Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από το μαυρόασπρο τοπίο. Φαντάσματα που δε λέει ο κόσμος να τα ξορκίσει γιατί χωρίς αυτά δεν θα του έχει μείνει άλλη επιλογή παρά να σταματήσει να κουρνιάζει στην θαλπωρή των φαντασιώσεων του.
Το ένα φάντασμα, εκεί, αχνά στον ουρανό, με πυκνά φρύδια και επιβλητική κορμοστασιά ανήκει σε 'κείνον που ονειρεύτηκε την Ελλάδα μέρος της Ευρώπης. Το άλλο φάντασμα, που γεμίζει όλο το θλιβερό τοπίο, είναι το φάντασμα του Αντρέα.
Ο Αντρέας, για πολλούς ανθρώπους, είναι ένα ιερό τέρας που κανείς δεν επιτρέπεται να αγγίξει. Όσο και πολλοί λογικοί άνθρωποι να καταλαβαίνουν τα λάθη και τα ψέματα των τελευταίων 35 ετών, ο Αντρέας είναι άθικτος οποιασδήποτε μομφής ή κριτικής. Προστάτης των αδύναμων, ή λαοπλάνος. Ενδιάμεσο δεν υπάρχει. Και για πολλούς παραμένει ένας μεγάλος άνδρας της Ελλάδας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι μια μεγάλη πλειοψηφία εκείνων που τον θεωρούν άθικτο μεγάλο άνδρα, εκείνοι κάτω των 45 ετών σήμερα, δεν τον γνώρισαν, ή ήταν παιδιά επί της βασιλείας του. Η γνώμη τους, και η αύρα που περιστοιχίζει το φάντασμά του, εξαρτάται όχι από ιδία πείρα ως πολίτες, αλλά από τις εντυπώσεις και διηγήσεις των γονιών τους και των παππούδων και γιαγιάδων τους. Και οι υπόλοιποι φυσικά, οι άνω των 45, όσοι τον θεωρούν έτσι, είναι εκείνοι που του έδωσαν το σκήπτρο και ήλπισαν, και έφαγαν, δίκαια ή άδικα.
Το φάντασμα του Αντρέα έχει περάσει πια στα κατάστιχα των μύθων της προφορικής παράδοσης. Η άυλη υφή του ενεργοποιείται όχι από το πρόσωπο που ήταν ο ίδιος αλλά από τις λαϊκές επιθυμίες και βάσανα που του αποδίδονται σαν σταυροφορίες. Ένας Ρομπέν των Δασών για την Ελλάδα του τέλους του 20ου αιώνα, με ζιβάγκο αντί για πράσινο καλτσόν.
Το ξυράφι του Όκαμ λέει ότι ανάμεσα σε πολλές εκδοχές, η απλούστερη είναι η πραγματική. Στην προκειμένη περίπτωση η απλούστερη εκδοχή λαβαίνει υπ' όψιν της τα απλούστερα και πιο θεμελιώδη και πέραν αμφισβήτησης στοιχεία: Ο Αντρέας παρέλαβε ένα ποσοστό δημοσίου χρέους προς Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της τάξεως του 25% (υγιέστατο) και παρέδωσε 75% (μέσα στην επικίνδυνη περιοχή που μπορεί να οδηγήσει σε χρεοκοπία). Δηλαδή, δανείστηκε περισσότερα από όσα μπορούσε να καλύψει η μελλοντική παραγωγή. Δανείστηκε περισσότερα του πρέποντος κατά 200%. Από 25% στο 75%. Μετά, στα 20 χρόνια από 1989 έως 2009 η Ελληνική οικονομία, χώρος εργασίας και παραγωγή δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν την άνοδο και φτάσαμε στα 115% και την κρίση. Σήμερα είμαστε γύρω στο 170%.
Αυτή η άνοδος δεν έγινε μόνο από κακή διαχείριση εκείνων που ήρθαν μετά από τον Αντρέα: έγινε γιατί ο Αντρέας παρέδωσε ένα ποσοστό το οποίο η Ελληνική αγορά και χώρος εργασίας δεν είχαν τότε, ή τώρα, την δυνατότητα να συντηρήσουν και να ελαττώσουν. Το χαντάκωμα δεν έγινε τα τελευταία δέκα χρόνια. Σκάφτηκε από 1981 έως 1989.
