Επαναστάσεις

"Με μεγάλο ενδιαφέρον και με αδιάκοπη προσοχή διάβασα το βιβλίο του Τζων Ρηντ, δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Μπορώ να το συστήσω ανεπιφύλακτα στους εργάτες όλου του κόσμου. Είναι ένα βιβλίο που θα ήθελα να το δω δημοσιευμένο σε εκατομμύρια αντίτυπα και μεταφρασμένο σε όλες τις γλώσσες. Δίνει μια ειλικρινή και πλέον ζωντανή έκθεση των τόσο σημαντικών γεγονότων βοηθώντας στην κατανόηση του τι πραγματικά είναι η προλεταριακή επανάσταση και η δικτατορία του προλεταριάτου. Αυτά τα προβλήματα συζητούνται ευρέως, αλλά προτού να μπορέσει κανείς να αποδεχθεί ή να απορρίψει αυτές τις ιδέες, θα πρέπει να κατανοήσει την πλήρη σημασία αυτής της απόφασης. Το βιβλίο του Τζων Ρηντ θα βοηθήσει αναμφίβολα να ξεκαθαριστεί αυτό το ζήτημα, το οποίο είναι το βασικό πρόβλημα του διεθνούς εργατικού κινήματος."

Β. Λένιν, 1919

"Η αστική τάξη βρίσκει τον εαυτό της εμπλεκόμενο σε διαρκή μάχη. Κατά πρώτον με την αριστοκρατία, αργότερα, με εκείνα τα τμήματα της ίδιας της αστικής τάξης, των οποίων τα συμφέροντα έχουν γίνει ανταγωνιστικά με την πρόοδο της βιομηχανίας. Ανά πάσα στιγμή, με την αστική τάξη των ξένων χωρών. Σε όλες αυτές τις μάχες είναι υποχρεωμένη να κάνει έκκληση στο προλεταριάτο, να ζητάει τη βοήθειά του, και ως εκ τούτου, να το μεταφέρει στην πολιτική αρένα. Η ίδια η αστική τάξη, ως εκ τούτου, παρέχει το προλεταριάτο με τα δικά της στοιχεία πολιτικής και γενικής παιδειας, με άλλα λόγια εφοδιάζει το προλεταριάτο με τα όπλα για την καταπολέμηση της αστικής τάξης."

Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, 1848

Είτε μιλάμε για τον φεμινισμό σε έργα όπως οι Ικέτιδες, είτε δυόμισι χιλιάδες χρόνια αργότερα για το πως ένας Αμερικανός απέδωσε σε βιβλίο την εφαρμογή των διδασκαλιών του Μαρξ από τους Μπολσεβίκους στην Ρωσία του Λένιν και του Τρότσκι, το κοινό χαρακτηριστικό της αιώνιας κοινωνικής πάλης είναι η επιμονή για την θεμελίωση καινούργιων αξιών και τάξης πραγμάτων που θα επιτρέψουν σε μέρη της κοινωνίας να αισθανθούν αλλά και να ζήσουν την ενδυνάμωση της κοινωνικής ή ταξικής θέσης τους, αντικαθιστώντας την ελευθερία της σκέψης με την σιγουριά ενός δόγματος (αυτό το έγραψα εγώ).

Το 1919-1921 η επανάσταση των Μπολσεβίκων απήχθη από μία ολιγαρχία γραφειοκρατών. Ένα στρατιωτικοποιημένο αστυνομικό κράτος. Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν στην Μόσχα και στην Πετρούπολη όχι πολεμώντας έναν πόλεμο ή μαχόμενοι για έναν αγώνα. Πέθαναν από την πείνα, λόγω του καινούργιου κράτους των Μπολσεβίκων που δεν λειτουργούσε.

Νομίζω ότι αξίζει πραγματικά να σταματήσουμε για μιά στιγμή στις λέξεις που πάντα χρησιμοποιούσε ο Λένιν για να αναφερθεί στην "Δικτατορία του Προλεταριάτου". Συγκεκριμένα, στην λέξη "Δικτατορία". Επίσης χρειάζεται λίγη περισυλλογή σχετικά με το πόση σημασία απέδιδε ο Μαρξ στην Παιδεία και την Μόρφωση των εργατών.

