at sea
The Madonna was yours for free
Yes, the girl on the half-shell
Could keep you unharmed

Now I see you standing
With brown leaves falling all around
And snow in your hair
Now you're smiling out the window
Of that crummy hotel
Over Washington Square
Our breath comes out white clouds
Mingles and hangs in the air
Speaking strictly for me
We both could have died then and there

Now you're telling me
You're not nostalgic
Then give me another word for it
You who are so good with words
And at keeping things vague
'Cause I need some of that vagueness now
It's all come back too clearly
Yes, I loved you dearly
And if you're offering me diamonds and rust
I've already paid

~~~

Παρακάτω φωτογραφίες:
Τραγουδώντας το
Knocking on Heaven's Door,
με τα παιδιά στο χωριό, το 2017...

To Knocking on Heaven's Door το έγραψε ο Dylan το 1973 για την ταινία
Pat Garrett and Billy the Kid,
όπου ο ίδιος έπαιξε τον Billy the Kid.

Πέμπτη, 3 Αυγούστου 2017, 6:52 μμ.,
San Benedetto in Alpe
Knocking on Heaven's Door

Mama take this badge off of me

I can't use it anymore

It's getting dark too dark to see

Feels like I'm knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Mama put my guns in the ground

I can't shoot them anymore

That cold black cloud is comin' down

Feels like I'm knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

"You just better start sniffin' your own rank subjugation jack

'Cause it's just you against your tattered libido

The bank and the mortician, forever man

And it wouldn't be luck if you could get out of life alive"

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

(Knock-knock-knockin' on Heaven's door)

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

(Knock-knock-knockin' on Heaven's door)

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

(Knock-knock-knockin' on Heaven's door)

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

(Knock-knock-knockin' on Heaven's door)

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Thank you, Bob,

Thank you Joan,

Thank you, Pete,

Thank you, Woody,

and, Thank you, Arlo.

Είδα τον Bob Dylan σε συναυλία του στο Earl’s Court στο Λονδίνο το 1982,

και είδα τον Arlo Guthrie σε συναυλία του στο Cambridge της Μασαχουσέτης το 1991

και, εφ’ όσον το στομάχι μου έπεσε κατά σύμπτωση πάνω στο στομάχι του Arlo καθώς στρίβαμε μια γωνία

στην Βοστόνη το 1998, και εκείνος είπε «Ω! συγγνώμη», και εγώ απάντησα έκπληκτος «Άρλο!»,

έχω One Degree of Separation από τον πατέρα του τον Woody Guthrie.

~~~

9 Φεβρουαρίου, 2010:
Η τραγουδίστρια φολκ μουσικής, τραγουδοποιός και ακτιβίστρια Joan Baez προσκαλεί το ακροατήριο να πάρει μέρος σε μια εκτελεση του τραγουδιού-ύμνου "We Shall Overcome" ("Θα υπερνικήσουμε") στον Λευκό Οίκο του προέδρου Ομπάμα, για την Γιορτή Μουσικής από το Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων των 1960'.

47 χρόνια νωρίτερα...

