Καθοδικά

Καθώς η Βρετανία προετοιμαζόταν να αναχωρήσει από την Ευρώπη, οχυρωμένη και πάλι πίσω από τους λευκούς βράχους του Ντόβερ, προφανώς αναμένοντας την λουφτβάφε κάποιου καινούργιου Γκαίρινγκ, η πραγματικότητα της υφής του κοινωνικού της πολτού ήρθε ξαφνικά στην βράση αναδεικνύοντας ειρωνικά το γεγονός ότι ο Ντόριαν Γκρέη που τους κοιτά από την άλλη μεριά του καθρέπτη δεν είναι και πολύ διαφορετικός από εκείνους που είχαν κάποτε ψηφίσει το κόμμα στο οποίο ανήκε ο Γκαίρινγκ.

Εκείνοι που χρησιμοποιούν την βία για να επιβάλλουν τις απόψεις τους, ή απλά για να υποστηρίξουν τις απόψεις τους, δεν διαφέρουν ο ένας από τον άλλον, από όποια εθνικότητα και να προέρχονται, όποια μεριά του φάσματος της πολιτικής και να παριστάνουν ότι υποστηρίζουν.

Εκείνοι που χρησιμοποιούν την βία για να επιβάλλουν τις απόψεις τους είναι ανίκανοι να υπάρχουν σε μια κοινωνία ανθρώπων. Κάποτε ήταν μειοψηφία. Τώρα, ρωτάμε μήπως και έχουν κερδίσει έδαφος –μήπως τώρα είναι μειοψηφία εκείνοι που πιστεύουν ότι μετά από 4.500 χρόνια ο άνθρωπος είχε ξεπεράσει την βίαιη φύση του.

Είχα την τύχη να ζήσω στην Αγγλία (την κυριαρχούσα εθνότητα ανάμεσα σε εκείνες που αποτελούν την Βρετανία) από τα δεκαεξίμιση ως τα είκοσι τέσσερα μου χρόνια. Έφτασα εκεί πριν την Αμερικανοποίηση της Βρετανίας και ξεκίνησα από τις εργατικές συνοικίες του Λονδίνου σπουδάζοντας Κοινωνιολογία, Ιστορία, Νομικά και Οικονομικά, και μετά κινηματογράφο. Ήταν τα διαπλαστικά μου χρόνια, τέσσερα σπουδές και τέσσερα εργαζόμενος, έχοντας ξεκινήσει στο Λονδίνο την ζωή μου, προτού, στα 24, πάω στην Βοστώνη όπου έριξα το τσάι μου στα νερά του λιμανιού βρίσκοντας επί τέλους την εστία στην οποία πάντα ανήκα, στην άλλη μεριά του ωκεανού.

Η Αγγλία ήταν πάντα στην καρδιά μου, και θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι την κατανοούσα και την ένοιωθα περισσότερο από έναν τουρίστα, περισσότερο από έναν που την βλέπει στο σινεμά και στην τηλεόραση, ή έναν φοιτητή που πάει εκεί όχι για να ζήσει αλλά για να πάρει ένα χαρτί και να γυρίσει σπίτι του.

Βέβαια, έχοντας φύγει από την Αγγλία το 1984, και όσες φορές και να έχω ξαναπάει από τότε, όσο και να έχω ακόμα «οικογένεια» εκεί, δεν μπορώ βέβαια να παριστάνω ότι κατανοώ την σημερινή Βρετανική κοινωνία, τριάντα χρόνια αργότερα. Γνωρίζω μόνο, καλά, στην καρδιά μου, την κοινωνία της οποίας ήμουνα μέρος από το 1975 ως το 1984, και πως είχε φτάσει μέχρι το σημείο στο οποίο την γνώρισα και την αφομοίωσα.

Ο εθνικισμός του Άγγλου (όχι του Βρετανού) είναι διαφορετικός από του Ιταλού φασίστα, του Γερμανού ναζί ή του Ελληναρά μαλάκα με τους αρχαίους του προγόνους. Ο εθνικισμός του Άγγλου δεν θεμελιώνεται τόσο σε ρατσισμό, ή αλαζονεία, ή μαλακία, όσο σε υπεροψία. 

Μεταξύ της Μάγκνα Κάρτα, και της Αυτοκρατορίας που έσβησε μόλις πριν 70 χρόνια, και της γλώσσας του Σαίξπηρ, οι Άγγλοι είναι ευχαριστημένοι με τον εαυτό τους, και για καλούς λόγους. Και δεν έχουν πολύ λόγο να σέβονται τους απέναντι φρου-φρου που τρώνε βατράχια, ούτε τους βάρβαρους τους οποίους νίκησαν με τα Σπιτφάιαρ τους πάνω από τους λευκούς βράχους του Ντόβερ το ‘40.

