Ελγίνεια #2

Σχεδόν εννέα στους δέκα Βρετανούς πιστεύουν ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα
πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα.

http://www.theguardian.com/commentisfree/poll/2014/feb/12/george-clooney-elgin-marbles-monument-men-poll

Στην ζωή μου δίνω τρομερή σημασία στην χρήση της γλώσσας ως μεταφορικό μέσον εννοιών και πλαισίων σκέψης. Θα δεχτώ μία πράξη περιγραφόμενη με μία άλφα φρασεολογία αλλά όχι την ίδια πράξη αιτιολογούμενη με διαφορετική φρασεολογία.

Ποτέ δεν μου άρεσε να βλέπω αυτά τα γλυπτά στο Βρετανικό Μουσείο αλλά απαγόρευα στον εαυτό μου να πάρει την πλευρά εκείνων που θέλουν να επιστραφούν γιατί έβαζα, και βάζω, σαν προτεραιότητα τον πανανθρώπινο χαρακτήρα οποιουδήποτε Μουσείου. Επίσης απαγόρευα και απαγορεύω στον εαυτό μου να μιλήσω αρνητικά (ή θετικά) για την Ελλάδα και την ικανότητά της, ή την αξία της, στο να συνεχίσει το έργο του Βρετανικού Μουσείου, το οποίο, αν μη τι άλλο, παρουσιάζει τα γλυπτά δωρεάν, χωρίς απεργίες, επί σχεδόν 200 χρόνια.

Αν επιστραφούν τα γλυπτά με πρωτοβουλία του Μουσείου κατόπιν απόφασης του λαού ο οποίος τους έδωσε σπίτι για 200 χρόνια, για μένα το θέμα αλλάζει και θα έλεγα όχι μόνο ότι συμφωνώ, αλλά ότι είναι και σωστό, και μάλιστα πολύ ωραίο ("very nice" όπως είπε και ο Τζωρτζ Κλούνη).

Μου έκανε μεγάλη εντύπωση ένα από τα 2.586 σχόλια κάτω από το "δημοψήφισμα" της Γκάρντιαν. Η ερώτηση ήταν "Είναι σωστός ο Τζωρτζ Κλούνη; Θα έπρεπε η Βρετανία να επιστρέψει τα μάρμαρα του Παρθενώνα;" Και το συγκεκριμένο σχόλιο απαντούσε: "Ναι, Όταν οι Τούρκοι επιστρέψουν την Κωνσταντινούπολη".

Ναι, όταν οι Τούρκοι επιστρέψουν την Κωνσταντινούπολη...

Το σχόλιο φαίνεται στην επιφάνειά του σαν άσχετο, μήλα με πορτοκάλια, ακόμα μάλιστα ίσως και αμόρφωτο ή και εθνικιστικής φύσης. Σίγουρα υπεροπτικό και ειρωνικό. Σε ένα δεύτερο επίπεδο παραδέχεται μάλιστα δια της σύγκρισης, αν όχι αμέσως, ότι ο Λόρδος Έλγιν πήρε τα γλυπτά με το έτσι-θέλω, όπως πήραν με πολιορκία και επίθεση οι Οθωμανοί την Πόλη.

Αλλά σε κάποια άλλη διάσταση, το σχόλιο σε κάνει να σκέφτεσαι για τον τρόπο με τον οποίον λειτουργούν όλοι οι άνθρωποι και κοινωνίες. Τον τρόπο με τον οποίον όλοι αξιολογούν και δικαιολογούν το έτσι-θέλω τους. Ενδιαφέρουσα και η συζήτηση 38 σχολίων που ακολούθησε κάτω από το σχόλιο αυτό.

Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι για πρώτη φορά φαίνεται πως η επιστροφή των μαρμάρων στο σπίτι της μάνας που τα γέννησε μπορεί να είναι πλέον μόνο θέμα χρόνου. Ίσως αρκετού χρόνου, αλλά, θέμα χρόνου.

Η Αρθρογράφος της Γκάρντιαν Τζοσεφίν Κουήν, το έγραψε νομίζω πολύ σωστά: "Η νομική υπόθεση του να επιστραφούν στην Ελλάδα είναι ισχνή, αλλά τα μάρμαρα το αξίζουν να βλέπονται στην αρχική τους θέση στην Αθήνα. Υπάρχουν λάθος λόγοι για τους οποίους να επιστραφούν, όπως υπάρχουν και σωστοί λόγοι."

Όλα βρίσκονται στην φρασεολογία. Τον ομιλητό και γραπτό λόγο. Τα ασταθή αυτά καραβάκια που μεταφέρουν σκέψεις και έννοιες πάνω στον ωκεανό της ασυνεννοησίας, τριγυρισμένα με τόσους καρχαρίες εγωισμού και πλανκτόν αμορφωσιάς.

Τελικά η αρθρογράφος επιτείνει την προσοχή στο ίδιο σημείο στο οποίο είχα επιτεθεί και εγώ στην προηγούμενη ανάρτηση: το ότι και η Αγγλία και η Ελλάδα ακολουθούν στην συζήτηση και διαφωνία τους οδούς εθνικιστικές:

Αφού έγραψε ότι: δεν υπάρχει καλύτερος λόγος να επιστραφούν τα γλυπτά από το ότι θα βρισκόντουσαν ξανά όλα μαζί, δίπλα στην Ακρόπολη, και το να τα δει κανείς όλα μαζί το ίδιο πρωινό κάτω από τον ίδιο Αθηναϊκό ουρανό, θα ήταν προνόμιο και χαρά, συνεχίζει λέγοντας ότι υπάρχει η υπόθεση πως το Βρετανικό Μουσείο θα μπορούσε να τα στείλει στο Μουσείο της Ακρόπολης χωρίς να αλλάξει η νόμιμη κυριαρχία των γλυπτών. "Το γεγονός του ότι αυτή η λύση θα ήταν απαράδεκτη και για την Ελληνική και την Βρετανική κυβέρνηση είναι πρόβλημα μοντέρνου εθνικισμού και όχι αρχαίας τέχνης."