28 Αυγούστου, 1963:
Η τραγουδίστρια φολκ μουσικής, τραγουδοποιός και ακτιβίστρια Joan Baez προσκαλεί το ακροατήριο να πάρει μέρος σε μια εκτελεση του τραγουδιού-ύμνου "We Shall Overcome" ("Θα υπερνικήσουμε") μπροστά στο Μνημείο του Λίνκολν κατά την Πορεία στην Ουάσιγκτον για το Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων των 1960'.

~~~

Kωλότρυπες

Οι γνώμες είναι σαν κωλότρυπες, όλοι έχουν μια, και ο καθένας νομίζει ότι όλων των άλλων βρωμάνε.

― Simone Elkeles, Αμερικανίδα συγγραφέας γεννημένη στο Σικάγο το 1970.

Opinions are like assholes, everybody's got one and everyone thinks everyone else's stinks.

Όπως τα σκυλιά και τα γατιά μυρίζουν τους πισινούς των άλλων που συναντούν, έτσι και εμείς μυρίζουμε τις γνώμες των άλλων, και όταν βρούμε κάποια που νομίζουμε ότι μυρίζει σαν την δικιά μας, γινόμαστε φίλοι. Ομάδα. Και όπως κάνουν και τα σκυλιά και τα γατιά, κάθε τόσο και λιγάκι γλείφουμε και την δική μας γνώμη με ικανοποίηση.

Στην πραγματικότητα βέβαια, οι γνώμες είναι απλά η οδός δια της οποίας βγαίνει η τροφή αφού την επεξεργαστούμε μέσα μας. Μπορεί η επεξεργασμένη τροφή να είναι σκληρή και να φέρνει δυσκοιλιότητα ή να είναι σαν νερό, διάρροια. Το κορμί μας εκπλήσσει καμιά φορά ως προς το πως καταλήγει η τροφή που φάγαμε, αλλά μέσες-άκρες μαθαίνουμε τι να περιμένουμε, παραδείγματος χάριν, ότι αν φάμε φασολάδα την επομένη ο κόσμος θα κρατάει την μύτη του από το τι βγάζει η γνώμη μας.

Η γνώμη μου είναι ότι τα καλύτερα κακά, ούτε δυσκοιλιότητα ούτε ευκοιλιότητα, κάπου στην μέση, έρχονται όταν τρώμε γεγονότα αντί θέσφατα και μύθους, ή ψέματα. Η ερώτηση τότε, είναι, που να βρει κανείς να φάει γεγονότα καλής ποιότητας.

Έχω την εντύπωση ότι ήταν ο Καζαντζάκης που είχε πει, να μπορέσεις να κοιτάξεις την άβυσσο. Χωρίς να φοβηθείς. Και αργότερα στην ζωή σκέφτηκα ότι για να μην δειλιάσεις κοιτώντας την άβυσσο δεν χρειάζεται θάρρος, ούτε γνώμη, αλλά, γνώση. Την γνώση του γεγονότος ότι τίποτα δεν έχει σημασία, καμία σημασία. Μόνο η κάθε στιγμή της Ύπαρξης, όχι για κάποιο νόημα αλλά για χάρη της ίδιας της ύπαρξης. Ύπαρξη για χάρη της Ύπαρξης. Τότε, η άβυσσος παύει να είναι γνώμη και η Ύπαρξη γίνεται απλό και ατόφιο γεγονός.

Ύπαρξη, φυσικά δεν υφίσταται παρά μόνο σαν αυταπάτη του οργανικού νου, αλλά η αυταπάτη αυτή δεν είναι θέμα γνώμης. Για τον νου είναι ένα γεγονός.

Κάθε γεγονός από μόνο του είναι ατόφιο. Όμως, το πως το ερμηνεύουμε εξαρτάται από την γωνία από την οποία το βλέπουμε και από τον προγραμματισμό της σκέψης μας μέσω του οποίου το αντιλαμβανόμαστε. Έτσι, η ουσία οποιουδήποτε γεγονότος γίνεται αντιληπτή από εμάς μόνο σαν γνώμη μας.

Γι’ αυτό ακριβώς όταν πει κανείς σε άλλο άνθρωπο ότι «αυτό, το άλφα ή το βήτα, είναι γεγονός», ο άλλος μπορεί να απαντήσει: «αυτό είναι γνώμη σου». Το «αυτό είναι γνώμη σου» είναι το αγαπημένο θέσφατο όλων των ευρισκόμενων σε άρνηση. Είναι η απάντηση με την οποία σου λένε, ευγενικά, να πας να γαμηθείς.

Άλλοι θα απαντήσουν έτσι εννοώντας ότι το κάθε γεγονός ο καθένας το ερμηνεύει διαφορετικά. Δεν θα υποβιβάσουν ούτε το γεγονός ούτε τις σκέψεις σας με τις οποίες το ερμηνεύετε, το γεγονός. Και άλλοι θα απαντήσουν έτσι για να υποβιβάσουν το γεγονός, (επειδή δεν τους βολεύει ως γεγονός) να πουν ότι κάνετε λάθος και ότι δεν είναι καν γεγονός αυτό για το οποίο τους μιλήσατε. Και στις δύο περιπτώσεις διαφωνούν με το πως χρησιμοποιείτε σε συζήτηση ένα οποιοδήποτε γεγονός. Όταν μπορεί κανείς να φτάσει να αντιληφθεί ποιόν από τους δύο τύπους απάντησης έλαβε, τότε θα μπορεί να γνωρίσει αν διαφωνεί με έναν φιλόσοφο, ή με έναν φασίστα. Και τα δύο από Φ αρχίζουν, οπότε, εντάξει. Οι περισσότεροι, δυστυχώς, χρησιμοποιούν τις λέξεις φασίστας και ρατσιστής με τόσο ευρύ φάσμα που η ρήση καταλήγει απλά αμόρφωτη. Αλλά, αυτό είναι από άλλο βαγγέλιο.

Θα εξέπλειτε κάποιον το να αντιληφθεί πόσοι φασίστες υπάρχουν γύρω του, άνθρωποι τους οποίους ποτέ δεν θα φανταζόταν να χαρακτηρίσει έτσι.

Μην ξεχνάμε ότι ο φασισμός δεν είναι σύστημα κυβέρνησης αλλά ιδεολογία. Η ιδεολογία της πολιτιστικής υπεροχής λόγω αρχαίων προγόνων θεμελιωμένη σε ένστικτο. Έχω γνωρίσει και αριστερούς φασίστες, και δεξιούς. Αυτό που έγραψα τώρα τι είναι; Γεγονός ή γνώμη μου; Εσείς αποφασίζετε αναλύοντας την ετυμολογία και την ιστορία της λέξης φασισμός, και τα φαινομενικά, από την δική σας οπτική γωνία, κίνητρα με τα οποία γράφω.

A bull inspects another bull's shit hole.

Η παρούσα ανάρτηση, ως φόρος τιμής στην συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι στις 28/2/2025,

και ομάζ, που λένε και Γαλλιστί, στις διάφορες απόψεις περί του προς τα πόθε οδεύουμε,
και γιατί οδεύουμε.

