Ο Πηγαιμός

Τα δύο Έπη, που θεωρούνται τα θεμέλια της Δυτικής Λογοτεχνίας, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, στο κέντρο τους έχουν μηνύματα απλά και διαχρονικά.

- Μια διαμάχη έχει ρίζες πολύπλοκες και βαθιές, αλλά, όταν εκραγεί, χρησιμοποιεί μια σκανδάλη συμβολική, ίσως και άσχετη με τις ρίζες (Πάρις-Ελένη)

- Όταν γίνεται αυτό, τα εξιλαστήρια θύματα είναι συνήθως οι αθώοι (Ιφιγένεια)

- Όταν μια διαμάχη τελματώνεται σε πολλά χρόνια δίχως πρόοδο προς οποιανδήποτε κατεύθυνση, η αποφασιστική κίνηση έρχεται με δόλο και πονηριά (Δούρειος Ίππος)

- Δεν υπάρχει επιστροφή, μόνο αναζήτηση (Ιθάκη)

- Στο δρόμο της ζωής περνάς δυσκολίες (Κύκλωπας, Ποσειδώνας), περνάς από μέρη που μπορούν να σε πλανέψουν (σειρήνες), και φτάνεις και σε μέρη που φαίνονται καλά για να μείνει κανείς εκεί (νησί των Φαιάκων), αλλά η Ιθάκη είναι μία και μόνη, για τον καθένα μας και όταν και αν την βρεις θα το ξέρεις χωρίς να το ρωτήσεις

- Φτάνοντας στην Ιθάκη θα δείς ένα μέρος καινούργιο, όπου δεν θα μπορούσες να είχες φτάσει χωρίς το ταξίδι (Καβάφης), αλλά και γνώριμο, όπου η εστία της ψυχής σου είναι μια γέφυρα από το παρελθόν στο μέλλον, η οποία ποτέ δεν άλλαξε μορφή, παρά μόνο πείρα (Πηνελόπη)

Τα παραπάνω μπορεί οι ακαδημαϊκοί να τα θεωρήσουν απλοϊκά, ίσως και λάθος, μια που δεν τα βρήκα πουθενά σε τίποτα περγαμηνές παρά μόνο στο τσερβέλο μου το παλιό και σκουριασμένο.

Μα πράγματι νομίζω πολλοί άνθρωποι πολλών λαών βγήκαν στον πηγαιμό για την Ιθάκη, μετά από την προσωπική τους Τροία, και άλλοι έφτιαξαν κοινωνίες με τους ομοίους τους ψάχνοντάς την, και άλλοι έφτιαξαν μοναχικά νησιά για τον εαυτό τους προσπαθώντας να την χτίσουν.

Οι Έλληνες οδοιπόροι είχαν στην καρδιά τους και την ψυχή τους και την ποίηση του Όμηρου, ή και του Καβάφη, να τους βοηθήσουν στον δρόμο.

Είναι σημαντικό νομίζω να θυμάται κανείς ότι η Ιθάκη δεν μπορεί να είναι παρά ένας πηγαιμός. Ποτέ επιστροφή. Και όταν την βρεις θα το ξέρεις χωρίς να χρειαστεί να το επιβεβαιώσεις...

Πάντα έφευγε ο κόσμος από την πατρίδα. Από την Ελλάδα. Σε μερικές περιόδους της Ιστορίας γινόταν μεγαλύτερη έξοδος από άλλοτε. Αυτές οι μέρες είναι μια από αυτές τις περιόδους που άνθρωποι φεύγουν, ή θέλουν να φύγουν, βλέποντας το μέλλον συννεφιασμένο και βροχερό μέχρι και για τα εγγόνια τους. Δεν μπορώ να τους πω να μην φύγουν, δεν μπορώ να τους πω να διαβάσουν όλοι το Παραμύθι Χωρίς Όνομα της Π. Σ. Δέλτα, γιατί και να μείνουν θα υπερκαλυφθούν από αυτούς που τους ενδιαφέρει μόνο η αγανάκτηση, ο θυμός... το μίσος, η καταστροφή, και η δικαιολόγηση αυτών. Γιατί και να μείνουν, το Παραμύθι Χωρίς Όνομα χρειάζεται φιλότιμο και δουλειά πραγματική για να πάρει ζωή. Άλλωστε και εγώ έφυγα, τρείς φορές, για τρία διαφορετικά κράτη, και είμαι πολίτης ενός από αυτά. Αν φύγετε, ή φύγατε ήδη, κοιτάτε προς την πατρίδα και βοηθείστε όσο μπορείτε, με όποιον τρόπο μπορείτε, αλλά μην γυρίσετε. Δεν υπάρχει γυρισμός. Θα ήταν μόνο μια προσωπική ήττα το να γυρίσετε, όσο και να φαίνεται πρέπον και πατριωτικό, ή, έστω, νοσταλγικό...

Μην έχετε νοσταλγία για την Τροία, και μην πλανευτείτε ότι η Ιθάκη βρίσκεται στο παρελθόν.

...και νά 'χετε τον άνεμο πάντα στην πλάτη σας και το κύμα μπροστά σας.

Τα παραπάνω δεν ήταν παρά ένα προεκτεταμένο σχόλιο στην ανάρτηση του Locus Publicus: "Οδύσσειες"

 

ΥΓ. Στην μυθολογία των Ιταλών, οι ηττημένοι της Τροίας έφυγαν και έχτισαν την Ρώμη. Είναι περίεργο για μένα, όταν μιλάω με τον πεντάχρονο ανιψιό μου για την Ιλιάδα, να βλέπω το παιδί να είναι με το μέρος των Τρώων, πράγμα που πάντα οδηγεί σε μάχη με τα πλαστικά μας ξίφη, μια που εγώ αντιπροσωπεύω πάντα τον στρατό του Αγαμέμνονα, του Οδυσσέα και του Αχιλλέα. Η φτέρνα μου το ξέρει!