Αυτό το 170% είναι πάνω από οτιδήποτε άλλο η κληρονομιά του Αντρέα Παπανδρέου. Όμως εκείνοι που αντιμετωπίζουν το φάντασμά του σαν ένα ιερό τέρας πέραν μομφής, έναν Ρομπέν των Δασών, έναν ευεργέτη των φτωχών και των αριστερών, δεν δίνουν σημασία στο ποσοστό αυτό το οποίο εκείνος έχτισε δίνοντάς τους τα χρήματα. Χρήματα που δεν έπαιρνε από τους πλούσιους αλλά δανειζόταν από τους τραπεζίτες... Πολλοί δεν αποδίδουν σημασία, ή απλά δεν έχουν την γνώση ή την κρίση κα κατανοήσουν τι σημαίνει και τι αντιπροσωπεύει η αλήθεια αυτή. Και το φάντασμα παραμένει, πέραν μομφής.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ελληνική κοινωνία, πριν το 1981 κρατούσε τους μισούς συμπολίτες της στην σκιά της αφάνειας. Όλοι οι αριστερά του κέντρου ήταν αποδιοπομπαίοι τράγοι, σε μια κλειστή κοινωνία τζακιών. Ο Αντρέας βρήκε την άδεια αλάνα της κεντροαριστεράς και εκεί έδωσε φωνή στους συμπολίτες --που γκρέμισαν τα παλιά τζάκια και έχτισαν καινούργια, να τα αντικαταστήσουν. Και δεν υπάρχει τίποτα το κακό σε αυτό. Εκτός της λεπτομέρειας του ότι καθώς γινόντουσαν αυτές οι ανακατατάξεις στην ελληνική κοινωνία κανείς δεν έχτιζε βάσεις για το μέλλον. Οι ανακατατάξεις γινόντουσαν με το να παραχωρούνται χρήματα δανεικά σε εκείνους που δεν είχαν αντί να χρησιμοποιούνται χρήματα δανεικά για να χτίσουν υποδομή η οποία θα έδινε ευημερία σε εκείνους που δεν την είχαν γευτεί ποτέ.
Η δύναμις την οποία ο λαός δίνει στην σημερινή επανέκδοση του Αντρέα πηγάζει από το μέρος της ψυχής που δεν μπορεί να δώσει μομφή στον Αντρέα Παπανδρέου. Και βρήκαν στο πρόσωπο του αλέξη τσίπρα την μετεμψύχωση της φαντασίωσης. Και την θέλουν. Την επιζητούν. Επιτρέπουν στον εαυτό τους να πιστεύει ότι υπάρχει οποιοσδήποτε τρόπος να διαχειριστεί κάποιος ένα κράτος με 170% ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ χωρίς να περάσει το κράτος από δεκαετίες τρομερής δοκιμασίας και σκλαβιάς. Και κάμποσοι από τους λίγους που το καταλαβαίνουν, δεν τους ενδιαφέρει: καλύτερα το χάος παρά ρεαλισμός.
Δεν θα μπορέσει η Ελλάδα, κατά την γνώμη μου, να κατανοήσει το παρών ή το μέλλον πριν μπορέσει να αντικρύσει το φάντασμα του Αντρέα Παπανδρέου με την πραγματική του υφή. Αυτό όμως δεν το βλέπω να γίνεται.
Το ένα φάντασμα, εκεί, αχνά στον ουρανό, με πυκνά φρύδια και επιβλητική κορμοστασιά ανήκει σε 'κείνον που ονειρεύτηκε την Ελλάδα μέρος της Ευρώπης. Το άλλο φάντασμα, που γεμίζει όλο το θλιβερό τοπίο, είναι το φάντασμα του Αντρέα.
Ο Αντρέας, για πολλούς ανθρώπους, είναι ένα ιερό τέρας που κανείς δεν επιτρέπεται να αγγίξει. Όσο και πολλοί λογικοί άνθρωποι να καταλαβαίνουν τα λάθη και τα ψέματα των τελευταίων 35 ετών, ο Αντρέας είναι άθικτος οποιασδήποτε μομφής ή κριτικής. Προστάτης των αδύναμων, ή λαοπλάνος. Ενδιάμεσο δεν υπάρχει. Και για πολλούς παραμένει ένας μεγάλος άνδρας της Ελλάδας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι μια μεγάλη πλειοψηφία εκείνων που τον θεωρούν άθικτο μεγάλο άνδρα, εκείνοι κάτω των 45 ετών σήμερα, δεν τον γνώρισαν, ή ήταν παιδιά επί της βασιλείας του. Η γνώμη τους, και η αύρα που περιστοιχίζει το φάντασμά του, εξαρτάται όχι από ιδία πείρα ως πολίτες, αλλά από τις εντυπώσεις και διηγήσεις των γονιών τους και των παππούδων και γιαγιάδων τους. Και οι υπόλοιποι φυσικά, οι άνω των 45, όσοι τον θεωρούν έτσι, είναι εκείνοι που του έδωσαν το σκήπτρο και ήλπισαν, και έφαγαν, δίκαια ή άδικα.
Το φάντασμα του Αντρέα έχει περάσει πια στα κατάστιχα των μύθων της προφορικής παράδοσης. Η άυλη υφή του ενεργοποιείται όχι από το πρόσωπο που ήταν ο ίδιος αλλά από τις λαϊκές επιθυμίες και βάσανα που του αποδίδονται σαν σταυροφορίες. Ένας Ρομπέν των Δασών για την Ελλάδα του τέλους του 20ου αιώνα, με ζιβάγκο αντί για πράσινο καλτσόν.