~~~

Αρκούδα

Όταν γεννήθηκα, το 1958, πρόεδρος ήταν ο Άιζενχάουερ. Θυμάμαι τους γονείς μου να λένε ο ένας στον άλλον το 1963, θορυβημένοι, ότι δολοφονήσανε τον Κένεντι! (δεν τον δολοφονήσανε οι γονείς μου, άλλοι τον δολοφονήσανε και οι γονείς μου απλά είπαν: «δολοφονήσανε τον Κένεντι!»). Όταν παντρεύτηκα Αμερικανίδα Γερμανικής καταγωγής το 1984, ζούσαμε ακόμα με την απόλυτη πραγματικότητα του ψυχρού πολέμου και η Σοβιετική Ένωση ήταν η άγρια αρκούδα πίσω από ένα σιδερένιο παραπέτασμα. Όταν έπεσε το Τοίχος του Βερολίνου είμασταν ήδη πεντέμισι χρόνια παντρεμένοι και ένα χρόνο αργότερα ζούσαμε πια μόνιμα στην Αμερική. Ημουνα τριών χρονών όταν χτίστηκε το τοίχος και 30 όταν έπεσε. Το 2008, όταν ο γιος μου ο Κώστας ήταν 17 χρονών, οδηγήσαμε το ήδη 14 ετών Τζιπ Τσεροκή μας από την Μασαχουσέτη, μπρος-πίσω μερικές φορές στο Τσεκ Πόιντ Τσάρλι που ήταν πλέον τουριστική ατραξιόν. Αγόρασα ένα γούνινο καπέλο κυβερνήτη Σοβιετικού υποβρυχίου σαν του Σων Κόνερι από την ταινία Το Κυνήγι για τον Κόκκινο Οκτώβρη. Σε μια γειτονιά στο πρώην Ανατολικό Βερολίνο βρήκαμε καμιά ‘κατοσταριά μέτρα απομεινάρι του τοίχους, το αγγίξαμε με τις παλάμες μας και τις άκρες των δαχτύλων μας και περπατήσαμε γύρω του και απ’ τις δύο πλευρές χωρίς φόβο να μας γαζώσει κανείς με αυτόματο. Την επομένη καθώς φτάναμε στο Αμβούργο, στον δρόμο για Κοπεγχάγη και Στοκχόλμη, χτυπήσαμε το κούτελό μας και φωνάξαμε, γαμώ το! Ξεχάσαμε να πάρουμε μαζί μας ένα κομμάτι του Τοίχους του Βερολίνου!

