Beyond

Ένα καινούργιο βιβλίο από την αγαπημένη παιδική μου φίλη Αθηνά, της οποίας το μπλογκ έχω την χαρά να διατηρώ εδώ, στον ιστοχώρο Cosmic Diaries.

Η σελίδα του μπλογκ για το καινούργιο βιβλίο είναι εδώ, και αυτά είναι μερικά λινκ που το αναφέρουν:

Cambridge University Press
Cambridge University Press, Blog
Times Higher Education
The Guardian
Amazon.com

Υπάρχει και ένα σχετικό άρθρο στο Βήμα, εδώ, και διαβάζοντας τον εξαιρετικά επιστημονικό τίτλο του άρθρου, και το ίδιο το άρθρο, αλλά ιδιαίτερα τα σχόλια των αναγνωστών από κάτω, καταλαβαίνουμε αμέσως γιατί η διεύθυνση της Αθηνάς είναι στο Παρίσι, η δική μου σ' ένα χωριό της Ιταλίας και του γιού μου στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Είναι πάντως προς τιμή της Αθηνάς, και την ζηλεύω κατά κάποιον τρόπο, που βρίσκει ακόμη την δύναμη (και πίστη) να είναι υπερήφανη που είναι Ελληνίδα.

Η Σελήνη του πλανήτη Κρόνου που ονομάζουμε Τιτάνα είναι ένα ουράνιο σώμα στο οποίο δώσαμε το παρατσούκλι "Το Φεγγάρι που είναι σαν την Γη" (The Earth-like moon), επειδή η ατμόσφαιρά του μοιάζει τόσο της Γης στην ικανότητα της να υποστηρίξει κάποιο είδος ζωής το οποίο να μπορούμε να αναγνωρίσουμε. Μία Σελήνη του Δία, ονομαζόμενη Ευρώπη, είναι επίσης πιθανόν να έχει αναπτύξει ζωή στους ωκεανούς της.

(τα παρακάτω είναι δικές μου σκέψεις -δεν είναι απαραίτητα από το βιβλίο)

Χωρίς να έχουμε ανακαλύψει ακόμα ζωή στον Τιτάνα ή την Ευρώπη, έχουμε ήδη ανακαλύψει κάτι πολύ σημαντικό: αν, λίγες δεκαετίες αφού αρχίσαμε να βγαίνουμε από την ατμόσφαιρα της Γης μας, ήδη ανακαλύψαμε δύο ουράνια σώματα μέσα στο ίδιο μας το ηλιακό σύστημα που πιθανώς να μπορούν να υποστηρίξουν ζωή, τότε με οποιονδήποτε μαθηματικό νόμο πιθανοτήτων μπορούμε να είμαστε σίγουροι όχι μόνο ότι υπάρχει ζωή στο σύμπαν έξω από την Γη, αλλά ότι η Ζωή στο σύμπαν δεν είναι εξαίρεση αλλά κανόνας. Υπάρχουν δισεκατομμύρια αστρικά συστήματα στον Γαλαξία μας και τρισεκατομμύρια Γαλαξίες στο σύμπαν.

Το να συλλογιστεί κανείς την πιθανότητα ότι είμαστε μόνοι μας, όλα τα είδη ζωής στην βιόσφαιρα της Γης, είναι τόσο λυπηρό όσο το να πιστέψει κανείς ότι όλο αυτό το σύμπαν δημιουργήθηκε επί τούτου μόνο και συγκεκριμένα προς ώφελος του ανθρώπου.

Η ερώτηση δεν είναι αν υπάρχουν ήδη ζωής στο σύμπαν έξω από την Γη, ή αν υπάρχουν είδη ζωής εκτός από τον άνθρωπο που να έχουν αναπτύξει τεχνολογία, ή αν υπάρχουν είδη ζωής πολύ πιο προηγμένα από εμάς. Αυτά είναι αυτονόητα, απλά δεν έχουν αποδειχθεί (ακόμα). Χωρίς απτή απόδειξη όμως είναι και πάλι τόσο σίγουρα όσο το ότι αν υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό κάπου έβρεξε, βρέχει ή θα βρέξει (χωρίς να έχουμε δει την βροχή).

Οι ερωτήσεις είναι:
- Αν θα μπορέσουνε ποτέ τα υπάρχοντα είδη ζωής να αντιληφθούν το ένα την ύπαρξη του άλλου,
και,
- Αν θα μπορέσουν ποτέ είδη ζωής στο σύμπαν να επικοινωνήσουν και να διενεργήσουν το ένα με το άλλο.

Είναι πιθανόν να ανακαλύψουμε την ηλεκτρονική υπογραφή κάποιου είδους ζωής, όπως εκείνοι θα μπορούν πάντα να ανακαλύψουν τα σήματα τηλεοπτικών σταθμών που φεύγουν από την Γη 78 χρόνια τώρα, με την ταχύτητα του φωτός. Το να ανακαλύψουμε "κάποιον" όμως δεν σημαίνει ότι το είδος εκείνο υπάρχει ακόμα, μια που μπορεί η απόδειξη της ύπαρξής τους να ταξίδεψε χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια πριν φτάσει σε εμάς.

