Μέλλον

Ποιο να είναι άραγε το μέλλον του ανθρωπίνου είδους; Ταξίδι στ' Αστέρια; Πόλεμος των Άστρων; Οδύσσεια στο Διάστημα; Εξερεύνηση και αποικία ή και μετοικεσία σε άλλους πλανήτες; Θάνατος και εξαφάνιση του είδους στην Γη;




Συνέχεια από την προηγούμενη ανάρτηση.

Κάποια μέρα, μετά από πολλά δισεκατομμύρια χρόνια, αν υπάρχει ακόμα το σύμπαν, το DNA θα αποσυντεθεί και θα χάσει την ικανότητα να αναπαράγεται. Ο άνθρωπος όμως δεν χρειάζεται να περιμένει μέχρι τότε για να δει αν θα μπορέσει να επιζήσει. Η επιβίωση ή η εξάλειψη του ανθρώπου κρίνεται τα επόμενα χρόνια.

Δύο απειλές παραμονεύουν, έτοιμες να αλλάξουν την πορεία του είδους μας και την εξέλιξη του πολιτισμού μας:
Ο υπερπληθυσμός και η κλιματική αλλαγή, σε αυτή τη σειρά προτεραιότητας.

Ο υπερπληθυσμός φέρνει πτώση στα επίπεδα παιδείας, φτώχια, πείνα και λιμούς, συνεχή αύξηση των προστιθέμενων στην ατμόσφαιρα αερίων θερμοκηπίου, και αλληλοεξόντωση για οικονομικούς λόγους, καθώς αυξάνεται ο εθνικισμός, απομονωτισμός και θρησκευτικός φανατισμός.

Η κλιματική αλλαγή θα αφανίσει την γεωργία και την κτηνοτροφία, θα πλημμυρίσει τις κατοικημένες περιοχές που βρίσκονται σε υψόμετρο χαμηλότερο το 50 μέτρων, και θα αυξήσει τον καρκίνο και τα αναπνευστικά προβλήματα. Θα φέρει όλο και πιο καταστρεπτικές καταιγίδες από τους ωκεανούς.

Αυτά, μέσα στα επόμενα 50-100 χρόνια --Οι επιδράσεις στον πολιτισμό του ανθρώπου έχουν ήδη αρχίσει.

Ο υπερπληθυσμός μπορεί να διορθωθεί ριζικά, πλέον, μόνο με πυρηνικούς πολέμους. Τώρα πια μιλάμε για δισεκατομμύρια "υπεράριθμους" και όχι τις χιλιάδες που ξεκαθάριζαν οι πόλεμοι τον Μεσαίωνα ή τα εκατομμύρια θύματα του εικοστού αιώνα. Υπάρχουν βέβαια και οι επιδημίες και πανδημίες, αλλά με τα σημερινά νούμερα και πρόοδο στην ιατρική, οι πανούκλες του Μεσαίωνα δεν θα είναι πρόβλημα. Και το HIV φαίνεται να έχει εξουδετερωθεί σαν παγκόσμια απειλή. Ίσως να παρουσιαστεί κάτι καινούργιο και πρωτάκουστο.

Η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής, προς κατεύθυνση που θα ευεργετήσει τα φυτά και την ζωή αλλά θα καταστρέψει τον πολιτισμό του ανθρώπου, είναι παράγωγο της ανθρώπινης εξέλιξης. Για να σταματήσουν να επιδρούν τα αίτια και οι αφορμές στην επιτάχυνση αυτή, πρέπει η εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους ή να σταματήσει και να οπισθοδρομήσει, ή να αλλάξει πολύ πιο ριζικά από όσο επιτρέπουν και η φύση μας και η οικονομία με την οποία λειτουργούμε.

Τα στρατόπεδα είναι τρία: Καπιταλιστές, Σοσιαλιστές, και Πράσινοι (Πράσινοι υπάρχουν ανάμεσα και στους Καπιταλιστές και στους Σοσιαλιστές). Αλλά κανένα από τα τρία στρατόπεδα δεν έχει πραγματική λύση να προτείνει.

