Η Πρόοδος (πρόοδος και ίση ευκαιρία για αυτήν, για όλους) έχει δύο κυρίως εχθρούς: την Αμάθεια, και το Καπιταλιστικό Μοντέλο.
Τι όμως εννοώ, όταν αναφέρομαι σε πρόοδο; Εννοώ τα εργαλεία μέσω των οποίων επιτελείται πρόοδος σε οποιονδήποτε κλάδο. Επειδή, τα εργαλεία είναι αναπόσπαστα και οργανικά μέρη της ίδιας της προόδου. Κατ' επέκταση, η πρόοδος συνεπάγεται την διαθεσιμότητα των εργαλείων και την κατανόηση, την κτήση της τέχνης/τεχνικής, του πως να χρησιμοποιηθούν.
Εδώ ξεκινάν τα προβλήματα:
- Τα εργαλεία μπορεί να μην είναι διαθέσιμα σε όλους, είτε λόγω γεωγραφίας, είτε λόγω κοινωνίας, είτε λόγω κόστους. Κυρίως λόγω κόστους.
- Η γνώση, και ικανότητα του χρήστη να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία, εξαρτάται από την δυνατότητα και ευκαιρία που έχει κανείς για να εκπαιδευτεί, αλλά κυρίως από το να έχει την διανοητική ικανότητα να κατανοήσει και να κάνει κτήση του την εκπαίδευση και την εφαρμογή αυτής.
Τα εργαλεία σήμερα είναι ψηφιακά. Για να τα χρησιμοποιήσει κανείς πρέπει να έχει τα λεφτά να τα αγοράσει και την διανοητική ικανότητα να τα χρησιμοποιήσει.
Η πρόοδος σήμερα, δηλαδή, είναι περισσότερο Ελιτιστική, και Δαρβινική από όσο ήταν ποτέ.
Όσοι δεν μπορούν αγοράσουν, και να εξοικειωθούν με το να χρησιμοποιούν κομπιούτερ (υπολογιστές) και με προγράμματα (εφαρμογές) αποκλείονται από την πρόοδο και παίρνουν τον δρόμο των δεινοσαύρων.
Από την άλλη μεριά, για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, εταιρείες που κατασκευάζουν κομπιούτερ και γράφουν προγράμματα, τα κάνουν όσο το δυνατόν προσιτά γίνεται στο μέγιστο δυνατόν αγοραστικό κοινό. Με αυτόν τον τρόπο κερδίζουν περισσότερα χρήματα στην αγορά, όμως, μόνο επειδή πολλοί αγοραστές επιλέγουν να αγοράσουν εργαλεία τα οποία δεν τα γνωρίζουν, ή/και δεν έχουν την διανοητική ικανότητα να μάθουν πως να τα χρησιμοποιούν. Και, η ψευδαίσθηση ευκολίας που χτίζουν οι κατασκευαστές για να αγοραστούν τα προϊόντα τους, μαζεύει ορδές ανθρώπων που χρησιμοποιούν κομπιούτερ και προγράμματα χωρίς να έχουν ιδέα τι κάνουν και γιατί το κάνουν.
Ο Ελιτισμός προς τον οποίον εξελίχθηκαν τα προϊόντα και η αγορά έχει φτάσει πλέον σε επίπεδα που λίγοι έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν.
Οι νεότεροι ίσως να μην μπορούν να διανοηθούν ένα κόσμο όπου να μην έχουν τα πάντα σε απόσταση δαχτύλων που κινούνται πάνω σε μία γυάλινη επιφάνεια. Οι μέσης ηλικίας ίσως να θυμούνται την εποχή που έπρεπε να χρησιμοποιούμε "ποντίκια" για να αλληλοεπιδράσουν με μία οθόνη. Οι γηραιότεροι από εμάς θυμούνται μια εποχή που για να σχεδιάσεις χρειαζόσουνα σινική μελάνη και χάρακες πάνω σε ριζόχαρτο.
Κάποτε αναρωτιόμουνα πως θα ήταν η ζωή μου σε πέντε χρόνια από τότε. Τώρα πια συνειδητοποιώ ότι χρησιμοποιώ Φώτοσοπ είκοσι τρία χρόνια τώρα, 1-3 ώρες την ημέρα, σχεδόν. Είκοσι τρία χρόνια Φώτοσοπ (για να αναφέρω ένα παράδειγμα από τα διάφορα προγράμματα που χρησιμοποιώ επαγγελματικά, καθημερινά). Πως περάσανε είκοσι τρία χρόνια κιόλας, με εργαλεία ψηφιακής τεχνολογίας.