Παιδεία, μόρφωση και δικτατορία. Μιά από αυτές τις τρεις λέξεις δεν ταιριάζει με τις άλλες δύο. Εκτός αν εκείνες οι δύο αναφέρονται σε δόγμα αντί γενική γνώση. Ένα μονοκομματικό πολίτευμα που λειτουργεί βάση δόγματος και σε οργάνωση γραφειοκρατική, μπορεί κάλλιστα να ταοριάξει αυτές τις τρεις λέξεις: Παιδεία, Μόρφωση, Δικτατορία. Πόσο απέχουν αυτές οι τρεις λέξεις από εκείνες τις άλλες τρεις: Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη.

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον πως ο Αμερικανός συγγραφέας Τζων Ρηντ από το Όρεγκον, αφού έζησε στην Μόσχα τις δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο, το 1917, επέστρεψε στην Μόσχα το 1919, πέθανε το 1920 και είναι ο μόνος Αμερικανός θαμμένος στη νεκρόπολη του Κρεμλίνου.

Ο λόγος που επέστρεψε ρο 1919 ήταν ο εξής: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής απέβαλε την αριστερή του πτέρυγα. Τότε η αριστερή πτέρυγα αποφάσισε να αυτοϊδρυθεί σαν ξεχωριστό κόμμα. Δεν μπορούσαν όμως να συμφωνήσουν μεταξύ τους και ίδρυσαν το Κομουνιστικό Κόμμα της Αμερικής και το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα της Αμερικής. Τσακώθηκαν μεταξύ τους και ο Τζων Ρηντ πήγε στην Μόσχα να ζητήσει από την επιτροπή της διεθνούς να αναγνωρίσει το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα της Αμερικής και να κηρύξει άτυπο το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αμερικής. Η απάντηση της Μόσχας ήταν ότι δεν αναγνωρίζουν ούτε το ένα ούτε το άλλο και ότι τα δύο πρέπει να ενωθούν σε ένα. Αλλά τον κράτησαν στην Μόσχα επειδή τον θεώρησαν απαραίτητο στο γραφείο προπαγάνδας. Εργαζόταν με μεταφραστή. Πέθανε λίγους μήνες αργότερα από τις κακουχίες της επανάστασης.

Πιθανόν κάποιος να αναφερθεί στην δικτατορία του καπιταλισμού ως αντίβαρο στην δικτατορία του κομμουνισμού, αλλά αυτό απαντιέται με το γνωστό ανέκδοτο που ένας Αμερικάνος λέει σε ένα Ρώσο ότι είναι ελεύθερος γιατί μπορεί να σταθεί έξω από τον Λευκό Οίκο, να φωνάξει "Ο Ρήγκαν ειναι εγκληματίας" και δεν θα τον συλλάβει κανείς. Στο οποίο ο Ρώσος απαντά ότι έχει την ίδια ελευθερία στην Μοσχα: Μπορεί αν σταθεί έξω από το Κρεμλίνο και να φωνάξει: "Ο Ρήγκαν ειναι εγκληματίας" και δεν θα τον συλλάβει κανείς.

Όλα αυτά ειναι πολύ ωραία, είναι η ιστορία μας. Όμως είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε δόγματα και μεθόδους κατά λέξη γιατί τώρα οι εργάτες έχουν καλοριφέρ, αυτοκίνητα, σχολεία, και σουπερμάρκετ γεμάτα προϊόντα, και συντάξεις, καιπερίθαλωη, και συνδικάτα. Κάτι έχει αλλάξει. Σαν να πήγαμε από άμαξα με άλογο σε αμάξι γιαπωνέζικο 1300 κυβικά. Δεν χρειαζόμαστε σανό πλέον, αλλά βενζίνη. Και φυσκιά iPhone. Όμως, μου έχει δοθεί η εντύπωση ότι τα δόγματα έχουν παραμείνει αμετάβλητα με τους καιρούς. Το κοινό γνώρισμα έχει παραμείνει: το γνώρισμα της επαναστατικότητας, ή και της επανάστασης.

Θα ήθελα πραγματικά να καταλάβω τι περίμεναν πολλοί από εκεινους που είναι απογοητευμένοι για το ότι η αριστερή παρένθεση έκκλεισε, και το ΣΥΡΙΖΑ μεταλλάζει σε ΠΑΣΟΚ (αν δεν πέθανε ήδη), τι περίμεαν ότι θα μπορούσε να επιτύχει το ΣΥΡΙΖΑ, από την Θεσσαλονίκη του 2014 ως τις Βρυξέλες του Ιουνίου 2015. Εκτός από ευχολόγια και ποιήματα, έχει κανείς να δώσει στοιχεία, αριθμούςσχέδια συγκεκριμένων αναλυτικών βημάτων, που να μπορούσαν να ειχαν πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη όπως έχει και στην Ελλάδα όπως έχει;