Το να έρθει σε επαφή ένας τεχνολογικός πολιτισμός με κάποιον άλλο τεχνολογικό πολιτισμό είναι μάλλον σχεδόν απίθανο και αδύνατο λόγω κανόνων φυσικής, όσον αφορά ταξίδια ή και απλή επικοινωνία στις αποστάσεις που υπάρχουν, εκτός αν κάποια μέρα μπορέσουμε να ταξιδέψουμε δια μέσου των διαστάσεων του σύμπαντος εκτός γραμμικού χρόνου. Για να φτάσει όμως ένας πολιτισμός να επιζήσει μέχρι να φτάσει σε τέτοιο τεχνολογικό επίπεδο, θα πρέπει να έχουν ηθική, ιδέες και οπτική όσον αφορά την ζωή και το σύμπαν, τέτοιες, που αν γνώριζαν εμάς θα μας θεωρούσαν στην καλύτερη περίπτωση μια αποτυχία της ζωής και στην χειρότερη θα μας θεωρούσαν παράσιτα που καταστρέφουν την βιόσφαιρα του πλανήτη τους καθώς αυτοκαταστρέφονται τυραννώντας ο ένας την άλλη...

Υπάρχουν οι σχολές σκέψεις που προτείνουν ότι ενώ η ζωή μάλλον είναι ο κανόνας στο σύμπαν, η ζωή που έχει αναπτύξει διάνοια και τεχνολογία μπορεί να είναι σπάνια. Ότι ίσως να είμαστε από τους πρώτους, ή ακόμα και οι πρώτοι. Αυτό το σκεπτικό όμως, κατά την γνώμη μου, πηγαίνει αντίθετα σε κάθε λογική:

Η Γη χρειάστηκε 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια από την γέννησή της για να αναπτύξει τεχνολογικό πολιτισμό. Το σύμπαν υπάρχει για 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Αν πάρουμε το παράδειγμα της Γης σαν κοινό, και χρειάζονται ας πούμε 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια για να αναπτυχθεί ζωή με τεχνολογικό πολιτισμό, τότε, στο σύμπαν, υπάρχουν πιθανότητες να εξελίχθηκε τεχνολογικός πολιτισμός οποιαδήποτε στιγμή τα τελευταία 9 δισεκατομμύρια χρόνια, σε οποιοδήποτε από δισεκατομμύρια αστρικά συστήματα σε τρισεκατομμύρια γαλαξίες. Με απλή αριθμητική, η έκφραση " πολύ σπάνιο" πόσες χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια τεχνολογικούς πολιτισμούς θα αντιπροσώπευε με αυτά τα νούμερα πιθανοτήτων;

Μέχρι όμως ο πολιτισμός μας να ανακαλύψει το κλειδί που ενώνει Γενική Σχετικότητα και Κβαντική μηχανική, και μέχρι να ανακαλυφθούν τρόποι να καταφέρουμε και να επιζήσουμε ταξίδια δια μέσου του χωροχρόνου, θα περάσουν γενεές ακόμα, ίσως χίλια χρόνια και περισσότερο, αν τα επιζήσουμε ως είδος, ώστε να υπάρχουν αποδείξεις για την αυτονόητη απάντηση του αν είμαστε ή όχι μόνοι.

Εκτός εάν πολύ πιο σύντομα, ίσως και αύριο, ανιχνεύσουμε την ηλεκτρονική υπογραφή κάποιου τεχνολογικού πολιτισμού, κι' ας έκανε χιλιάδες χρόνια να φτάσει μέχρι εμάς.

Ο Τιτάνας.
Οι λίμνες (ή, θάλασσες) αντί νερό είναι υγρό μεθάνιο.
Μία από αυτές, η Ligeia Mare, έχει βάθος 170 μέτρων.

 

Όταν ρωτάμε αν υπάρχει Ζωή έξω από την βιόσφαιρα της Γης,
πρέπει πρώτα να απαντήσουμε μια άλλη ερώτηση:

Ποιός έιναι ο ορισμός της "Ζωής";

Να αναπαράγεται; Όχι απαραίτητα: μπορεί μια ενότητα να υπάρχει για χιλιετηρίδες.
Να σκέφτεται; Οι μέδουσες δεν σκέφτονται. Ή μήπως σκέφτονται; Τι είναι "σκέψη";
Τι σημαίνει "τεχνολογία";
Μία διάνοια πιθανόν να μπορεί να επηρεάζει το περιβάλλον χωρίς ανάγκη εργαλίων...
Τι είναι "Ζωή";
Ίσως η ερώτηση του αν υπάρχει Ζωή έξω από την Γη να εννοεί:"Ζωή που να μπορούμε να αναγνωρίσουμε".