Το ξυράφι του Όκαμ λέει ότι ανάμεσα σε πολλές εκδοχές, η απλούστερη είναι η πραγματική. Στην προκειμένη περίπτωση η απλούστερη εκδοχή λαβαίνει υπ' όψιν της τα απλούστερα και πιο θεμελιώδη και πέραν αμφισβήτησης στοιχεία: Ο Αντρέας παρέλαβε ένα ποσοστό δημοσίου χρέους προς Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της τάξεως του 25% (υγιέστατο) και παρέδωσε 75% (μέσα στην επικίνδυνη περιοχή που μπορεί να οδηγήσει σε χρεοκοπία). Δηλαδή, δανείστηκε περισσότερα από όσα μπορούσε να καλύψει η μελλοντική παραγωγή. Δανείστηκε περισσότερα του πρέποντος κατά 200%. Από 25% στο 75%. Μετά, στα 20 χρόνια από 1989 έως 2009 η Ελληνική οικονομία, χώρος εργασίας και παραγωγή δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν την άνοδο και φτάσαμε στα 115% και την κρίση. Σήμερα είμαστε γύρω στο 170%.
Αυτή η άνοδος δεν έγινε μόνο από κακή διαχείριση εκείνων που ήρθαν μετά από τον Αντρέα: έγινε γιατί ο Αντρέας παρέδωσε ένα ποσοστό το οποίο η Ελληνική αγορά και χώρος εργασίας δεν είχαν τότε, ή τώρα, την δυνατότητα να συντηρήσουν και να ελαττώσουν. Το χαντάκωμα δεν έγινε τα τελευταία δέκα χρόνια. Σκάφτηκε από 1981 έως 1989.
Αυτό το 170% είναι πάνω από οτιδήποτε άλλο η κληρονομιά του Αντρέα Παπανδρέου. Όμως εκείνοι που αντιμετωπίζουν το φάντασμά του σαν ένα ιερό τέρας πέραν μομφής, έναν Ρομπέν των Δασών, έναν ευεργέτη των φτωχών και των αριστερών, δεν δίνουν σημασία στο ποσοστό αυτό το οποίο εκείνος έχτισε δίνοντάς τους τα χρήματα. Χρήματα που δεν έπαιρνε από τους πλούσιους αλλά δανειζόταν από τους τραπεζίτες... Πολλοί δεν αποδίδουν σημασία, ή απλά δεν έχουν την γνώση ή την κρίση κα κατανοήσουν τι σημαίνει και τι αντιπροσωπεύει η αλήθεια αυτή. Και το φάντασμα παραμένει, πέραν μομφής.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ελληνική κοινωνία, πριν το 1981 κρατούσε τους μισούς συμπολίτες της στην σκιά της αφάνειας. Όλοι οι αριστερά του κέντρου ήταν αποδιοπομπαίοι τράγοι, σε μια κλειστή κοινωνία τζακιών. Ο Αντρέας βρήκε την άδεια αλάνα της κεντροαριστεράς και εκεί έδωσε φωνή στους συμπολίτες --που γκρέμισαν τα παλιά τζάκια και έχτισαν καινούργια, να τα αντικαταστήσουν. Και δεν υπάρχει τίποτα το κακό σε αυτό. Εκτός της λεπτομέρειας του ότι καθώς γινόντουσαν αυτές οι ανακατατάξεις στην ελληνική κοινωνία κανείς δεν έχτιζε βάσεις για το μέλλον. Οι ανακατατάξεις γινόντουσαν με το να παραχωρούνται χρήματα δανεικά σε εκείνους που δεν είχαν αντί να χρησιμοποιούνται χρήματα δανεικά για να χτίσουν υποδομή η οποία θα έδινε ευημερία σε εκείνους που δεν την είχαν γευτεί ποτέ.
Η δύναμις την οποία ο λαός δίνει στην σημερινή επανέκδοση του Αντρέα πηγάζει από το μέρος της ψυχής που δεν μπορεί να δώσει μομφή στον Αντρέα Παπανδρέου. Και βρήκαν στο πρόσωπο του αλέξη τσίπρα την μετεμψύχωση της φαντασίωσης. Και την θέλουν. Την επιζητούν. Επιτρέπουν στον εαυτό τους να πιστεύει ότι υπάρχει οποιοσδήποτε τρόπος να διαχειριστεί κάποιος ένα κράτος με 170% ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ χωρίς να περάσει το κράτος από δεκαετίες τρομερής δοκιμασίας και σκλαβιάς. Και κάμποσοι από τους λίγους που το καταλαβαίνουν, δεν τους ενδιαφέρει: καλύτερα το χάος παρά ρεαλισμός.
Δεν θα μπορέσει η Ελλάδα, κατά την γνώμη μου, να κατανοήσει το παρών ή το μέλλον πριν μπορέσει να αντικρύσει το φάντασμα του Αντρέα Παπανδρέου με την πραγματική του υφή. Αυτό όμως δεν το βλέπω να γίνεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου