Μεταναστευτικόν

Καθώς έκανα την έρευνα για τον Αμερικανό στρατιώτη της προηγούμενης ανάρτησης (που αν υπάρξουν νεώτερα θα σας πληροφορήσω), είπα, μια που κάνω τόση έρευνα, δεν κάνω μια έρευνα και για μας;

Η οικογένειά μας από πατέρα σε πατέρα είναι απ' το Αϊβαλή. Ο προηγούμενος Δημήτρης είχε γεννηθεί εκεί, είχε παντρευτεί και μείνει στην Πόλη, και είχαν έρθει με την γιαγιά μου και τον θείο μου στην Αθήνα το 1925, όπου γεννήθηκε ο πατέρας μου το 1934 και πέθανε ο παππούς Δημήτρης το 1936 όταν πήγε για εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας (πιθανόν να μην έδωσε φακελάκι η γιαγιά).

Ο θειός μου, ο αδελφός του πατέρα μου, που είχε γεννηθεί στην Πόλη, μας έλεγε πάντα ότι το σπίτι της οικογένειας στην Πόλη είχε γίνει μετά το Βελγικό Προξενείο. Και ότι στο Αϊβαλή, ήμασταν μεγαλοκτηματίες και ότι η υπόλοιπη οικογένεια που είχε μείνει στο Αϊβαλή, όταν παντρεύτηκε στην Πόλη ο παππούς, φύγανε με βάρκα για Μυτιλήνη και Αθήνα με το που πλάκωνε ο Τούρκικος στρατός στην Καταστροφή.

Ο θειός μου (και νονός) είχε μάλιστα φωτογραφηθεί μπροστά στο Βελγικό Προξενείο στην Πόλη κάποτε την δεκαετία του 1980 και η φωτογραφία "του σπιτιού μας" υπάρχει στα ντεφτέρια μας. Πέραν αυτού μας είχε πει ότι βρήκε και το σπίτι μας στο Αϊβαλή. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έλεγε ότι ένας θείος από το Αϊβαλή είχε πάει στην Αμερική και είχε γίνει δήμαρχος στην Καλιφόρνια κάπου, και ότι άλλος της οικογένειας είχε πάει στην Βραζιλία, έγινε τενόρος της όπερας και οι τρεις κόρες του παντρεύτηκαν αξιωματικούς της Βραζιλιανής αεροπορίας (το όνομα χάθηκε στην Βραζιλία τουλάχιστον) και μας είχε πει ο θειός μου ότι τις είχε συναντήσει και του είχανε κάνει πλουσιότατο τραπέζι!

Πρόσφατα είχα ανακαλύψει ότι το σημερινό Βελγικό Προξενείο στην Πόλη ήταν σπίτι Ελληνικής οικογένειας που αγοράστηκε από το Βέλγιο το 1900. Μάλιστα είχαν τα 100 χρόνια του "Παλατιού του Βελγίου" στην Πόλη, στο Ταξίμ, το 2000. Η απορία που μου δημιουργήθηκε ήταν ότι αν το Προξενείο είναι εκεί από το 1900 και οι τελευταίοι της οικογένειας μας φύγαν από την Πόλη το 1925, θα πρέπει να δημιουργείτο συνωστισμός στον καμπινέ επί 25 χρόνια όταν ήθελαν να κατουρήσουν και ο Βέλγος πρόξενος και η οικογένειά μας την ίδια ώρα. Η απορία μου όμως λύθηκε όταν ανεκάλυψα ότι το όνομα της Ελληνικής οικογένειας από την οποία αγόρασε το Βέλγιο το σπίτι τους δεν έχει καμία σχέση με εμάς. Ο θειός (και νονός) κάπου ...έκανε λάθος.

Πιο πρόσφατα ανακάλυψα μια καρτ ποστάλ σταλμένη σε μέλλος της οικογενείας μας στην Πόλη το 1907 και είχε πάνω την πραγματική μας διεύθυνση, στο Πέρα. Και άλλη μία με διεύθυνση στο εξοχικό στο νησί Πρώτη. Δυστυχώς η διεύθυνση στο Πέρα δεν υπάρχει στην σημερινή Πόλη, οπότε σηκώνει το πράγμα περισσότερη έρευνα να δούμε τι ήταν πριν αλλάξει η πολεοδομία...