Ο ψυχρός πόλεμος ήτανε κρύος.
Στα Αγγλικά, τον λένε «κρύο» (Cold War) αλλά στα Ελληνικά αντί κρύο τον λένε ψυχρό.
Επειδή, όπως είναι γνωστό, όταν μιλάς Ελληνικά και θέλεις μια λέξη να ακουστεί σημαντική και βαρύγδουπη, την λες στην καθαρεύουσα, ή, ακόμα καλύτερα, στα Αρχαία.

Checkpoint Charlie, 1961

Checkpoint Charlie, 1961

The Spy Who Came in From The Cold (1965) Richard Burton
by John le Carré, directed by Martin Ritt

1980's

Φεβρουάριος 2008

Ο Δυτικός Καπιταλισμός και το παραμύθι του Ρέγκαν ότι η Αμερική λέει κατασκεύαzε πυραυλική άμυνα "Ο Πόλεμος των Άστρων" χρεοκόπησε τον Σοβιετικό Κομουνισμό. Τον εικοστό πρώτο αιώνα, η Αρκούδα, πρώην Σοβιετική, νυν Ρωσική, φαινόταν πλέον ήμερη και εκπαιδευμένη, θέαμα σε τσίρκο, να διασκεδάζει όσους πλήρωνανε εισιτήριο για την παράσταση. Ολοι πια τρώγανε τσήζμπέργκερς και κανένας δεν ενδιαφερότανε για μπορστ. Παλαιότερα, λίγα χρόνια πριν το τέλος του παραπετάσματος, προς το τέλος των Σοβιέτ, την δεκαετία των '80, οι Μοσχοβίτες λέγανε ανέκδοτα: «Ρωτάει μια πελάτισα σε ένα κατάστημα: "Δεν έχετε κρέας;" και απαντάει ο πωλητής: "Εμείς δεν έχουμε ψάρι. Το μαγαζί που δεν έχει κρέας είναι απέναντι"».

Τα πρώτα μου 30 χρόνια, από τότε που γεννήθηκα μέχρι το 1989 η πραγματικότητα του σύμπαντός μου ήταν ο ψυχρός πόλεμος. Η Δύση και το Σοβιετικό μπλοκ σε συνεχή αντιπαράθεση με στρατούς κατασκόπων και τοπικούς πολέμους, όπως το Βιετνάμ για την Αμερική και το Αφγανιστάν για την Σοβιετική Ένωση. Με τους αγκώνες στο τραπέζι και τα χέρια μπλεγμένα στις κλειστές παλάμες, ποιός θα έριχνε στο τραπέζι πρώτος το χέρι του άλλου, χωρίς να χρειαστεί πυρηνικό ολοκαύτωμα. 

Στην Μεσόγειο όπου μεγάλωνα τα πράγματα ήταν απλά: Εκείνοι που θαύμαζαν την Σοβιετική Ένωση και εκείνοι που θαύμαζαν την Αμερική σε συνεχή αντιπαράθεση για το ποιος έχει δίκιο. Από τότε που ο Στάλιν στην Γιάλτα είχε πουλήσει την Ελλάδα στον Τσώρτσιλ και την Ιταλία στον Ρούζβελτ και είχανε ξεχάσει να το πούνε στους θερμούς Σοβιετόφιλους στα καφενεία της Ελλάδας και της Ιταλίας —μερικοί εκ των οποίων ακόμα αναρωτιούνται γιατί δεν έρχεται ο πατερούλης Στάλιν να βοηθήσει. Στην Ελλάδα των Βρετανών έγινε εμφύλιος (εκτός από την Κρήτη) και στην Ιταλία των Αμερικανών οι Ιταλοί τα βρήκανε (όπως τα βρήκανε οι Έλληνες στην Κρήτη) και δεν κάνανε εμφύλιο.

