Α-Θεϊκό

...

Το Σύμπαν δεν μετρά χρόνια, δεν ορίζει τέλος ή αρχή, παρά μόνο υπάρχει στην αλληλεπίδραση σωματιδίων που συγκεντρώνονται σε αυτόνομα σύνολα, οργανώνονται τυχαία και καμιά φορά αποκτούν αυτοσυνείδηση ώστε το σύμπαν να παρατηρεί τον εαυτό του.

Galaxies (Hubble/NASA)

Οι φωτογραφίες μεγαλώνουν με ένα κλικ.

Σαν ένας κόκκος σκόνης κολλημένος στην άκρη του φτερού ενός ανεμιστήρα η Γη σβουρίζει γύρω από το άστρο της -έχει κάνει μέχρι σήμερα κάπου τεσσεράμισι δισεκατομμύρια περιστροφές... Το άστρο της Γης γεννήθηκε από νεφελώματα σωματιδίων οχτώ δισεκατομμύρια χρόνια μετά από την αρχή του ρου του χρόνου τον οποίον μπορούμε να μετρήσουμε σαν μέρος των τριών μας διαστάσεων. Κι ο καθένας μας υπάρχει για περίπου 60-80, μπορεί και 90 από αυτές τις περιστροφές, και ο καθένας μας είναι ένα σύμπαν.

Antennae galaxies (Hubble/NASA)

Γιατί, το σύμπαν υπάρχει μόνο στην παραίσθηση της κατανόησης της ύπαρξης -μια κατανόηση που είναι διαφορετική για το κάθε τυχαία οργανωμένο σύνολο σωματιδίων που αποκτά αυτοσυνείδηση, στην προκειμένη περίπτωση: κάθε άνθρωπο. Και η αυτοσυνείδηση απαιτεί αιτιολόγηση. Αναζητά λόγο και γεννά την λογική για να θεμελιώσει την αιτία της ύπαρξης. Τον λόγο για τον οποίον να είναι θεμιτή η συνέχεια της ύπαρξης. Δια μέσου της αυταπάτης του ρου της ύπαρξης -ρους που γίνεται αντιληπτός σαν "χρόνος".

Η ενσυνείδητη λογική του ανθρώπου χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους για την καθιέρωση του τι ο άνθρωπος θεωρεί "γεγονός". Το φάσμα των μεθόδων αυτών καλύπτει περιοχές από την εμπειρική ανάλυση, που αυτο-αρέσκεται ως "επιστήμη", ως την συναισθηματική, μεταφορική απεικόνιση που αυτο-αρέσκεται ως "θρησκεία". Δύο άκρα του ίδιου φάσματος της ανθρώπινης αναζήτησης αιτίας ύπαρξης και λόγου για ύπαρξη.

Colliding galaxies (Hubble/NASA)

Black-eye galaxy (Hubble/NASA)

Στα δύο άκρα του φάσματος, η ακραία επιστημονική επιμονή είναι τόσο κοντά στην ακραία θρησκοληψία όσο, ας πούμε, η ακροαριστερά και η ακροδεξιά, ή, έντεκα η ώρα και μία η ώρα. Κάπου στην μέση βρίσκεται η ανθρώπινη ικανότητα για όνειρα και εφιάλτες: η ανθρώπινη δημιουργικότητα που τροφοδοτείται από την παλινδρόμηση και αλληλεξάρτηση μεταξύ της πίστης σε αυτό που βλέπουμε και της πίστης σε αυτό στο οποίο ελπίζουμε. Το θάρρος και την δειλία. Θάρρος να μηδενίζουμε τα όνειρα εις εορτασμό των γεγονότων, θάρρος να εικονογραφούμε μεταφορικά τα γεγονότα εις εορτασμό των ονείρων, και δειλία να δεχτούμε ότι δεν έχουμε την κοσμική υπόσταση να δημιουργήσουμε οποιαδήποτε πραγματική εικόνα, ή απόλυτη γνώμη. Δειλία να δεχτούμε ότι όλες οι γνώμες αποτελούν μια ενότητα που εορτάζει την ανθρωπότητα αντί κάθε άνθρωπο.

