Ενστικτώδες

Ποιά είναι άραγε η διαφορά μεταξύ κριτικής και μίσους; Βέβαια, το πρώτο είναι κάτι που μπορεί να το εξασκήσει κάποιος, ενώ το δεύτερο είναι κάτι που ένας άνθρωπος το κουβαλάει μέσα του. Το ένα βασίζεται σε σκέψη και το άλλο σε ένστικτο.

Η κριτική είναι πολύπλοκο πράγμα γιατί κανένα θέμα άξιο κριτικής δεν είναι απλό ή ασύνδετο με άλλα θέματα. Τίποτα δεν έχει μόνο μία όψη και τίποτα δεν είναι μαυρόασπρο.

Το μίσος είναι πράγμα απλό και εύκολο.

Εκεί που τα δύο μπερδεύονται είναι όταν το μίσος είναι η κινητήρια δύναμις της κριτικής. Ή/και όταν η κριτική έχει σαν μόνο αποτέλεσμα την εμπέδωση μίσους.

Είναι εύκολο να ξεχωρίσει κανείς πότε συμβαίνει το παραπάνω όταν βλέπει περιπτώσεις απλές, όπως η περίπτωση των ακροδεξιών ή των ακροαριστερών, ή των χρυσών αυγών. Είναι επίσης εύκολο να αναγνωριστεί το μίσος όταν εκείνος που μισεί, και κάνει κριτική, δεν έχει την απαραίτητη μόρφωση και παιδεία να το κάνει έξυπνα ώστε να το καμουφλάρει σαν "γνώση" και να αφήσει τους χάνους με το στόμα ανοιχτό.

Ο μορφωμένος άνθρωπος όμως, όταν τυχαίνει στην πραγματικότητα να είναι ένα ανθρωπάκι πίσω από ένα παραβάν με ένα μεγάλο μεγάφωνο, μπορεί να παρουσιάσει την δυσδιάστατη ρηχή ψυχή του σαν πηγάδι γνώσης. Μπορεί να παρουσιάσει την δικτατορία σαν κοινωφελές έργο. Τον ρατσισμό σαν στατιστική. Το μίσος σαν κριτική σκέψη. Την ειρωνεία σαν χιούμορ.

Έχω γράψει αρκετές φορές την γνώμη μου ότι ο "άθεος" δεν έχει διαφορά από τον "θρησκευόμενο" επειδή και οι δύο χάνουν το νόημα του τι αντιπροσωπεύει, στην Ιστορία της ανθρωπότητας, της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, η ανθρώπινη ανάγκη της ποιητικής εικονογράφησης και απόδοσης του πεζού. Και ότι οποιαδήποτε ανθρώπινη οργάνωση συμπεριλαμβάνει και λάθη και διαφθορά και ηλίθιους. Είχα γράψει μιά φορά την γνώμη μου ότι οι επιστήμονες που δέχτηκαν να χτίσουν την ατομική βόμβα δεν έχουν διαφορά από τους δήμιους που έχτιζαν την πυρά της Ιεράς Εξέτασης. 

Το κοινό σημείο των "άθεων" και των "θρησκευόμενων" είναι το πάθος με το οποίο αντικρούουν ο ένας τον άλλον. Πάθος που καμιά φορά κρύβει απλό, ανθρώπινο, μίσος --ένα μίσος που υποδηλώνει φόβο, απωθημένα και πείσμα (ιδίως από εκείνους που μας διαβεβαιώνουν ότι θεωρούν τους απλοϊκούς ως έχοντες κάθε δικαίωμα να είναι απλοϊκοί και όχι όσο πολύπλοκοι και μορφωμένοι όσο η αφεντιά τους).

Πριν από το επάγγελμα το οποίο θεμελίωσε ο Φρόιντ, την ανθρώπινη ανάγκη για ψυχανάλυση την εξυπηρετούσαν οι ιερείς (οι οποίοι ιερείς περιλαμβάνουν στους κύκλους τους τόσους πραγματικούς Ανθρώπους όσους έχουν τώρα και οι επιστήμονες φακελάκηδες). Πριν πει ο Μαρξ να μοιραζόμαστε τα αγαθά μας το είχε πει ένας περιπλανώμενος Ισραηλίτης (ο οποίος δεν ήταν Ισραηλινός γιατί τότε δεν υπήρχε κράτος του Ισραήλ). Τι σημασία έχει ποιός επιτελεί ένα έργο, ή ποιός προτείνει κάτι το κοινωφελές; Σημασία έχει να λεχθεί κάτι, ή να γίνει.

Όταν χώριζα την κορούλα του για να σώσω τον γιό μου, ο τότε πεθερός μου πήγε σε ένα Ελληνικό εστιατόριο στην Κονεκτικούτη και εξιστόρησε στον Έλληνα λαθρομετανάστη σερβιτόρο τι περιουσία πίστευε ότι έχω στην Αθήνα και ο σερβιτόρος του έδωσε γνωμάτευση ότι πρέπει να αξίζω τρία-τέσσερα εκατομμύρια δολάρια, πράγμα που με χαροποίησε τα μέγιστα γιατί πάντα ήθελα να είμαι πλούσιος. Αυτό μου θυμίζει τους σοφολογιότατους που πιστεύουν ότι η Ελληνική Ανεγκέφαλη και Αυτοκέφαλη Εκκλησία έχει τρισεκατομμύυυυυριααα Ευρώ περιουσία και λόγω αυτού του αμύθητου πλούτου δεν έχει καμία αξία το ότι χρησιμοποιούν τα χρήματα που δίνουν οι πιστοί για να κάνουν δωρεάν συσσίτια σε όλους (όχι μόνο Έλληνες, ή μόνο πιστούς).

Αν όμως γίνει κάτι κοινωφελές από πηγές οι οποίες είναι κόκκινο πανί παιδικών απωθημένων για ένα σοφολογιότατο, ο φλεγόμενος θάμνος ρίχνει κριτική με την σέσουλα, πληρωμένη απάντηση στην οποία κριτική μόνο ο Φόρεστ Γκάμπ θα μπορούσε να δώσει:  

"μπορεί να μην είμαι έξυπνος άνθρωπος, αλλά ξέρω τι είναι η αγάπη".