Από τις αρχές των ’50, όταν η Κα Γκε Μπε έκλεψε την ατομική βόμβα από την Αμερική, και σε όλη την δεκαετία των ’60 και των ’70, με ζενίθ αρχές των ’80 ζούσαμε υπό αυτή την πραγματικότητα Ισοζυγίου του Τρόμου. Το είχαμε συνηθίσει. Καθώς ενηλικιωνόμουνα, το ζενίθ το πέρασα στην Μεγάλη Βρετανία η οποία εκτελούσε χρέη Αμερικανικού αεροπλανοφόρου παρκαρισμένη 30 μίλια δυτικά της Ευρώπης.

 

Και, στις 12 Ιουνίου 1987, μπροστά στην Πύλη του Μπράντενμπουργκ, στο Βερολίνο...

«Κύριε Γκορμπατσώφ, ξηλώστε αυτόν τον τοίχο»

Από τότε πέρασαν δώδεκα μεταβατικά χρόνια, ευημερίας στην Δύση και μεθύσι και μαφίες στην Ρωσία καθώς το σύμπαν μεταμορφωνόταν σε κάτι το διαφορετικό, 1989-2001.

Το 2001, στις 11 Σεπτεμβρίου, ο κόσμος άλλαξε κατεύθηνση για πάντα.

Μέχρι που ένας πρώην υπάλληλος της Κα-Γκε-Μπε (ή, επί το κινηματογραφικότερο: Κέη-Τζη-Μπη) έγινε δικτάτορας και τώρα, δώδεκα συν εικοστέσσερα χρόνια, τρέχα γύρευε... Παράξενο να μεγαλώνει κανείς σε ηλικία, και, ξαφνικά, η περίοδος μετά από τον ψυχρό πόλεμο είναι μακρύτερη από όσο κράτησε ο ψυχρός πόλεμος. Και πιο επικύνδινη.

Η απειλή της πιθανότητας πυρηνικού πολέμου δεν έχει ελαττωθεί αλλά ο κόσμος έχει ξεχάσει το πως να ανησυχεί. Με τι τρόπο να το σκέφτεται. Όπως πάντα, το μόνο που χρειάζεται, για να γίνει πυρηνικός πόλεμος, είναι ένας τρελός. Και όσο περισσότερο τρελενόμαστε εμείς, τοσο πιο δύσκολο είναι να αναγνωρίσουμε έναν τρελο ανάμεσά μας.

Είναι πολύ εύκολο να δει κανείς τον κόσμο σαν μαύρο και άσπρο. Όμως είναι πολύπλοκος. Πολλά γκρι. Και χρώματα. Όποιος ψάχνει για μαύρο και άσπρο είναι σίγουρο ότι θα την πάθει, και, αντί να είναι παρμπρίζ για τα έντομα γίνεται έντομο στο παρμπρίζ. 

Και η αρκούδα, στην πραγματικότητα δεν κοιμήθηκε ποτέ. Δεν την εξημέρωσε κανείς. Βότκα να ρέει, και όλα καλά.

Στην παραπάνω φωτογραφία, η αρκούδα παίζει Δόκτωρ Ζιβάγκο στην μπαλαλάικα.

Και, για να επιστρέψουμε μια στιγμή στο Βερολίνο, και αφού η Τζιόρτζια Μελόνι επανέφερε τον Φασισμό στην Ιταλία, η Αλίσε Βάιντλ φέρνει τους Ναζί δεύτερο κόμμα στην Ντόυτσλαντ Ούμπερ-Άλες με τα υψηλότερα νούμερα από πριν τον Β'ΠΠ. Χάιλ! που λένε. Ο Άξωνας ζει! Η Πρωθυπουργός Μελόνι του φασισμού, το φύλο συκής του Ναζισμού, Βάιντλ, και ο κρυπτο-πρόεδρος της Αμερικής, Μασκ. Χάιλ, γαμώ το, και σε όποιον αρέσει. Πριν 90 χρόνια τους φταίγανε οι Εβραίοι. Τώρα τι μας φταίει; οι μετανάστες; ο ...νεοφιλελευθερισμός;