Εν τω μεταξύ, ψάχνοντας το όνομά μας ανά την υφήλιο ποτέ δεν το βρήκα -είμαστε πράγματι οι μόνοι με το επίθετό μας, ο γιός μου και εγώ. Και το γράφουμε με ύψιλον και δύο λάμδα.

Δεν το είχα όμως ψάξει φωνητικά. Το έψαξα τώρα που έψαχνα για τον Αμερικανό στρατιώτη της προηγούμενης ανάρτησης.

Και βρήκα!

Το καράβι της Cunard με το όνομα  Pannonia, προερχόμενο από Πάτρα, Ελλάδα, έδεσε στην Νέα Υόρκη με μετανάστες στις 3 Αυγούστου του 1912. Ένας από τους μετανάστες στο πλοίο λεγότανε Νικόλαος με το δικό μου επίθετο, το οποίο ο Αμερικανός υπάλληλος που τον δέχτηκε το έγραψε με γιώτα και ένα λάμδα, αντί με ύψιλον και δύο λάμδα. Ο Νικόλαος ήταν, λένε τα Αμερικανικά χαρτιά, Έλληνας την καταγωγή, Τούρκος υπήκοος, από το Αϊβαλή. Το όνομα της μητέρας του ήταν "Triantafilia". Την προ-γιαγιά μου η οικογένεια την λέγανε Φιλιώ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Νικόλαος, που έφτασε μετανάστης με το Pannonia στην Νέα Υόρκη στις 3 Αυγούστου 1912, ήταν ή αδερφός του παππού μου του Δημήτρη, ή το πολύ ξάδελφος του.

Το περίεργο είναι ότι κανείς στην οικογένειά μας δεν είχε μιλήσει ποτέ για κανέναν πρόγονο Νικόλαο. Στα Προξενεία δεν μιλάνε φένεται για μετανάστες.

Το αξιοπερίεργο φοβερής σύμπτωσης είναι ότι όταν έφτασε με τον σκυλοπνίχτη στην Αμερική ο Νικόλαος (ο οποίος είχε πει στον αξιωματικό ότι το επάγγελμά του είναι εργάτης) δήλωσε σαν τελικό του προορισμό μια πόλη της Μασαχουσέτης λίγα χιλιόμετρα μόνο μακριά από εκεί που πρωτοέζησα εγώ στην Αμερική μόνιμα, 78 χρόνια αργότερα το 1990, και εκεί που μέναμε όταν γεννήθηκε στην Βοστώνη ο γιός μου.

Μέχρι το 1919 ο Νικόλαος είχε γίνει Nick.

Το 1919 ο θείος Nick ζούσε στην Ατλάντα της Γεωργίας σε ένα φτηνό ξενοδοχείο.

Το 1920 ζούσε ακόμα στην Ατλάντα της Γεωργίας σε ένα φτωχικό καταυλισμό (Tenement) με άλλους 15 διαφόρων εθνικοτήτων και ονομάτων, και ήταν σερβιτόρος σε εστιατόριο.

Δεν μας βλέπω για μεγαλοκτηματίες στο Αϊβαλή. Πάλι ...λάθος έκανε απ' ότι φαίνεται ο θείος (και νονός).

Πάντως, στην Λα Μέσα της Καλιφόρνιας, γεννήθηκε το 1954 και αποφοίτησε το 1970 ένας νεαρός με το Αμερικανικό επώνυμο του θείου Nick: το δικό μας επώνυμο, με γιώτα και ένα λάμδα. Το όνομά του νεαρού είναι David και η φωτογραφία του, ενώ δεν θυμίζει "εμάς" καθόλου, εμένα μου φέρνει λίγο φυσιογνωμικά με τον παππού μου τον Δημήτρη.

Έχει συνέχεια το πράμα: Την δεκαετία του '50, κάποιος Γιάννης (το όνομα Γιάννης είναι πολύ στην οικογένειά μας) με το επίθετό μας γραμμένο στα Ελληνικά τώρα με γιώτα και ένα λάμδα, έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε με μια κομπανία στην Λέσβο, απέναντι από το Αιβαλή. Είχε και ένα σαντούρι η κομπανία που πηγενοερχόταν στην Αμερική. Περίεργα πράγματα! Με έχετε ακούσει να τραγουδάω με την κιθάρα μου;

Πες-πες, υπάρχουν κιόλας 218 αξακριβώμένοι στο δέντρο μας, μαζί με την πλευρά της Μαργαρίτας, και φτάνουμε προς τον δέκατο όγδοο αιώνα. Από τον πατέρα της η Μαργαρίτα ξέρουν πως βρίσκεται η οικογένεια εδώ από τον δέκατο τρίτο αιώνα και βρίσκω κι άλλους!