Και ήδη, αυτά είναι πια παρελθόν, και το επόμενο στάδιο με καλεί να το παρακολουθήσω, ή να γίνω κι εγώ δεινόσαυρος.
Αλλά ας κάνουμε ένα βήμα πίσω μια στιγμή. Όταν λέω Φώτοσοπ, εννοώ το Φώτοσοπ της Αντόπμι, το μοναδικό Φώτοσοπ που υπάρχει. Στον τρίτο κόσμο οι χρήστες-ξερόλες κολλάνε ένα όνομα γνωστής μάρκας σε όλα τα παρεμφερή προϊόντα, και για τα πανηγύρια νά 'ναι. Όπως φερ' ειπείν, για ένα πιο προσητό παράδειγμα, στην Ελλάδα και την Ιταλία τα λένε ολα "τζιπ" και αν ακόμα είναι τογιότα ή σουζούκι. Και για να είναι πιο κούλ, τα λένε "τζιπάκια" όλα. Ξέρετε για ποιόν τρίτο κόσμο μιλάω... για εκεί που τα παιδιά πάνε πανεπιστήμιο να μάθουν πληροφορική και τα μαθαίνουν τα πράματα πως ήταν το επάγγελμα πριν 15 ή και 20 χρόνια (και όταν τελειώσουν μπορούν να λειτουργήσουν μόνο σε ...μουσείο υπολογιστών).
Το ότι: "Η Άγνοια και η αμάθεια, και η ανικανότητα δεν είναι δικαιολογίες", είναι μία έννοια άγνωστη. Όταν βέβαια οι δάσκαλοι δεν προλαβαίνουν να μάθουν κάτι και εκείνο ήδη έχει αλλάξει όταν πάνε να το διδάξουνε, σημαίνει ότι κάτι στην παιδεία έχει μείνει πίσω.
Τι όμως εννοώ, όταν αναφέρομαι σε πρόοδο; Εννοώ τα εργαλεία μέσω των οποίων επιτελείται πρόοδος σε οποιονδήποτε κλάδο. Επειδή, τα εργαλεία είναι αναπόσπαστα και οργανικά μέρη της ίδιας της προόδου. Κατ' επέκταση, η πρόοδος συνεπάγεται την διαθεσιμότητα των εργαλείων και την κατανόηση, την κτήση της τέχνης/τεχνικής, του πως να χρησιμοποιηθούν.
Εδώ ξεκινάν τα προβλήματα:
- Τα εργαλεία μπορεί να μην είναι διαθέσιμα σε όλους, είτε λόγω γεωγραφίας, είτε λόγω κοινωνίας, είτε λόγω κόστους. Κυρίως λόγω κόστους.
- Η γνώση, και ικανότητα του χρήστη να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία, εξαρτάται από την δυνατότητα και ευκαιρία που έχει κανείς για να εκπαιδευτεί, αλλά κυρίως από το να έχει την διανοητική ικανότητα να κατανοήσει και να κάνει κτήση του την εκπαίδευση και την εφαρμογή αυτής.
Τα εργαλεία σήμερα είναι ψηφιακά. Για να τα χρησιμοποιήσει κανείς πρέπει να έχει τα λεφτά να τα αγοράσει και την διανοητική ικανότητα να τα χρησιμοποιήσει.
Η πρόοδος σήμερα, δηλαδή, είναι περισσότερο Ελιτιστική, και Δαρβινική από όσο ήταν ποτέ.
Όσοι δεν μπορούν αγοράσουν, και να εξοικειωθούν με το να χρησιμοποιούν κομπιούτερ (υπολογιστές) και με προγράμματα (εφαρμογές) αποκλείονται από την πρόοδο και παίρνουν τον δρόμο των δεινοσαύρων.