Τα πρώτα δύο θέλουν το ίδιο πράγμα: Βιομηχανία, τεχνολογία και κέρδος. Διαφέρουν μόνο στο ότι οι Καπιταλιστές κρατάν τα κέρδη στην φυσικά επιλεγμένη ελίτ, ενώ οι Σοσιαλιστές θέλουν να διανείμουν τα κέρδη σε πλατύτερα στρώματα της κοινωνίας. Επίσης, οι Καπιταλιστές αδιαφορούν για την κλιματική αλλαγή εφ' όσον δεν επηρεάζει το άμεσο κέρδος, ενώ το μέρος της Αριστεράς που δεν είναι πράσινοι απλά χρησιμοποιούν την απειλή της κλιματικής αλλαγής σαν άλλο ένα όπλο στην μάχη να απομακρύνουν χρήματα από τα χέρια των Δεξιών. Οι Πράσινοι προτείνουν σύνεση και τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον, αλλά δυστυχώς δεν έχουν τεχνολογίες βιώσιμες για να παροπλίσουν τις υπάρχουσες στο σύνολό τους: Ούτε όσον αφορά το υπέρογκο κόστος μαζικής παραγωγής μηχανών πράσινης τεχνολογίας, ούτε όσον αφορά την απόδοσή της σε σχέση με την ζήτηση του πολιτισμού που χτίσαμε.

Τεχνολογίες σαν τους ανεμόμυλους αιολικής ενέργειας έχουν ήδη αποδειχτεί αναποτελεσματικοί λευκοί ελέφαντες σε μεγάλη κλίμακα. Πυρηνική ενέργεια είναι αμφισβητήσιμη λύση για ενέργεια, σίγουρα όμως δεν αφορά αυτοκίνητα και αεροπλάνα και εργοστάσια παραγωγής καταναλωτικών αγαθών. Η ηλιακή ενέργεια χρειάζεται πολλές δεκαετίες και τρισεκατομμύρια δολάρια για να κάνει σημαντική διαφορά με πάνελ απλωμένα σε όλη την Σαχάρα. Οι καινούργιες "οικονομικές λάμπες" (επόμενη γενεά φθορισμού) εκπέμπουν στα σπίτια ένα "μαύρο" φως που κατά μελέτες προξενεί κατάθλιψη.

Ήδη οι ωκεανοί γεμίζουν με απόβλητα, πλαστικά, σκουπίδια, και πυρηνικούς αντιδραστήρες σε βυθισμένα υποβρύχια του ψυχρού πολέμου που βυθίστηκαν επί τούτου στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του πυρηνικού τους αντιδραστήρα.

Και αν ακόμα ανακαλύπταμε αύριο κιόλας μηχανισμούς πράσινης τεχνολογίας με κάποια πράσινη κινητήρια δύναμη, θα πρέπει να κατασκευαστούν και να τοποθετηθούν στα εκατομμύρια και δισεκατομμύρια υπάρχοντα αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία και εργοστάσια οι καινούργιες μηχανές και να πεταχτούν οι παλιές στην χωματερή που θα έχει καταντήσει η Γη ολόκληρη.

Θα χρειαζόντουσαν πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια κρατικά, εταιρικά και οικογενειακά, και τρεις με πέντε δεκαετίες για να γίνει μια πραγματική αλλαγή που θα ξεκινούσε αύριο το πρωί. 

Δεν υπάρχει πια χρόνος ή χρήμα για να γίνει αλλαγή τεχνολογίας. Το Πράσινο κίνημα είναι πολύ λίγο, πολύ αργά, χωρίς βιώσιμες ή πραγματοποιήσιμες προτάσεις στην απαραίτητη έκταση.

Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να μειωθεί, λίγο, ο ρυθμός της αναπόφευκτης πορείας. Στην καλύτερη περίπτωση, αν άμεσα συνετιστούν όλες οι κυβερνήσεις και αλλάξει ριζικά η ζωή των ανθρώπων, ίσως να κερδίσουμε έναν αιώνα.

Το τραίνο το έχουμε χάσει. Ή, απλά, φτάνει στον τελευταίο σταθμό.

Έχουμε μπροστά μας κάπου 80 με 300 χρόνια πριν ο πολιτισμός μας και η τεχνολογία μας αφανιστεί.

Αυτό που θα ξεκινήσει κάποια στιγμή τα επόμενα 100 ή λιγότερα χρόνια, θα είναι ένας συνδυασμός παράλυσης της ανθρώπινης κοινωνίας και πολέμων.