Hubble image (Hubble/NASA)

Η επιστήμη πραγματευόμενη τρισδιάστατα/χρονικά ορατά φαινόμενα πέφτει θύμα της περιορισμένης ικανότητας του ανθρώπου να κατανοήσει το σύμπαν σε τρεις μόνο από τις διαστάσεις του, εγκλωβισμένο στον μονόδρομο του ρου της τρισδιάστατης ύπαρξης: του χρόνου. Και έτσι η επιστήμη περιορίζεται στην ανθρώπινη κατανόηση με τρόπο που δίνει στα μαθηματικά την ίδια νοητή εγκυρότητα την οποία η κάθε θρησκεία δίνει στην δική της έκφραση θεού.

Η αριθμητική αποδεικνύει ότι 1+1 ισούται με 2, χωρίς να προκαθορίσει τι αντιπροσωπεύει το "1". Αν το "1" είναι άνθρωπος, ο οποίος αποτελείται από άτομα, τα οποία άτομα αποτελούνται περαιτέρω από υποσωματίδια, το άθροισμα των ατόμων, ή και των υποσωματιδίων, δύο ανθρώπων δεν θα είναι διαιρέσιμα σε δύο ίσους αριθμούς ατόμων, η υποσωματιδίων. Επίσης, πάντα όσον αφορά το 1+1=2, αν το 1+1 αντιπροσωπεύει 1 σωματίδιο ύλης και 1 σωματίδιο αντιύλης, τότε 1+1=0 (απλοποιημένο αλλά σχετικά ακριβές).

Interacting galaxy (Hubble/NASA)

Τα μαθηματικά έφτασαν στην ανακάλυψη της τιμής "π", 3,14159... με άπειρες θέσεις μετά την υποδιαστολή, το οποίο "π" θεωρείται θεμελιώδες στο σύμπαν λόγω του ότι εκφράζει απαραίτητο παράγοντα στον υπολογισμό του κύκλου και της σφαίρας. Όμως, στο σύμπαν δεν υπάρχει ούτε κύκλος ούτε σφαίρα (ούτε και ευθεία γραμμή). Κύκλος και σφαίρα υπάρχουν μόνο ως αναγκαία κατανόηση του χώρου από τον ανθρώπινο "τρισδιάστατο" εγκέφαλο. Οι ελλειπτικές (όχι κυκλικές) τροχιές καθορίζονται από την βαρύτητα η οποία στο τρισδιάστατο σύμπαν δημιουργεί/εκφράζει την κοιλότητα του χώρου. Τα σφαιροειδή (όχι τέλεια σφαιρικά) τρισδιάστατα αντικείμενα προσδιορίζονται αυθαίρετα από τον παρατηρητή άνθρωπο (πχ. Η σφαιροειδής Γη ορίζεται από την επιφάνεια της στεριάς; και θαλασσών; ή μπορεί να ορίζεται από την έκταση της ατμόσφαιράς της, ή του μαγνητικού της πεδίου, σε τρεις διαστάσεις;) Ο ανθρώπινος νους κατανοεί τον κύκλο σαν τέλειο, όμως ο μαθηματικός παράγων που τον ορίζει είναι ένας αριθμός α-τελής με άπειρες θέσεις μετά την υποδιαστολή. Άρα ο πραγματικός κύκλος σε άπειρη λεπτομέρεια είναι αδύνατο να υπάρξει. Το "π" είναι ο παράγων υπολογισμού ενός νοήματος το οποίο δεν υπάρχει σαν φυσική έκφραση πουθενά στο τρισδιάστατο σύμπαν. Αντιλαμβανόμαστε μόνο αυτό που εννούμε σαν την προσέγγυσή του.

Το "π" εκφράζει ανθρωπομορφική, ατελή αντίληψη του χώρου και αποτελεί μέρος μαθηματικών και επιστήμης περιορισμένων από την ανθρώπινη αντίληψη των τριών διαστάσεων συν χρόνο, που λειτουργούν μόνο τοπικά στήν δική μας σχετική βαθμίδα μεγέθους. Καθορίζεται από την ανάγκη του ανθρώπινου νου για την ύπαρξη κύκλου και σφαίρας. Το "π" πάντως λειτουργεί στην μηχανική των τριών μας διαστάσεων στον βαθμό λεπτομέρειας τον οποίον μπορούμε να αντιληφτούμε αρκετά ώστε να φανεί χρήσιμο.

