Βάρβαροι

Η έννοια και η λέξη «Βάρβαροι» δόθηκε στο δυτικό κόσμο από την Αρχαία Ελλάδα όπου πρώτα πήρε μορφή. Εννοούσε όλους εκείνους που δεν ήταν Έλληνες: τους αλλοδαπούς. «Πας μη Έλλην βάρβαρος». Οι βάρβαροι μάλιστα δεν μπορούσαν να λάβουν μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες. Λέγεται, ίσως χωρίς υπόσταση σε επιστημονική πραγματικότητα, ότι η ετυμολογία της λέξης ξεκινά από την περιγραφή εκείνων οι οποίοι δεν μιλούσαν Ελληνικά και οι ήχοι που έβγαιναν από το στόμα τους ακούγονταν σαν «βαρ-βαρ» (ασχέτως με το τι θα σήμαιναν οι ήχοι αυτοί αν ο μη βάρβαρος καταλάβαινε την γλώσσα των ομιλούντων). Κάτι σαν αυτά που γράφω εδώ.

Το ενδιαφέρον στο θέμα ξεκινά όταν διερωτηθεί κανείς ποιά να είναι η σχέση μεταξύ της έννοιας που δίνει στην ψυχή ο προσδιορισμός των «άλλων» και εννοιών όπως ξενοφοβία, ρατσισμός, και αυταρέσκεια –ή, φυλετική διάκριση;

Η λέξη «βάρβαρος» δεν διήνυσε τους αιώνες και δεν ξαπλώθηκε στις γλώσσες σημαίνοντας ή επισημαίνοντας, αθώα, την διαφορετικότητα. Οι «βάρβαροι» είναι απολίτιστοι, άγριοι, επικίνδυνοι, υποδεέστεροι. «Εμείς» που δεν είμαστε «βάρβαροι» βρισκόμαστε στο κέντρο της σφαίρας του αποδεκτού. Οι «άλλοι», όχι. 

Όταν εξηγούσα στον γιό μου τι είναι ρατσισμός είχε μάθει ότι η αναφορά και μόνο σε αντικείμενο διαφορετικότητας είναι η απαρχή του ρατσισμού. Είναι η επισήμανση, πριν καν φτάσει κανείς στην κρίση ή κριτική. Και μόνο το να πει κανείς ότι οι μαύροι είναι ίσοι με τους λευκούς, ή ότι η διαφορετικότητα δεν σημαίνει ανωτερότητα-κατωτερότητα, ακόμα και μόνο η επισήμανση έστω και με θετικότητα, και προς απόρριψη του ρατσισμού, υποδεικνύει την ύπαρξη της αντίθετης γνώμης, της αρνητικής: και, η υπόνοια της αντίθετης γνώμης την διαιωνίζει δίνοντας της υπόσταση έστω και όταν διαφωνούμε μαζί της. Ο γιός μου έμαθε ότι ή όλοι οι άνθρωποι στην Γη είναι βάρβαροι, ή κανείς. Εμείς, με τον γιό μου, προτιμάμε το «κανείς».

Η ξενοφοβία, ο ρατσισμός ξεκινά από την αποδοχή του όμοιου, την αυταρέσκεια, και τον προκύπτοντα διαχωρισμό από το διαφορετικό. Έχει σαν βάση την μη κατανόηση και την αποξένωση ή φόβο που αυτή δημιουργεί. Εκείνο που φοβόμαστε προσπαθούμε να το καταστρέψουμε και να επιτύχουμε την ανυπαρξία του αντικειμένου του φόβου. Τι θα απαντούσε ένας Χρυσαυγίτης αν του έλεγε κάποιος ότι στην πραγματικότητα φοβάται τον άνθρωπο τον οποίον σπάει στο ξύλο; Ότι οι ακροδεξιοί είναι δειλοί και ότι ο φασισμός δεν είναι τίποτα άλλο από αυταρέσκεια; Ότι η αυταρέσκεια που θεωρεί άλλους υποδεέστερους, ή επικίνδυνους υπάρχει μόνο σαν αποτέλεσμα έλλειψης κατανόησης και γνώσης; Αμορφωσιά.

Η διαφορετικότητα δεν είναι διαχωριστική αλλά ενωτική: το νεφρό και η καρδιά, το κόκαλο και το δέρμα, είναι πράγματα πολύ διαφορετικά το ένα από το άλλο, όμως όλα αυτά τα διαφορετικά πράγματα μαζί αποτελούν το κορμί μας, όπως όλες οι φυλές, λαοί, πολιτισμοί και ιδέες αποτελούν την ανθρωπότητα, όπως όλα τα είδη αποτελούν την ζωή…

Οι αρχαίοι «ημών» πρόγονοι μας έδωσαν φιλοσοφία, επιστήμη και πολιτισμό, όπως επίσης μας έδωσαν τον Πελοποννησιακό πόλεμο, όπως μας έδωσαν και Πυθία, όπως μας έδωσαν και τους βαρβάρους. Ουδείς τέλειος, και πρώτος ατελής ο πολιτισμός που επιτρέπει το χρήμα και τους πολέμους. Και τον διαχωρισμό των διαφορετικών.

Η πρόοδος δεν έρχεται με πρόβλεψη αλλά με διαπίστωση. Εξαρτάται από το άτομο, και την κοινωνία που αποτελείται από άτομα, να διαχειριστεί την διαπίστωση.

Η διαπίστωση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εξήγηση γιατί η εξήγηση είναι η αδελφή της δικαιολογίας. Αλλά πολλά που βλέπω γύρω μου είναι η δικαιολογία και ο ρατσισμός των μη-βαρβάρων.

Πως περιγράφεις το χρώμα κόκκινο, ή πράσινο, ή μπλε σε έναν άνθρωπο που είναι εκ γενετής τυφλός; Το έχετε προσπαθήσει ποτέ; Πως μπορώ να βοηθήσω στην διαπίστωση του ρατσισμού όταν η ράτσα μας προσδιόρισε την έννοια των βαρβάρων;

…ιδίως όταν πηγαίνουμε στις πύλες να περιμένουμε τους βαρβάρους, λατρεύοντας και μισώντας τους, θέλοντάς τους και φοβούμενοι τους, ανάλογα με τις εποχές, συχνά και τα δύο μαζί, και ξυλοδέρνωντας τους βάρβαρους που είναι ήδη μέσα, ή πληρώνοντάς τους ξεροκόμματα για την δουλειά που δεν θέλουμε να κάνουμε εμείς, πάλι ανάλογα με τις εποχές.  Και, πάντα ζητώντας τους λεφτά είτε σαν αφεντικά είτε σαν επαίτες.

Πως περιγράφεις, σε εκείνον που εφηύρε την έννοια «βάρβαροι», ότι, αντικειμενικά, οι «άλλοι» θα έβλεπαν τον ίδιο σαν βάρβαρο κατά την έννοια που ο ίδιος εφηύρε.