Τριακόσια χρόνια από τώρα, ίσως και πιο σύντομα, οι μηχανές μπορεί να έχουν σταματήσει και η κοινωνία των ανθρώπων που θα έχουν απομείνει μπορεί να έχει επιστρέψει 500 χρόνια πίσω ζώντας στα απομεινάρια του τεχνολογικού πολιτισμού, σαν σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο φιλοδοξίας και ονείρων.

Κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, το οποίο πιθανόν να ενεργήσει θετικά για την επιβίωση του είδους μας, είναι η φυσική εξέλιξη, η φυσική επιλογή και η υπερίσχυση του ισχυρότερου. Δηλαδή, η φύση μας, αν μπορέσουμε να την χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά.

Αν το ανθρώπινο είδος, τεχνολογία, πνεύμα, επιτεύγματα και πολιτισμός πρόκειται να επιβιώσουν, θα επιβιώσουν έξω από την Γη μετά από διαστρικά ταξίδια εκατοντάδων ή χιλιάδων ετών σε διαστημόπλοια διαβίωσης και μετοικεσίας. Αν φτάσουν σε κάποιον προορισμό, εκείνοι του ανθρώπινου είδους που θα έχουν επιβιώσει για να ξεκινήσουν από την αρχή αλλού, θα αριθμούν ίσως 1.000 με 5.000 άτομα, και πολλές χιλιάδες παγωμένα έμβρυα επιστημονικά χειραγωγημένης γενετικής βελτιστοποίησης.

Το ανθρώπινο πνεύμα, η ποίηση, ο ρομαντισμός, η ελπίδα, μπορεί να οραματίζονται κάποιο άλλο πιθανό μέλλον στην Γη για όλους. Όμως από τέτοια όνειρα λείπει η ρεαλιστική αντιμετώπιση. Από τέτοιες ελπίδες λείπει η πραγματικότητα της ίδιας μας την φύσης.

Η φύση του ανθρώπου δεν είναι η σύμπνοια και η μοιρασιά αλλά η επιθετικότητα και ο διαχωρισμός. Το πνεύμα ανεβάζει τους στόχους στα σύννεφα, η φύση όμως μας κρατά στο χώμα.

Το 1492 μόνο 89 Ευρωπαίους ναύτες και τυχοδιώκτες είχε μαζί του στα τρία πλοία του ο Κολόμβος όταν έφτασε στον Νέο Κόσμο. Όταν οι ελάχιστοι βρουν έναν Νέο Κόσμο στα άστρα, θα είναι οι μόνοι επιζώντες: οι άλλοι, που έμειναν πίσω στην Γη θα είναι ήδη νεκροί από αιώνες, και η ίδια η Γη θα έχει προχωρήσει ανενόχλητη, απλώνοντας τροπικές ζούγκλες και παγετώνες πάνω από τις εγκαταλελειμμένες πόλεις και εργοστάσια.

Αν είναι δυνατόν να επιτύχει ποτέ τέτοιο εγχείρημα επιβίωσης γενεών στο διάστημα και άφιξης σε φιλόξενο πλανήτη, θα είναι η ύψιστη Οδύσσεια "επιστροφής" προς κάποιο βιώσιμο μέλλον μετά από την πτώση του πολιτισμού στην Γη από τον Δούρειο Ίππο του υπερπληθυσμού και της κλιματικής αλλαγής...

Δεν νομίζω να μας μένουν γενεές δέκα τέσσερεις μέχρι να χρειαστεί να φύγουν οι ελάχιστοι που θα πρόκειται για να διαιωνίσουν το είδος και τον πολιτισμό αλλού, αν είναι να φύγουν. Κάπου έξι με δέκα γενεές το πολύ. Η γνώμη μου αυτή δίνει κάπου διπλάσιο χρόνο από την γνωμάτευση του Στήβεν Χώκινγκ ο οποίος βλέπει το παιγνίδι να παίζεται, και να τελειώνει, αυτόν τον αιώνα.