Κάποιος σοφός κάποτε είχε πει ότι η θρησκεία είναι το όπιο του πόπολου. Και τα τσιτάτα περί των θεωριών η εφαρμογή των οποίων έκανε τα καημένα τα «θύματα» να πάνε δεξιά, τι είναι; Θρησκεία είναι. Πίστη. Όπιο. Το τι πιστεύει το πόπολο για να μην αφουγκραστεί ποτέ ότι είναι το ίδιο το ποπολο-κοτόπουλο που φταίει. Λόγω της φύσης του.

Ο Εωσφόρος, που φέρνει την αυγή, ο σατανάς, ο διάβολος που διαβάλει, ποτέ δεν έρχεται με κέρατα και δόντια του δράκουλα. Είναι όμορφος, ειρηνικός, ελκυστικός και με χαμόγελο μας προσκαλεί στην αγκαλιά του.

'Οπως δίδαξε και ο Αίσωπος, ο σκορπιός δεν μπορεί να αλλάξει την φύση του.
(ότι δικαιολογία και να βρει)

Ανοιξη (ξανά) για τον Χίτλερ και την Γερμανία.
The Producers (1967) by Mel Brooks,
with Zero Mostel and Gene Wilder.

~~~

Ευθύνη

 

Στην προ-προηγούμενη ανάρτηση πρότεινα ότι βρισκόμαστε, παγκόσμια, σε
κατάσταση ξεκάθαρου, άμεσου και παρόντος κινδύνου

Η ευλογη ερώτηση που τίθεται είναι:
Τι μπορούμε να κάνουμε;

Πρώτα-πρώτα, να σταματήσουμε να τα ρίχνουμε σε τσιτάτα και λέξεις και θεωρίες και «συνομωσίες»,
στις πολυεθνικές, τους Εβραίους, τους μουσουλμάνους, ή, στους ...ιλουμινάτι,
και να αρχίσουμε επιτέλους να αποκαλούμε τους ενόχους με το όνομά τους: Εμείς οι ίδιοι, αυτοπροσώπως.
Εμείς που τα θέλουμε όλα. Δικαιώματα χωρίς Ευθύνες,
και ψηφίζουμε όποιον μας τα υποσχεθεί, με πετραχήλια.
Και θέλουμε να περιορίσουμε τα δικαιώματα των αδυνάτων και των μειονοτήτων,
επειδή μας φοβίζουν.

εν τω μεταξύ:
Χωρίς εμάς τους ακόλουθους, ένας ηγέτης δεν είναι παρά ένας τυπάκος που βγαίνει βόλτα μόνος του.

όμως,
η ευρύτερη απειλή βρίσκεται στο ότι ο κάθε άνθρωπος σκέφτεται πως δεν μπορεί μόνος του να κάνει τίποτα.
Έτσι, όταν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι αισθάνονται ανήμποροι, πράγματι δεν πετυχαίνουμε τίποτα,
επειδή κανείς δεν κάνει τίποτα,
και συνεχίζει ο καθένας την διαρκώς συρρικνώμενη, συνεχώς περιοριζόμενη ζωούλα του.
(μα, και τα φτερά μιας πεταλούδας στον Αμαζόνιο μπορεί κλιμακωτά να προκαλέσουν τυφώνα στον Ωκεανό)
Butterfly effect (English) https://en.wikipedia.org/wiki/Butterfly_effect
Φαινόμενο της πεταλούδας (Ελληνικά) https://el.wikipedia.org/wiki/Φαινόμενο_της_πεταλούδας
(εν τω μεταξύ, 77,301,997 άνθρωποι μαζί, ψήφισαν και εξέλεξαν τον Τραμπ)
(πούλησε σε όσους μισούσαν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και οι ψηφοφόροι αγόρασαν:
εμείς θα σε ψηφίσουμε και εσύ θα κυνηγάς αυτούς που μισούμε: μετανάστες και δημοκρατικούς)