Πάντως, η πλάκα είναι ότι πέρα από τα παραπάνω, αυτό το επώνυμο, με γιώτα και ένα λάμδα, αντί για ύψιλον και δύο λάμδα, φαίνεται εξ' ίσου σπανιότατο, όμως υπάρχει στις μέσες Πολιτείες της Αμερικής από τα τέλη του 18ου αιώνα, πολύ πριν φτάσει ο Νικόλαος στην Νέα Υόρκη! Υπάρχει οικογένεια σπαρμένη μέχρι τον δέκατο ένατο αιώνα, και σημερα στις μέσες Πολιτείες, Αρκανσας, Ιντιάνα... και ο Ντέηβιντ βέβαια στην Καλιφόρνια, που είναι τέσσερα χρόνια μεγαλύτερός μου.

Ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου, όταν τά 'λεγε ο αδελφός του, απαντούσε ότι ο θηρεός της οικογένειας είναι ένα τσαρούχι και μια γκλίτσα σταυρωτά...

Δεν μας βλέπω πια για Βελγικό Προξενείο, ούτε για τενόρους στην Βραζιλία, ...ούτε μεγαλοκτηματίες του Αϊβαλή, μια και ο Νικόλαος πήγε τρίτη θέση κι έγινε ο Νικ ο σερβιτόρος, (ο οποίος δήλωσε για προορισμό παλιά, καλή περιοχή της Μασαχουσέτης -που την ήξερε; γιατί πήγαινε εκεί; αλλά κατέληξε εφτά χρόνια μετά στον Νότο, στην Ατλάντα; ) Ποιά η σχέση άραγε μεταξύ του Αϊβαλιού και της οικογένειας που ήταν στην Αμερική από τον δέκατο όγδοο αιώνα, που για κλάδος δικός μας φαίνεται από την έρευνα

...ποιός ξέρει: 
...μπορεί να πολεμήσαμε στο πλευρό του Τζωρτζ! (του Ουάσινγκτον)

 [Έ! ανιψιός του θειού μου είμαι! να μην πετάξω κι εγώ καμιά κοτσάνα;]

υγ. Όταν πέθανε ο θειός μου (και νονός) το 1998, μας τηλεφωνούσανε άγνωστοι και μας ζητούσανε τα διαμερίσματα που τους είχε υποσχεθεί.

υγ2. Είναι ενδιαφέρον πως οι αξιωματικοί της Αμερικανικής υπηρεσίας μετανάστευσης έγραφαν τα ονόματα φωνητικά στα Αγγλικά, όπως τα άκουγαν από τους μετανάστες στις ουρές που τα έλεγαν. Βλέπω χειρόγραφα, στο χέρι του αξιωματικού που τα έγραφε. Λέει ένας μετανάστης Σιδέρης Νίκος, και γράφει ο αξιωματικός, όνομα Sideris, επώνυμο Nicos. Ο επόμενος (αδελφός του πρώτου μάλλον) λέει Σταυρος Σιδέρης και γράφει ο αξιωματικός όνομα Stavrou και επώνυμο Sideris. Γιατί "Στάυρου" αντί "Σταύρος" θα ρωτήσετε; σκεφτείτε την φωνητική προφορά: "Μι λεν' Σταύρου". Και έτσι, άνθρωποι με τα επώνυμα Nicos και Sideris είναι αδέλφια, γιοί του κυρίου και της κυρίας Σιδέρη...

Αυτή η πραγματική φωτογραφία του Pannonia της Cunard διαφέρει λίγο σε μεγαλεία από την επίσημη καρτ ποστάλ πάνω-πάνω στην ανάρτηση... Που να περάσεις τον Ατλάντικό με δαύτο. Εγώ τουλάχιστον το 1983 πρωτοπήγα με τζάμπο 747.