Αν τα καταφέρουμε και στείλουμε μέτοικους με την ελπίδα να επιζήσει το είδος μας και ο πολιτισμός μας, δεν θα το μάθει κανείς στην Γη. Η Ιστορία, στην Γη, δεν θα γράψει τίποτα για την μέγιστη Οδύσσεια την οποίαν μία ελίτ θα ξεκινήσει κρυφά από την παγκόσμια κοινωνία. Κανείς από αυτούς που θα αργοπεθαίνουν στην ζεστή, σκονισμένη, άκαρπη Γη δεν θα ξέρει ότι αιώνες στο μέλλον, έτη φωτός μακριά από την γενέτειρα, η ανθρωπότητα θα συνεχίσει, ξεκινώντας από το μηδέν, ίσως για να επαναλάβει το κύκλο χωρίς βελτίωση. Ή, ίσως έχοντας μάθει από τα λάθη, έχοντας αλλάξει την φύση της, η ανθρωπότητα στον καινούργιο κόσμο της να ξεκινήσει αγκαλιάζοντας την ζωή σωστά αυτήν την επόμενη φορά.

***

Το μέλλον του ανθρώπινου είδους μας περιμένει στο διάστημα, αν το προλάβουμε. Άλλωστε δεν είμαστε παρά αστερόσκονη οργανωμένη σε οντότητες νόησης και αυτοσυνείδησης του σύμπαντος που μας γέννησε... Την πιθανότητα μέλλοντος στην Γη την έχουμε ήδη αποκλείσει με τις πράξεις μας που κατευθύνθηκαν αναπόφευκτα από την ίδια μας την φύση.

Εικόνες από την ταινία Ιντερστέλαρ του 2014, η οποία ξεκίνησε από ιδέα του Φυσικού της Καλ-Τεκ Κιπ Θορν ο οποίος και έπαιξε συμβουλευτικό μέρος στην παραγωγή. Η Θέσις της ταινίας προϋποθέτει διαστρικό, ή και διαγαλακτικό ταξίδι μέσω μίας "σκουλικότρυπας", αλλά δεν έχουμε ούτε την τεχνολογία για τέτοιο ταξίδι ούτε καμία "σκουλικότρυπα" πρόχειρη στην γειτονιά μας. Εάν κάνουμε τέτοιο ταξίδι θα πρέπει να κρατήσει για αρκετές γενεές και ο "Νέος Κόσμος" να βρεθεί στην άμεση γειτονιά μας του Γαλαξία.

Η προηγούμενη ανάρτηση παρέθεσε τα στοιχεία του τι και πως και από ποιους γίνεται (ή δεν γινεται) για να αναχαιτιστεί η επιτάχυνση που προκαλεί ο άνθρωπος στην φυσική διακύμανση του κλίματος της Γης. Αλλά, εκτός του ότι κάνουμε πάρα πολύ λίγα, πάρα πολύ αργά και με μεγάλη καθυστέρηση, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πλανήτης στην τελική πάντα μετάλλαξε και μεταλλάζει από μόνος του, ότι ο πολιτισμός μας ήταν ένα στιγιαίο αποτέλεσμα του τυχαία άριστου για εμάς κλίματος, ότι η συμβολή μας είναι το αποτέλεσμα της εξέλιξης του πολιτισμού μας και ότι το να αλλάξουμε την πορεία των γεγονότων που θέτουμε σε κίνηση συνεπάγεται όχι απλά διαφορετικές μηχανές αλλά ριζική αλλαγή των θεμελιωδών αξιών του πολιτισμού μας και του ποιοι (καλώς ή κακώς) είμαστε.

Είμαστε καλοί στο να κατηγορούμε ο ένας τον άλλον (αντί να συνηγορούμε) για το τι φταίει και ποιός έχει δίκιο και είμαστε καλοί στο να ονειρευόμαστε ότι μπορούμε να αδειάσουμε τον Τιτανικό με ένα τρύπιο κουβά.

Όσον αφορά την δική μου οπτική, όταν έρχεται το ηλιοβασίλεμα ξέρω ότι δεν μπορώ να σταματήσω την Γη ή τον ήλιο, μπορώ όμως να παραδοθώ στην ευτυχία της συνειδητοποίησης της ομορφιάς, έστω και στιγμιαίας, της οποίας είμαι ομοούσιο μέρος.

Το ηλιοβασίλεμα δεν με φοβίζει γιατί αν και ο πολιτισμός μας δεν έχει δει ποτέ τι γινεται όταν δύσει ο ήλιος από την βασιλεία του, φαντάζομαι ότι μετά την κρύα νύχτα πάντα έρχεται η ανατολή και μιά καινούργια μέρα... κι ας μην κρατά σαν μέρος της το χτες.