Για μένα, προσωπικά, η ομορφιά της Ύπαρξης δεν έγκειται στα δικαιώματά μου αλλά στην ευθύνη μου. Η σημασία ενός ανθρώπου στην ζωή, κατά την γνώμη μου, δεν βρίσκεται στο τι έχει σαν ιδιοκτησία του, ή τι έχει δικαίωμα να κάνει, αλλά το μέγεθος και η βαρύτητα των ευθυνών που αναγνωρίζει και κουβαλά. Είμαστε οχτώ δισεκατομμύρια, άρα εγώ, προσωπικά, έχω ένα οχτωδισεκατομμυριαστό (1/8.000.000.000) της ευθύνης του μέλλοντος της ανθρωπότητας. Πόσο βάρος, πόση σημασία έχει η ευθύνη ενός οχτωδισεκατομμυριαστού του μέλλοντος; Άπειρο, όπως το μέλλον. Αυτό είναι ένα βάρος με υπόσταση. 

Έχω την ευθύνη να κάνω ότι είναι δυνατόν για να βοηθήσω να αποτραπεί η καταστροφή.

Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το να θυμόμαστε όλοι τι είναι το σωστό και να το πράττουμε. Τι άραγε είναι το σωστό; Πιθανολογώ ότι το σωστό είναι να φερόμαστε σε άλλους όπως θα θέλαμε να φέρονται οι άλλοι σε εμάς, να χαιρόμαστε την ελευθερία μας χωρίς να αφαιρούμε την ελευθερία άλλων, χωρίς να βλάπτουμε άλλους. Να μοιραζόμαστε, να ενδιαφερόμαστε και να βάζουμε το βοτσαλάκι μας, ο καθένας, στα κοινά...

Να θεωρούμε τις πράξεις μας ως παράδειγμα που άλλοι πιθανόν να επιλέξουν, και να επικοινωνούμε τις σκέψεις μας μαζί με όλους. Το παράδειγμά μας και η σκέψη μας ή κακό θα κάνουν ή καλό. Ελπίζουμε, καλό. Τι είναι καλό; Ξαναδιαβάστε την παραπάνω παράγραφο περί σωστού. Τι είναι κακό; ότι βλάπτει άλλους και ότι στερεί από άλλους την ελευθερία τους. Σε ακραίο παράδειγμα, είναι άραγε λάθος να αφαιρέσουμε την ελευθερία ενός δολοφόνου βάζοντάς τον φυλακή; Αυτό που ίσως ήταν λάθος στο παράδειγμα αυτό πιθανώς να θεωρηθεί το ότι χτίσαμε μια κοινωνία που τον προέτρεψε και του επέτρεψε να γίνει δολοφόνος. Ή δικτάτορας.

Εδώ και 532 χρόνια ο κόσμος μας έγινε πολύ μεγαλύτερος και πλουσιότερος από όσο ήταν. Εδώ και 405 χρόνια ξεκίνησαν οι άνθρωποι της Γης να πηγαίνουν στο τελευταίο σύνορο του πλανήτη, να χτίζουν από το μηδέν μια καινούργια κοινωνία για το μέλλον. Εδώ και 249 χρόνια μια καινούργια χώρα γεννήθηκε που επί 236 χρόνια ζυμώθηκε από όλους τους ανθρώπους που πήγαν εκεί από παντού και την υιοθέτησαν και τους υιοθέτησε. Εδώ και 80 χρόνια η χώρα αυτή ηγήθηκε της ραγδαίας εξέλιξης του πολιτισμού μας.

Από τις 20 Ιανουαρίου του 2025, η χώρα αυτή δεν υπάρχει πια.
(και αν ακόμα καταφέρει να επιστρέψει, δεν θα είναι ποτέ πια όπως ήταν κάποτε)
Το Αμερικανικό Όνειρο είναι τώρα εφιάλτης.
Η Ιδέα της Αμερικής οπισθοδρόμησε δεκαετίες πολλές.

Η υφήλιος κινδυνεύει, ξανά, να χαθεί μέσα στο πνευματικό σκοτάδι. Να καταβαραθρωθεί οικονομικά στην φτώχια και στην πείνα. Να πληγωθεί σε πολέμους. Να παραδοθεί σε ολιγαρχίες και δικτατορίες. Να κατασπαραχτεί στον ρατσισμό και το μίσος. Το χειρότερο από όλα: κινδυνεύει ο κόσμος να χάσει την Ελπίδα.