Aging galaxy (Hubble/NASA)

Στην περίπτωση της κάθε θρησκείας, όπου η κάθε θρησκεία χρησιμεύει για την πίστη στο αύριο μέσα από την καθιέρωση νόμων συμβιώσεως που ορίζουν την εκάστοτε ηθική, στο κέντρο και πηγή της κάθε θρησκείας βρίσκεται ο θεός, θεοί, ή θεότητα ή θεότητες. Σε κάθε όμως θρησκεία η υφή του τι είναι θεός διαφέρει,
από έναν γέρο στον ουρανό,
σε μια ενσυνείδητη οντότητα,
στο σύνολο των κανόνων της εκάστοτε ηθικής,
αλλά πάντα εικονογραφείται με τρόπο που να αιτιολογεί τους νόμους της ηθικής ώστε να θεσμοθετηθεί κάποια οργάνωση ως υπεράνω ανθρώπινης παρεμβολής -και χωρίς πιθανότητα ακύρωσης.

Θα μπορούσε να πει κανείς, μεταφορικά, ότι ο θεός είναι για μια θρησκεία ότι είναι τα μαθηματικά για την επιστήμη.

Whirlpool galaxy, or M51 (Hubble/NASA)

Το κοινό πεδίο μεταξύ θεού και μαθηματικών είναι η πίστη στην οριστικότητα του καθενός από εκείνους οι οποίοι τα πιστεύουν ως σταθερά και αυταπόδεικτα. Μια θρησκεία εξελίσσεται αλλά το δόγμα της παραμένει. Η επιστήμη εξελίσσεται αλλά τα μαθηματικά θεωρούνται τόσο παν-κόσμια όσο ένα δόγμα.

Sombrero Galaxy in infrared light (Hubble/Spitzer)

Το έσχατο σημείο άφιξης της αλυσιδωτής σκέψης ενός επιστήμονα πρέπει να φτάσει στην ερώτηση του αν τα ανθρωπίνως αντιληπτά μαθηματικά, με παράδειγμα, ας πούμε, το "π" μπορεί να ισχύουν πέρα από τις τρεις διαστάσεις κατανοητές από τον άνθρωπο -όταν η α-τέλεια του "π" από μόνη της ερωτά τι ακριβώς σημαίνει άπειρο -ή τελειότητα.

Ο υπαινιγμός του ότι κάτι θεμελιώδες, όσον αφορά το σύμπαν, δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από τις περιορισμένες αισθήσεις μας και τρισδιάστατη σκέψη είναι η παραδοχή της μέχρι τώρα αποτυχίας της επιστήμης να ενώσει σε μία θεωρία, με απόλυτα ικανοποιητικό τρόπο, την Γενική Σχετικότητα και την Κβαντική μηχανική -όπως και την πιθανότητα τα δύο αυτά "μεγέθη" να μην είναι τα μόνα, σε μία άπειρη κλίμακα μεγεθών.

Στην καρδιά της κάθε απάντησης
βρίσκεται ο βαθμός κατανόησης της ερώτησης,
είτε σε ορολογία
(τι σημαίνουν οι όροι που λεκτικά χρησιμοποιούνται στην φρασεολογία της ερώτησης),
είτε σε βαθμό λεπτομέρειας
(Πόσο βαθειά μπορεί να φτάσει ένα θεώρημα πριν ακυρώσει τον εαυτό του, ή αποδειχτεί ελλιπές σε κάποιο από τα άπειρα σκαλοπάτια όλο και ειδικότερης λεπτομέρειας).

Προτείνω ότι είναι αφελές να πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε απάντηση ισχύει ως τετελεσμένη, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπινων "μαθηματικών", αν δεν έχει εξαντληθεί και συμφωνηθεί η φύση και ορολογία της ερώτησης -η ανάλυση της οποίας ερώτησης μπορεί να επεκταθεί επ' άπειρον, όπως οι θέσεις υποδιαστολής μετά το "π".