Από την άλλη μεριά, για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, εταιρείες που κατασκευάζουν κομπιούτερ και γράφουν προγράμματα, τα κάνουν όσο το δυνατόν προσιτά γίνεται στο μέγιστο δυνατόν αγοραστικό κοινό. Με αυτόν τον τρόπο κερδίζουν περισσότερα χρήματα στην αγορά, όμως, μόνο επειδή πολλοί αγοραστές επιλέγουν να αγοράσουν εργαλεία τα οποία δεν τα γνωρίζουν, ή/και δεν έχουν την διανοητική ικανότητα να μάθουν πως να τα χρησιμοποιούν. Και, η ψευδαίσθηση ευκολίας που χτίζουν οι κατασκευαστές για να αγοραστούν τα προϊόντα τους, μαζεύει ορδές ανθρώπων που χρησιμοποιούν κομπιούτερ και προγράμματα χωρίς να έχουν ιδέα τι κάνουν και γιατί το κάνουν.
Ο Ελιτισμός προς τον οποίον εξελίχθηκαν τα προϊόντα και η αγορά έχει φτάσει πλέον σε επίπεδα που λίγοι έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν.
Οι νεότεροι ίσως να μην μπορούν να διανοηθούν ένα κόσμο όπου να μην έχουν τα πάντα σε απόσταση δαχτύλων που κινούνται πάνω σε μία γυάλινη επιφάνεια. Οι μέσης ηλικίας ίσως να θυμούνται την εποχή που έπρεπε να χρησιμοποιούμε "ποντίκια" για να αλληλοεπιδράσουν με μία οθόνη. Οι γηραιότεροι από εμάς θυμούνται μια εποχή που για να σχεδιάσεις χρειαζόσουνα σινική μελάνη και χάρακες πάνω σε ριζόχαρτο.
Κάποτε αναρωτιόμουνα πως θα ήταν η ζωή μου σε πέντε χρόνια από τότε. Τώρα πια συνειδητοποιώ ότι χρησιμοποιώ Φώτοσοπ είκοσι τρία χρόνια τώρα, 1-3 ώρες την ημέρα, σχεδόν. Είκοσι τρία χρόνια Φώτοσοπ (για να αναφέρω ένα παράδειγμα από τα διάφορα προγράμματα που χρησιμοποιώ επαγγελματικά, καθημερινά). Πως περάσανε είκοσι τρία χρόνια κιόλας, με εργαλεία ψηφιακής τεχνολογίας.
Και ήδη, αυτά είναι πια παρελθόν, και το επόμενο στάδιο με καλεί να το παρακολουθήσω, ή να γίνω κι εγώ δεινόσαυρος.
Αλλά ας κάνουμε ένα βήμα πίσω μια στιγμή. Όταν λέω Φώτοσοπ, εννοώ το Φώτοσοπ της Αντόπμι, το μοναδικό Φώτοσοπ που υπάρχει. Στον τρίτο κόσμο οι χρήστες-ξερόλες κολλάνε ένα όνομα γνωστής μάρκας σε όλα τα παρεμφερή προϊόντα, και για τα πανηγύρια νά 'ναι. Όπως φερ' ειπείν, για ένα πιο προσητό παράδειγμα, στην Ελλάδα και την Ιταλία τα λένε ολα "τζιπ" και αν ακόμα είναι τογιότα ή σουζούκι. Και για να είναι πιο κούλ, τα λένε "τζιπάκια" όλα. Ξέρετε για ποιόν τρίτο κόσμο μιλάω... για εκεί που τα παιδιά πάνε πανεπιστήμιο να μάθουν πληροφορική και τα μαθαίνουν τα πράματα πως ήταν το επάγγελμα πριν 15 ή και 20 χρόνια (και όταν τελειώσουν μπορούν να λειτουργήσουν μόνο σε ...μουσείο υπολογιστών).
Το ότι: "Η Άγνοια και η αμάθεια, και η ανικανότητα δεν είναι δικαιολογίες", είναι μία έννοια άγνωστη. Όταν βέβαια οι δάσκαλοι δεν προλαβαίνουν να μάθουν κάτι και εκείνο ήδη έχει αλλάξει όταν πάνε να το διδάξουνε, σημαίνει ότι κάτι στην παιδεία έχει μείνει πίσω.
Μπορεί ο καθένας να πει: "εγώ αυτό ξέρω, με αυτό θέλω να μείνω". Αλλά είτε το θέλει είτε όχι, αυτό που εννοεί είναι πως επιλέγει να εκλείψει (το καταλάβει-δεν-το-καταλάβει).