Ένας οποιοσδήποτε απλός Άγγλος της εργατικής τάξης, στις μέρες μου, είχε μια απλή έκφραση με την οποία προσδιόριζε τους ξένους: «μπλάντυ φόρεηνερς» (bloody foreigners!) Μια έκφραση που γενικά αναφέρεται στους ξένους ως ακατανόμαστους-ακατανόητους-ενοχλητικούς. Δεν υπάρχει ίχνος ρατσισμού σε αυτή την έκφραση: εγώ ποτέ δεν αποκαλέστηκα μπλάντυ φόρεηνερ απλά γιατί ποτέ δεν κουβάλησα μαζί μου τα μπαγκάζια του από που είχα έρθει.

Από τους καλύτερους φίλους μου στην νότια Αγγλία είναι η Νταϊάνα και ο Ίαν. Η Νταϊάνα ήταν δασκάλα μου Αγγλικών στο Φάληρο το 1973 και από το 1975 μέχρι σήμερα ήμαστε πολύ "κοντά" και βλεπόμαστε όποτε μπορούμε. Τα χρόνια που ζούσα εκεί, έπαιρνα το τραίνο από το Λονδίνο και πήγαινα να μείνω μαζί τους για Σαββατοκύριακο που και που. Το 2008 καθόμασταν οι τρεις μας και φχαριστιώμασταν ένα πικ νικ σε ένα ήσυχο, ήρεμο πάρκο στην θάλασσα κοντά στο Νιου Φόρεστ κοντά στο Σάουθάμπτον. Ξαφνικά ήρθε ένα τουριστικό λεωφορείο, βγήκαν από μέσα όλες οι φυλές της Γης κι άρχισαν την φασαρία σε δέκα γλώσσες. Συνεχίζοντας να τρώμε ήρεμα προσπαθώντας να μην ενοχληθούμε από τον χαβαλέ, εγώ μουρμούρισα: «…μπλάντυ φόρεηνερς!» Μετά από ένα-δύο λεπτά η Νταϊάνα έβαλε τα γέλια και εξήγησε ότι δεν γέλαγε επειδή το είπα εγώ, αλλά επειδή όταν το είπα το βρήκε απόλυτα φυσικό να το έχω πει εγώ (που κανονικά υποτίθεται ότι είμαι κι’ εγώ ένας φόρεηνερ).

Δυστυχώς όμως η Αγγλία έχει αλλάξει ριζικά. Ο φασισμός, ο ρατσισμός, ο εθνικισμός είναι πια εδραιωμένοι και στην Αγγλία, ξενόφερτοι και εγχώριοι. Και αποδείχθηκε χτες ότι όταν ένας τρελός νεοναζί ή τρομοκράτης θέλει να δολοφονήσει άνθρωπο δεν θα τον σταματήσει το να απαγορεύεται η οπλοκατοχή. Φτιάχνει δικό του όπλο, με οδηγίες από το ίντερνετ, και δολοφονεί.

Δεν πάμε καλά.

Αν η σχετική υπεροψία που ήξερα τότε εγώ ήταν ένα «σκυλάκι», το σκυλάκι μεγάλωσε, επέστρεψε στις ρίζες του και σήμερα είναι λύκος.

Πριν πέντε χρόνια ήρθαν εδώ στο Σαν Μπενεντέτο ένα ζευγάρι Άγγλοι μεσήλικες από την δυτική Αγγλία και μείνανε σε ένα σπίτι που νοικιάσανε για χρόνια. Όταν ήρθανε τους καλωσορίσαμε, τους κάναμε το τραπέζι και ήταν η τελευταία φορά που τους μιλήσαμε. Δυό κουράδες να τραβήξεις το καζανάκι. Οχτώ χρόνια στην Αγγλία δεν είχα γνωρίσει τέτοια ρατσιστοκαθάρματα. Φαίνεται ότι πολλαπλασιάστηκαν από τότε που έφυγα, όπως άλλωστε έχουν πολλαπλασιαστεί στην Ευρώπη γενικότερα, και στην Μεσόγειο.

Όσο περισσότερα μαθαίνω για το μηδενικό που δολοφόνησε την Τζο Κοξ, τόσο κατανοώ το πόσο άλλαξε η Αγγλία που ήξερα…

Τώρα ετοιμάζονται να φύγουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καλά κάνουνε, αλλά για λάθος λόγους. Και όταν κάνεις ακόμα και κάτι σωστό για λάθος λόγους, σου βγαίνει λάθος.