Hubble image (Hubble/NASA)

Πρώτη Ιανουαρίου, την ημέρα που ο κόσμος κάνει ευχές αισιοδοξίας, κάθε χρόνο, συζητώ σχετικά με τον Αθεϊσμό και την φύση του ορισμού "Άθεος".

Προτείνω, κάθε χρόνο, κάτι πολύ απλό:

Ότι η λέξη "Άθεος" δηλώνει την πίστη στο ότι δεν υπάρχει θεός

(όπου με την λέξη "πίστη" εννοώ τι πιστεύει κανείς, και όχι το οργανωμένο σκεπτικό κάποιου δόγματος)

και,

Ότι η ερώτηση του αν υπάρχει θεός ή όχι είναι α-νόητη και δισδιάστατη, ανεύθυνη,
αν δεν έχουμε πρώτα συμφωνήσει στο τι εννοείται από την λέξη "θεός".

- Ένας γέρος στον ουρανό;

- Μία ενσυνείδητη οντότητα;

- Μία ποιητική, συλλογική έννοια ηθικής;

- Όλα όσα υπάρχουν στο σύμπαν -το ίδιο το σύμπαν του οποίου είμαστε ομοούσια κομμάτια;
- Κάτι άλλο;

- Πολλά άλλα;

Πως μπορεί να απαντηθεί η ερώτηση του αν υπάρχει "X" πριν προσδιορίσουμε τι εννοείται με "X";

Η ερώτησή μου δεν σχετίζεται με το τι έχουν κάνει ή όχι οι εκάστοτε αντιπρόσωποι της κάθε λέξης. Το να τρέχουμε στα λεξικά, ή το να τρέχουμε στην ιστορία του πως οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται ο ένας τον άλλον, θα μας έκανε να χάσουμε την ευκαιρία να επιτρέψουμε την ανθρωπιά στον άνθρωπο, εστιάζοντας αντίθετα στην βολική ανωτερότητα του ατομιστικού ανθρωπομορφισμού.

Barred spiral galaxy (Hubble/NASA)

Αυτό που μου αρέσει, προσωπικά, να προτείνω πάντα, είναι ότι η ανθρώπινη κατανόηση οποιασδήποτε αρχής ή γεγονότος είναι βασισμένη στην μεταφορική εικονογράφηση που συμβαίνει στον νου μας. Γύρω μας δεν υπάρχουν τα αντικείμενα που "βλέπουμε" όπως τα εννοούμε, ούτε τα χρώματα που βλέπουμε: Στον δικό μας κόσμο υπάρχουν μόνο οργανωμένα σύνολα ατόμων και ενέργεια. Το μήκος της ενεργείας το μεταφράζει, μεταφορικά, ο νους μας σαν χρώμα, και τα οργανωμένα σύνολα ατόμων σαν αντικείμενα. Μπορείτε να εξηγήσετε με λέξεις ένα χρώμα σε κάποιον εκ γενετής τυφλό; ή ένα αντικείμενο;

Και όμως οι περισσότεροι δεν μπορούν να αντιληφθούν το σύμπαν αν δεν το δουν ως αντικείμενα, χρώματα, φως και σκοτάδι.

Hubble image (Hubble/NASA)

Το να λέμε ότι η μεταφορική μετάφρασή μας της πραγματικότητας ως αντικείμενα, χρώματα, φως, σκοτάδι, είναι μόνο μια ανθρώπινη αντίληψη και όχι η πραγματικότητα δεν θεωρεί ότι τα αντικείμενα, τα χρώματα, το φως και το σκοτάδι δεν υπάρχουν: Θεωρεί ότι υπάρχουν ως μεταφορική αντίληψη της πραγματικότητας.