Τι μπορούμε να κάνουμε; Να μην ξεχάσουμε. Να θυμίζουμε συνεχώς σε όλους το τι είχαμε κάποτε και ποιος είναι ο λόγος για τον οποίον το θέλουμε και το θέλαμε επί 4.000 χρόνια τώρα. Να ψάχνουμε συνεχώς την κατεύθυνση που θα αλλάξει την πορεία μας, μακριά από την κατρακύλα της καταστροφής.

Πως νικήσαμε την Ιερά Εξέταση; Πως βγήκαμε από το σκοτάδι του Μεσαίωνα; Με την Λογοτεχνία και την Τέχνη. Τώρα που όλοι μπορούμε να γράφουμε ότι μας κατέβει και να το δημσιεύουμε χωρις κόστος στιγμιαία και παγκόσμια, λογοτεχνία δεν υπάρχει. Τέχνη έχει να επηρεάσει κοινωνία δεκαετίες. Και η μάθηση δεν είναι πια της μόδας.

Η Μαργαρίτα κι' εγώ ζούμε σε ένα μικρό χωριό σ' ένα βουνό και αισθανόμαστε αρκετά μακριά από όλα αυτά με όλο και λιγότερη σκέψη να επισκεφτούμε χώρες που αγαπάμε αλλά τώρα φοβόμαστε να πάμε. Το μόνο που μπορώ να κάνω από εδώ είναι να επικοινωνώ. Να γράφω αυτό το μπλογκ στα Ελληνικά και να γράφω τις χιλιάδες σχόλια που γράφω σε Αμερικανικές εφημερίδες στα Αγγλικά, συζητώντας εκεί, στην τριβή μεταξύ όλων.

Ότι και όσα και να κάνω, δεν τα αισθάνομαι σαν αρκετά καθώς ο κόσμος που αγαπούσα πηγαίνει στο διάολο. Πάει πίσω αντί μπροστά. Κάτω αντί πάνω. Έχω την ευθύνη, την υποχρέωση, σαν ένα οχτωδισεκατομμυριαστό της ανθρωπότητας που είμαι, να κάνω κάτι περισσότερο από ότι κάνω. Να τεντώσω το δοξάρι, κι' ας σπάσει.

Τρεις ψυχές, τρεις προσευχές:

Α’ Δοξάρι είμαι στα χέρια σου Κύριε˙ τέντωσε με αλλιώς θα σαπίσω

Β’ Μη με παρατεντώσεις Κύριε˙ θα σπάσω

Γ’ Παρατέντωσέ με Κύριε, κι ας σπάσω!

Νίκος Καζαντζάκης, Αναφορά στον Γκρέκο (1961)

Όταν προς το τέλος της ζωής του ο Νίκος Καζαντζάκης αισθάνθηκε την ανάγκη να εξιστορήσει την ζωή του

το έκανε σαν να δίνει αναφορά.

Και διάλεξε να κάνει την αναφορά του στον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο, τον Ελ Γκρέκο, από το ίδιο Κρητικό χώμα,

τον στρατηγό του, τον παππού του.

Παππού, καλώς σε βρήκα.

"Ένα σχολείο για αγόρια και κορίτσια" (1670)

Jan Steen

"Η ζωή του ανθρώπου" (1665)

Jan Steen

Με την ανάρτηση αυτή κλείνει ο κύκλος που συμπεριλαμβάνει τις προηγούμενες αναρτήσεις:
Επιρροές https://dimitristhinks.blogspot.com/2025/02/blog-post_17.html
Τραμπ https://dimitristhinks.blogspot.com/2025/02/blog-post.html
Bond https://dimitristhinks.blogspot.com/2025/02/bond.html
Διαχειρισμοί https://dimitristhinks.blogspot.com/2025/01/blog-post_29.html
Κατάρρευση https://dimitristhinks.blogspot.com/2025/01/blog-post_25.html

~~~