Εγώ πάντα αγόραζα τις άδειες για τα προγράμματα που χρησιμοποιούσα. Ήμουνα ο χαζός βέβαια, όταν πίσω στην γενέτειρα η καθημερινή πραγματικότητα θεωρεί το πειρατεμένο πρόγραμμα μέρος του πως να αποκτήσει κανείς αυτό που θέλει. Όταν το Φώτοσοπ κόστιζε 600, αργότερα 800 και αργότερα 1.400 δολάρια, δεν ήταν εύκολο να μην είσαι πειρατής. Ακόμα και το κυρίως πρόγραμμα που χρησιμοποιώ σαν βάση της εταιρίας μου 20 χρόνια κοστίζει 550 δολάρια για το πρόγραμμα και 2.000 δολάρια για το σέρβερ.
Η φυσική εξέλιξη προσπερνά τα πάντα.
Τώρα πια δεν μπορείς να αγοράσεις, ή να πειρατέψεις, ένα πρόγραμμα και να το έχεις στο κομπιούτερ σου. Δεν πουλιέται πια έτσι. Τώρα δεν μπορείς να αγοράσεις Φώτοσοπ πλέον. Μπορείς μόνο να το νοικιάσεις με πολύ μικρότερο ετήσιο κόστος. Και να παρακαλάς δεν μπορείς να το αγοράσεις και να το βάλεις στο κομπιούτερ σου. Είναι πλέον μόνο για ενοικίαση και βρίσκεται στο κλάουντ (το "σύννεφο", δηλαδή μία φάρμα σκληρών δίσκων συνδεδεμένων στο ίντερνετ όπου μπορείς να αποθηκεύεις τα πάντα και από όπου λειτουργούν τα προγράμματα που θέλεις να χρησιμοποιήσεις από οποιοδήποτε κομπιούτερ).
Για να λειτουργήσει στο κομπιούτερ σου το Φώτοσοπ, όπως και κάμποσα άλλα προγράμματα, πρέπει να έχεις πληρώσει τη δόση σου. Αλλιώς απλά δεν λειτουργεί. Άρα, τέλος η πειρατεία.
Όμως, επίσης, για να λειτουργήσει, χρειάζεσαι τελευταίας τεχνολογίας και ταχύτητας κομπιούτερ, και χρειάζεσαι συνεχή και πολύ γρήγορη σύνδεση με το ίντερνετ. Όσοι ζουν σε βουνά της Ιταλίας με δορυφόρο που πέφτει όταν βρέχει και αστράφτει, καλή τύχη!
Το 1994 είχα αποφανθεί: "Το ίντερνετ πρόκειται να αποδειχθεί κοινωνιολογικό γεγονός". Το 2014 μπορώ να πω ότι "Η τεχνολογία είναι πλέον παντελώς ελιτιστική, και εκείνοι που πρόκειται να εκλείψουν, ή να γίνουν άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας στον τρίτο κόσμο, ο οποίος θα είναι όχι γεωγραφικός αλλά θα εξαρτάται από χρήμα και διανοητική ικανότητα, έχουν πλέον το μέλλον άμεσα μπροστά τους".
Ο πολιτισμός μας βαδίζει προς το κλάουντ και τις χρηματικές δόσεις, και την απαραίτητη μόνιμη, γρήγορη σύνδεση στο ίντερνετ. Ο διαχωρισμός μεταξύ πλούσιων και φτωχών, ο διαχωρισμός εκείνων που μένουν σε τεχνολογικά κατάλληλες περιοχές και εκείνων που μένουν σε περιοχές ανασταλτικές για την τεχνολογία... ο διαχωρισμός μεταξύ εκείνων που μπορούν να βρουν σωστή εκπαίδευση και εκείνων που δεν μπορούν... ο διαχωρισμός των διανοητικά ικανών από εκείνων που είναι πίσω... είναι διαχωρισμοί άμεσοι και προ των πυλών.
Οι πραγματικότητες αλλάζουν με επιταχυνόμενο ρυθμό, και ο Δαρβινισμός θα φέρει αλλαγές που θα επιβάλλουν σε ανθρώπους που ήδη έχουν γεννηθεί να ζουν σε ένα κόσμο που κανείς ακόμα δεν έχει ιδέα πως θα επιδράσει στην κοινωνία και τους ανθρώπους.