Hubble image (Hubble/NASA)

Γιατί λοιπόν να μην ισχύει η ίδια ανεκτικότητα με άλλες μεταφορικές έννοιες οι οποίες μεταφράζονται σε μεθόδους συμπεριφοράς για την διατήρηση μιας κοινωνίας ανθρώπων;

Hubble image (Hubble/NASA)

Ποιά ακριβώς είναι η χρησιμότητα του να δηλώνουμε άρνηση αντί για σύγκλιση;

Θα πρότεινα ότι η κατανόηση του πως ο άνθρωπος μεταφέρει το ακατανόητο σε παραδεκτές εικόνες από μαθηματικά έως θεό, από επιστήμη έως θρησκεία, και την φιλοσοφία ανάμεσα στα δύο, μιλά πολύ περισσότερο για την φύση μας από όσο μιλά η προτίμηση ενός ατελούς άκρου από το άλλο.

Galaxies collide (Hubble/NASA)

Πως διαφέρει η δήλωση "δεν υπάρχει θεός", από την δήλωση "τα ανρώπινα μαθηματικά ισχύουν μόνο σε συγκεκριμένο φάσμα μεγέθους, στην κλίμακα άπειρων μεγεθών και διαστάσεων";

Hubble image (Hubble/NASA)

Η φιλοσοφία, οι παραδώσεις ενός λαού, ο βαθμός ικανότητας του κάθε ανθρώπου να εννοήσει μεταφορικά νοήματα, η ανθρωπομορφική εμπειρία του σύμπαντος, είναι όλα αναφαίρετα και αδιαίρετα μέρη της συλλογικής ανθρώπινης ύπαρξης. Η αρνητικότητα μιλά για τον συγκεκριμένο σκεπτόμενο άνθρωπο και την θέση που επιτρέπει στον εαυτό του στο σύνολο των ανθρώπων, και την αντιμετώπισή του της ανθρωπότητας.

Θα έλεγα ότι η δήλωση "δεν υπάρχει θεός" και ο όρος "αθεϊσμός" ή "άθεος" είναι κενά νοήματος: Καταδεκτικά/υπεροπτικά αντί ενοποιητικά/προσθετικά. Θα έλεγα ότι δεν είναι θέμα του τι "υπάρχει", ή όχι, αλλά του πως αντιμετωπίζουμε, ο καθένας, πρόσωπο-με-πρόσωπο, τον κάθε συνάνθρωπο και την κατανόηση του κάθε ενός της έννοιας της ύπαρξης.

Οι θρησκευόμενοι θα μπορούσαν να πουν ότι τα κοράκια πάνω από το στάρι είναι εκείνοι που θα ήθελαν να επιβάλλουν το σκεπτικό ότι δεν υπάρχει θεός. Οι επιστήμονες θα μπορούσαν να πουν ότι τα κοράκια πάνω από το στάρι είναι οι θρησκευόμενοι που θέλουν να επιβάλλουν σκοταδισμό, μακριά από εμπειρική ανακάλυψη.

Vincent Van Gogh, Wheat field with crows (1890)

Η πραγματικότητα βέβαια είναι ότι και τα κοράκια και το στάρι είναι μέρη αναπόσπαστα και αλληλένδετα της βιόσφαιρας του πλανήτη μας. Τα κοράκια τα βλέπουμε "μαύρα" και "απειλητικά" επειδή έτσι ερμηνεύουμε ψυχολογικά την εικόνα τους. Και η απόδοση και των πουλιών και των καρπών, στη παραπάνω εικόνα, έγινε από κάποιον που μπορούσε να "δει" πέρα από αντικείμενα, και να βρει ζωή αλλά και μεταφορά στα πάντα.

Άλλες αναρτήσεις στην σειρά συζήτησης της απουσίας "θεού":

10 Ιανουαρίου 2012: Θεοί
06 Ιανουαρίου 2012: Λέξεις
01 Ιανουαρίου 2012: ά-Θεος
15 Ιανουαρίου 2011: Η Μαρία της Ντροπής
12 Ιανουαρίου 2011: Στην Αρχή
11 Ιανουαρίου 2011: Μέγας Διαγωνισμός #2
08 Ιανουαρίου 2011: Πως φθάσαμε εδώ;
05 Ιανουαρίου 2011: Τι ξέρουμε;
01 Ιανουαρίου 2011: Τι Άθεος είμαι;